ARAÇLAR

NAMAZ VAKTİNİ HESAPLAMA YÖNTEMİ

Dünya üzerinde bilinen ve en çok kullanılan namaz vaktini hesaplama yöntemleri, aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

Bu yöntemler arasındaki temel farklar imsak ve yatsı vakitlerinin tayininde kullanılan açı veya dakika bazlı değerlerdedir. Sitemizde Muslim World League tarafından kabul edilen değerler üzerinden hesaplama yapılmaktadır.

Hesaplanan vakitler ve formülleri şu şekildedir:

1. İmsak: Güneş'in, doğu ufkuna 18 derece yaklaşması sonucu doğu ufkunda başlayacak olan beyazlığın (fecr-i sadık) başlangıç anı bize imsak vaktini vermektedir.
2. Güneş Doğuş Vakti: Gözlem yerinin doğu ufkunda Güneş diskinin üst ucunun görülmeye başlama anı astronomik Güneş doğuş zamanını göstermektedir. Astronomik Güneş doğuş vakti ibadet vaktinin sıhhati için verilen şer'i Güneş doğuş vakti değildir. Şer'i Güneş doğuş vakti için Güneşin görünür yarıçapı, kırılma indeksi, paralaksı ve doğuş vakti hesaplanacak yerleşim yeri için yükseklik farkı gibi değerlerin dikkate alınması gerekmektedir.

   

   Astronomik güneş doğuşu ve batışı 0 derece açısında gerçekleşir. Bununla birlikte, ışığın karasal atmosfer tarafından kırılması nedeniyle, gerçek gündoğumu astronomik güneş doğmadan biraz önce görünür ve gerçek günbatımı astronomik güneş battıktan sonra gerçekleşir. Bunun için 0.833 derecelik bir fark baz alınmıştır. (Ayrıntılı bilgi için bkz https://www.timeanddate.com/astronomy/refraction.html)

3. İşrak: İşrak vakti, güneşin bir mızrak boyu yükselmesi ile oluşan vakittir ve güneşin merkezinin ufuk çizgisinden 5 derece yükselmesi şeklinde hesaplanır.
4. Öğle: Ufuktan itibaren gökyüzünde güneşin en yüksek mesafeye geldiği noktaya zenit noktası denir. Bu vakitte Güneş tam tepe noktasında bulunmaktadır. Öğle namazı vakti ise Güneş’in batıya doğru yönelmesi ile başlar. Bu nedenle Güneş’in zenit noktasından batıya doğru yönelmesi için (mevsimlere ve konumlara göre azalıp çoğalabilmekle birlikte) 1 derecelik bir açı yapması için gereken süre olan 5 dakika ilave edilerek öğle namazı vakti bulunmaktadır.
5. İkindi: İmam Muhammed, İmam Ebu Yusuf ve diğer üç mezhep imamına göre ikindi vakti, herhangi bir nesnenin gölgesinin uzunluğu, nesnenin uzunluğunu artı öğlen o nesnenin gölgesinin uzunluğuna ulaştığında başlar.
6. Akşam: Güneş diskinin üst ucunun tamamen batı ufkundan batması, astronomik Güneş batış zamanını göstermektedir. Astronomik Güneş batış vakti ibadet vaktinin sıhhati için verilen şer'i Güneş batış vakti değildir. Şer'i Güneş batış vakti için Güneşin görünür yarıçapı, kırılma indeksi, paralaksı ve yerleşim yeri için yükseklik farkı gibi değerlerin dikkate alınması gerekmektedir. Oluşan bu zaman farkı astronomik Güneş batışına eklenerek akşam vakti bulunmaktadır.
7. Yatsı: Güneş'in, batı ufkundan 17 derece batması kızıllığın bitiş anı olup yatsı vaktinin girdiğini göstermektedir.

Vakitlerde gerek yukarıda sayılanlar, gerekse yerleşim yerinin gerçek koordinatı ile şehir merkezi olarak belirlenmiş koordinatın farklı olması, namaz vakti bulunacak yerin yüksekliği (1500 metrede en az 1 dakikalık fark oluşturur), atmosferik şartlar vb. nedenlerle hesaplanan astronomik zaman ile gerçekleşen durum arasında farklar oluşabileceğinden, vakitler için birtaım temkin vakitleri uygulanmaktadır. Her bir vakit için açıklamalarda belirtilen hesaplamalara ek olarak güneşin doğuşu ve batışında 7, ikindi vaktinde 4 dk, öğle vaktinde 5 temkin süresi uygulanmaktadır. İmsak ve yatsı vakitlerinde ise herhangi bir temkin uygulaması yoktur.