Tayland Müslümanları

Tayland Müslümanları - 1. Bölüm

Tayland; Malezya, Endonezya, Myanmar, Laos ve Kamboçya ile sınır komşusu bir Güneydoğu Asya ülkesi. Batı yakası Andaman denizi, Güney yakası Tayland Körfeziyle çevrili. Güney kıyıları ise tarihe damgasını vurmuş Müslüman Malakka Sultanlığı’ndan ismini alan Malakka Boğazına açılmakta.

Bugün 60 milyondan fazla insana ev sahipliği yapan Tayland’ın nüfusunun %12’sinin Müslüman olduğu belirtilmekte. Güney Tayland nüfusunun yaklaşık üçte birlik dilimini oluşturmakta. Ülkede nesillerdir yaşamakta olan Malay, Tay, Çam, Çin, Hint, Arap, Fars, Endonez asıllı Müslümanlar bulunuyor. Dünyaya yeni gelenler ve İslam’a yeni yönelenlerle birlikte Müslüman nüfusu gün geçtikçe artıyor. 

Tarihi kaynaklar 9. Yüzyılın başlarından itibaren Siyam toprakları içinde ikamet eden Müslüman tüccar topluluklarından bahsetmekte. Tayland'ın çeşitli ve etnik açıdan zengin Müslüman nüfusu; yerli Taylardan; Çin, Pakistan, Kamboçya, Bangladeş, Malezya ve Endonezya'dan 13. Yüzyıldan bu yana göç etmiş etnik gruplardan ve Taylandlı Malaylardan oluşmakta. 

Günümüzde Müslümanlar çoğu Bangkok ve güney bölgesi boyunca olmak üzere ülke geneline dağılmış durumda. Bugün Tayland sınırlarında yaşayan Müslümanları kültürel yapısı içinde Tay Malaylar, Patani Müslümanları, Yerli Taylar ve Huiler olmak üzere dört farklı grupta ele almak mümkün olsa da mevcut idare altında her kime sorulsa kendini Tay olarak tanımlamakta.

Tay Malaylar

Tayland Müslümanlarının üçte ikisini oluşturan etnik Malay nüfusu, Malezya ve Endonezya'dan sonra dünyada üçüncü sırada yer alıyor. Bangkok başta olmak üzere Phuket ve Ranong güney illeri de çoğu Malay asıllı olan oldukça büyük bir Müslüman nüfus barındırıyor. Tay Malaylar ismi de verilen Taylandlı Malayların çoğunluğunu Narathiwat, Pattani, Yala, Songkhla ve Satun illerinde yaşayan Patani Müslümanları oluşturmakta. Patani haricindeki bölgelerde Tay Malaylar diğer Tayland Müslümanlarıyla fazla ayırt edilmemekte.

Patani Müslümanları

Tayland’ın güneyinde Malezya ile sınır bölgesinde, Malay Takımadalarının Asya uzantısının kuzey kısmında 5 farklı eyalette yaşayan Malay asıllı Müslümanlar. Büyük Patani yöresinin 12. yüzyılın sonlarına doğru Arap, Fars ve Hint kökenli sufi Müslüman tâcirlerin bölgedeki ticarî faaliyetleri neticesinde İslâmiyet’le tanıştığı bilinmekte. 15. Yüzyılda Patani Darul Makrif Sultanlığı hanedanını takiben geniş kitleler İslam’a yönelmişti. 19. Yüzyılda bölge halkı İslam dünyasıyla hem ticari hem ilmi açıdan sıkı temas halindeydi. Patani bölgesindeki “Pondok”larda eğitim vermekte olan din alimleri, İslami ilimler alanında önemli tercüme eserler kaleme aldılar. 

