Dünya, fosil yakıtlara dayalı bir enerji sisteminden elektrik ve yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı yeni bir sisteme geçerken; bakır, kobalt, nikel ve lityum, emtia piyasalarının yeni güçleri oldu.
Enerji geçişinin merkezindeki bu madenler dünya üzerinde sadece birkaç ülke tarafından çıkartılıyor.
Örneğin küresel kobalt üretiminin yüzde 70’i Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin elinde.
Nikelin ilk üç üreticisi olan Endonezya, Filipinler ve Rusya, pazarın üçte ikisini oluşturuyor. Global lityum pazarının yüzde 90’ı da bir başka üçlüye, Avustralya, Şili ve Çin’e ait.
İngiltere basınına göre, emtiaları üreten bu ülkeler, “uyanış”a geçti ve artık maden çıkarma kurallarını yeniden yazmak istiyor.
Nedeni de başta çip üretimi olmak üzere birçok yeni teknoloji için gerekli bu metallere olan talep kısa süre içinde yoğunlaşacak.
Bu ülkelerin birçoğu, yurt içinde daha fazla işleme ve katma değerli üretim yaparak minerallerinin değerinden daha fazlasını yakalamaya çalışıyor. Bazıları ayrıca maden kaynaklarını millileştirerek, ihracat kontrolleri getirerek arzı kontrol etmeye çalışıyor.
İşte birkaç örnek:
Sadece son 12 ayda, Zimbabve ve Namibya ham lityum ihracatını yasakladı.
Şili, lityum madenciliği üzerindeki devlet kontrolünü artırdı.
Meksika madencilik imtiyazlarının yeni bir gözden geçirmesiyle oluşan lityum endüstrisini belirsizliğe sürükledi.
Endonezya, ham nikel cevheri ihracatına yönelik var olan yasağına boksit üzerindeki ihracat kontrollerini ekledi.
19’uncu yüzyılda kömür, 20’nci yüzyılda kalay yükseldi. Yeni dönemde güç, pil metalleri üreticilerinin olacak.
Kobalt kullanım alanları:
- Cam ve metal birleştirmelerinde, jet motoru gaz türbinleri
- Paslanmaz çelik üretimi
- Mıknatıslar ve veri saklama cihazları
- Elektronik eşyalarda kullanılan yüksek kapasiteli lityum piller
- Boya sektöründe renk verici pigmentler
- Petrol, seramik ve cam sanayi
Bakırın kullanım alanları:
- Elektrik üretim ve iletimi ile ilgili tesisleri
- İnşaat
- Ulaşım
- Makine ve teçhizat
Nikelin kullanım alanları:
- Kimyasal araç ve gereçlerin üretimi
- Paslanmaz çelik üretimi
Lityumun kullanım alanları:
- Tıbbi ilaç üretimi
- Telefon, tablet, bilgisayar gibi teknolojik aletlerin bataryaları
- Cam ve seramik sektörü
Dünya