Gambiya, Fas ve Mali’de çevre dostu adımlar dikkat çekiyor

Dünya genelinde pek çok ülke doğal kaynakları tüketmeye devam ederken Gambiya, Kosta Rika, Fas ve Mali gibi bazı gelişmekte olan ülkelerin yenilenebilir enerji ve sürdürülebilir tarım girişimleri dikkat çekiyor.

Gambiya'da mangrov tedbirleri

Gambiya, Serrekunda'daki Gambiya nehrinin mangrovlarında yetişen istiridyeler haliçlerin alçaldığını gösteriyor. Afrika ülkeleri, kıyı topluluklarını korumak ve yatırımı teşvik etmek amacıyla mangrov ormanı yenileme projelerine yöneliyor.

Ülkede, tarımsal uygulamaların değişen hava koşullarından etkilenmemek üzere uyarlanması, savunmasız kimseler için yeşil işletmeleri desteklemek, yerel faaliyetlere maddi destek sağlamak gibi konularda çalışan bir hane halkı afet direnç projesi bulunuyor. 

2021'de Gambiya, sürdürülebilir iklim hedeflerini gerçekleştirebilen tek ülke ilan edilmişti. Gambiya'nın stratejisinin merkezinde tarımsal ormancılık yani ağaçların ve ormanların bir arada bulunduğu arazi kullanım uygulamaları yer almakta.

2022'de on yıl içinde 7.000 hektar bozulmuş ormanı yenileme hedefi belirlenmiş durumda.  1990 ile 2005 yılları arasında orman örtüsünün yüzde 6,6'sını geri kazanılmış.

Gambiya ve bazı bölgelerinde erozyonu engellemeye ve sellerin yoğunluğunu azaltmaya yardımcı olan mangrov örtüsünde yüzde 51'lik bir artış görülüyor. Böylece ülke net karbon emisyonlarını 2050 yılına kadar net sıfıra indirmeyi hedefliyor.

Mali'de yeni güneş panelleri devrede

Mali’de 4 MW'lık mini güneş enerjisi şebekesi sistemi kuruldu. 32 köyde 123.000 kişiye temiz enerji sağlamak için tasarlanan tesis, Mali'nin toplam karbondioksit emisyonlarını 5.000 ton azaltmasına yardımcı olarak ülkenin karbon ayak izini neredeyse sıfırlayabilir.

2010 ile 2019 arasında Mali, güneş, hidro ve biyogaz teknolojilerini kullanarak yenilenebilir mini şebekelere bağlanan insan sayısını ikiye katladı; 2019'da ülke nüfusunun yarısından fazlasını oluşturan 11 milyon kişiye ulaştı.

Söz konusu mini güneş enerjisi şebekeleri elektriği yerel kullanım için pillerde depoluyor. Böylece su yerleşim yerlerine artık elektrik kullanılarak pompalanabiliyor.

Fas'ın güneş santalleri Avrupa'ya elektrik ihraç ediyor

Fas, Akdeniz boyunca Avrupa'nın enerji ihtiyaçlarına da hizmet edebilecek bir Kuzey Afrika güneş devrimine öncülük ediyor. Fas'ın dev güneş enerjisi santralleri şimdiden iki deniz altı kablosuyla İspanya'ya elektrik ihraç ediyor. Diğer Avrupa ülkeleri de sırada.

Fas'ın Sahra Çölü'nden geçerek İngiltere’ye kadar uzanan dünyanın en uzun yüksek voltajlı denizaltı kablolarıyla İngiltere’ye güneş enerjisi sağlaması gündemde. 2030 yılına kadar İngiltere’nin toplam enerji ihtiyacının yüzde 8'inin sağlanması planlanıyor.

Kosta Rika'da elektrikli araç teşviki

Orta Amerika'da küçücük bir ülke olan Kosta Rika bir başka örnek.

Kosta Rika, 1940’larda dörtte üçü yağmur ormanlarıyla kaplı olan, 1980'lerde dünyanın en yüksek ormansızlaşma oranlarından birine sahip,  orman örtüsü sadece yüzde 21'e düşen ülke. Bugün ekoturizmi merkeze alarak dünyanın en yeşil ülkeleri arasına yerleşti.

Bu dramatik geri dönüşe yardımcı olan kilit bir politika kapsamında Kosta Rika, ağaç örtüsü, biyolojik çeşitlilik ve su temizliği dahil olmak üzere çevreyi koruyan topluluklara ve toprak sahiplerine ödeme yapıyor. Bu girişim, fosil yakıtlardan toplanan vergilerle finanse ediliyor.

Ülke, 2014'ten bu yana neredeyse tamamen yenilenebilir enerjiye dayanıyor. Tüm binek araçlarının yüzde 7'sinden fazlası elektrikli. Elektrikli araçlar vergilerden ve ithalat vergilerinden muaf tutuluyor ve araç sahipleri, belirlenen noktalarda ücretsiz park yeri ve yıllık yol izni ödemelerinden muafiyet dahil olmak üzere bir dizi başka avantaja sahip.

Kosta Rika nehirlerinin kıyıları boyunca 10 metre genişliğinde bir alanı  kabaca ülkenin toplam kara alanının yüzde 1'ine eşit kısmı yeniden ağaçlandırmak tortulaşmayı, azot ve fosfor kirliliğini azaltarak su kalitesini önemli ölçüde artırabilir.

Aynı zamanda, atmosferden karbon yakalama çabalarına da yardımcı olabilir.  İçme suyunun nehirlerden sağlandığı alanlarda daha büyük faydalar da doğurabilir.  ­