20. Yüzyıl başlarında Patani Sultanlığı’na bağlı Patani, Siyam/Tayland idaresine bağlı birer eyalet haline getirildi, idare Tay sivil görevlilerine devr oldu. Patani Sultanlığının diğer illeri Kedah, Kelantan, Perlis ve Terengganu ise Malezya’ya verildi. Patani Müslümanları bugün yöreye özel Kelantan-Patani/Yawi Malay lehçesi ve Tayca konuşan, devlet okullarında Tayca ve Cavi (Jawi, ي‎جاو‎) dilleri öğrenmekte. Bazı özel okul ve medreselerde dini eğitim alabilen, evlilik ve miras konularında İslam hukukuna, diğer bütün konularda Tay kanunlarına tabi olan, Tay kültürü içinde kültürel, etnik ve dinî özelliklerini koruma gayreti gösteren insanlar Patani Müslümanları.

Yüzyıllar öncesinde bölgenin en gelişmiş sultanlığının sakinleri, bugün sosyoekonomik açıdan diğer toplum kesimlerine göre oldukça geri durumda. Yöre halkı geçimlerini genellikle balıkçılıkla sağlamakta. Bunun yanı sıra tuz üretimi ve cins ağaçlardan kereste üretimi yapılmakta; kalay, kurşun, kauçuk ve çeşitli madenler çıkarılmakta. Tarım ürünlerinden en fazla hindistan cevizi, bambu ve pirinç yetiştirilmekte. 

Şehir merkezinde özel İslami okul

Yerli Taylar

Tarihi Siyam’ın ticari gelişimi 15. yy Ayutthaya Krallığı döneminde Müslüman tüccarların sık ziyaretine atfedilmekte. Bu ticaret ülkenin yakın komşuları, Çin, Hindistan, İran ve Arap yarımadası gibi bölgelerle yürütülmekteydi. Sarayda bakanlık ve danışmanlık gibi üst düzey yetkiler alan Müslümanlar da vardı. Taylandlı Müslümanlar aslen tüccar ve davetçi sıfatıyla ülkeye gelip yerleşmiş Çam, Çin, Hint, Arap, Fars, Endonezyalıların neslinden gelen; Tay dilini konuşan, Tay kültürel özelliklerinin çoğunu benimseyen, yeni ihtida eden yahut evlilikler vasıtasıyla Tayland toplumuyla bütünleşen Müslümanlar. Bugün Tay Müslümanları diğer Müslüman etnik gruplarla birlikte tüm ülkede yayılış göstermekte.

Taylandlı Hui Müslümanları

Ülkenin kuzeyinde, Burma/Myanmar sınırı yakınlarında ve bazı güney kentsel alanlarda Hui kökenli Taylandlı Müslüman mahalleleri bulunmakta.  Huilere Tay dilinde Chin Haw ismi verilmekte ve bu ismin “Çin Hui”den geldiği düşünülmekte.Meşhur Amiral Cheng Ho’nun memleketi olan Çin'in Yunnan eyaletinden yüzyıllar önce Tay topraklarına göçen, Hui geleneklerini yanlarında getiren tüccar ve göçmen torunları. Günümüzde Tayland’da en iyi bilinen Hui camilerinden biri, ülkenin kuzeyinde Chiang Mai Eyaletindeki “Ban Ho Camii” namı diğer Hidayatul İslam Mescidi. 

Bir Cuma hutbesi

Kuzey Tayland, birçok Hui Müslümana ev sahipliği yapmanın yanı sıra, birçok Burmalı-Çin, Burmalı-Pakistanlı Müslümanların da ikamet vatanı. Tayland’da Arakan Müslümanları da çeşitli sığınma kamplarında, kırsal balıkçı köylerinde ve ayrıca Myanmar sınırına yakın kasaba ve şehirlerde yaşamakta. 

Ülkenin nisbeten az sayıda Güney Asya Müslüman göçmen nüfusunu Hintliler, Pakistanlılar ve Bangladeşliler; Endonezyalı Müslüman nüfusunu Bugis, Cava ve Minangkabaulılar oluşturmakta.

Tayland Müslümanları - 2.Bölüm

© İzinsiz ve kaynak gösterilmeden kullanılamaz.