Plastik ürünlerdeki Bisfenol A ve zararları

Dünya çapında en çok üretilen kimyasal maddelerden biri olan Bisfenol A (BPA) bazı plastiklerin yapımında kullanılıyor. 

BPA, hormon-benzeri bir etki ile östrojeni taklit etme özelliğine sahip. 

Bazı ülkeler bebek maması kapları ve biberonlarda BPA’nın kullanılmasını tamamen yasakladı.

BPA’nın özellikle anne karnında ve çocukluk çağında zararlı etkileri olabileceği bildirildi. Kanada, Eylül 2010’da BPA’nın toksik bir madde olduğunu açıklayan ilk ülke oldu. Daha sonra dünyada birçok ülke özellikle biberonlarda BPA kullanımını yasakladı. 

2011 yılında ülkemizde ‘Türk Gıda Kodeksi Gıda Maddeleri ile Temasta Bulunan Plastik Madde ve Malzemeler’ Teblliği’nde yapılan değişiklik yürürlüğe girdi. Bu tebliğ uyarınca bebekler için kullanılan eşyalarda polikarbonat madde ve malzemelerin üretiminde kullanılmaması belirtildi.

Bisfenol A maddesinin insan üzerindeki zararlarını Dr. Demet Erciyes şöyle özetliyor:

Östrojen ve progesteron beyin gelişiminde önemli rol alan hormonlardandır. Ayrıca, öğrenme ve hafıza bozukluğuna neden olabileceğini gösteren çalışmalar da mevcut. BPA aynı zamanda büyüme hormonunun da işlevini bozuyor.

Tiroid hormonları üzerindeki etkileri

BPA’dan etkilenerek doğan yavruların 15. gün total T4 düzeylerinde kontrol grubuna göre artış gözlendiği, ancak 35. günde bu değerlerin normal düzeylere geldiği gözlenmiştir. Bu çalışmada aynı zamanda BPA’nın tiroid hormon reseptörlerinin yerine bağlanıp bu hormonun normal etkisini göstermesini engellediği de gösterilmiş.

BPA ve kanser ilişkisi

BPA bileşenleri temas ettikleri gıdalara geçmeye eğilimlidir. Bu zamanla olur ve ısı ile hızlanır. BPA’nın özellikle karaciğerde kanser hücrelerinin çoğalmasına, ayrıca oluşmuş kanser hücrelerinin de kolayca metastaza uğrayıp yayılmasının artmasını kolaylaştırdığı yapılan birçok çalışma ile gösterilmiş.

BPA biberonlar, su damacanaları, yemek saklama kapları, kola ve meyve suyu şişeleri gibi plastik ürünler olmak üzere günlük yaşantımızda kullanılabilen pek çok ürün içinde yaygın olarak karşılaştığımız bir kimyasal maddedir. BPA’nın hem Avrupa Birliği’nde, hem de ülkemizde çocukların kullanabileceği polikarbonat materyalin yapısında bulunması olası ters etkileri göz önüne alınarak yasaklanmıştır. Ancak, yurtdışından gelen ucuz plastik ve polikarbonatların yapısında BPA’nın olabileceği unutulmamalı; bu ürünlerin özellikle bebek ve çocuklar tarafından kullanılmaması konusunda halk bilinçlendirilmelidir.

Milliyet