Kas hareketlerinin kontrolünden sorumlu sinir hücrelerinin hasarıyla ortaya çıkan ALS nedir, belirtileri ve dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
Prof. Dr. Kayıhan Uluç, uzun yıllar profesyonel düzeyde futbol oynayan ve topa çok fazla kafa vuran futbolcularda bu hastalığın daha sık görüldüğünü söyledi.
“ALS, beyin ile omurilikte yer alan ve istemli kasları kontrol eden motor sinir hücrelerinin geri dönüşümsüz kaybına yol açan ilerleyici bir hastalık. Genellikle vücudun bir tarafında daha fazla ortaya çıkar.
İlk belirtiler
Sık görülen belirtiler vücudun farklı bölgelerinde kas seyirmeleri ve kramplar, yürüme güçlüğü ve düşmeler, günlük yaşam aktivitelerinde zorlanma, ince el becerilerinde ilerleyici etkilenmeye bağlı çatal bıçak kullanmada, yazı yazmada zorlanma, merdiven çıkmada zorlanma. Hastalığın ileri evrelerinde konuşma ve yutma güçlüğü, çiğneme güçlüğü, beslenmede zorlanma, nefes darlığı, hava açlığı görülür. Öte yandan, hastalık vücudun tüm kaslarını etkilemez. Örneğin hastaların barsak-idrar kontrolü, korunur, göz kasları etkilenmez.
Ortalama 40 ila 60’lı yaşlarda başlar ve hastalığın görülme ihtimali yaşla birlikte artar. 65 yaşından önce erkeklerde biraz daha fazla saptanmakla birlikte, 70 yaşından sonra cinsiyet farkı ortadan kalkar. Muhtemel risk faktörlerinden biri de sigara içmek. Bu risk, menopoz sonrası kadınlarda daha yüksek. Uzun yıllar profesyonel düzeyde Futbol oynayan ve topa daha fazla kafa vuran futbolcularda demans ve ALS gibi hastalıkların daha sık görüldüğü ortaya konmuş durumda.”
Türkiye'de 8 bin kişide görülüyor
Trakya bölgesi ve Antalya’da yapılan çalışmalarda hastalık sıklığının yüz binde 7 civarında olduğu tespit edildi. Türkiye’nin güncel nüfusu düşünüldüğünde toplam olarak 8 bine yakın ALS hastası olduğu öngörülebilir. Her yıl yeni tanı alan hasta sayısı ise 1500 ila 3 bin arasında değişiyor. Hastaların yaklaşık yüzde 10’unda genetik geçiş söz konusu iken, geri kalan hastalarda hangi neden veya nedenlerin hastalığa yol açtığı bilinmiyor.