Deprem ve afetlere ailece hazırlıklı olmak için bunlara dikkat!

Muhtemel bir deprem ya da çeşitli afetlere karlı hazırlıklı olmak ve sürekli bu bilinçte olmak yaralanma veya çeşitli zararları en aza indirebilir.

Deprem nedir?

Yer kabuğu içerisinde bulunan fay düzlemi olarak tanımlanan kırıklar üzerinde biriken enerjinin aniden boşalması sonucunda gelişen sarsıntıya deprem denir.

Dünyada her yıl yaklaşık olarak 3 buçuk milyon deprem meydana gelir. Bunların yalnızca 1 milyon tanesi kayıt edilebilir. Hissedilebilen deprem sayısı ise yalnızca 34 bindir. Deprem var olan ve ortadan kaldıramayacağımız bir doğa olayıdır. Bununla birlikte sarsıntının gücü, sarsıntının süresi, deprem merkezinden uzaklık (merkezden uzaklaştıkça güç azalır),  zemin (yer) cinsi,  depremin odak derinliği deprem sonucu ortaya çıkacak zararı etkileyen faktörlerdir.

Türkiye topraklarının % 93’ü, nüfusunun ve sanayi kuruluşlarının % 98’i deprem tehlikesi altındadır. Son yüzyılda ülkemizde 200’den fazla deprem meydana gelmiş, bu depremlerde 100 binden fazla vatandaşımız hayatını kaybetmiş, 100 binlerce ev ve iş yeri yıkılmıştır.

Bina tasarımı (malzemesi, inşaatı ve kullanımı), yaşamsal zarar görebilirlik (asfalt yollar ve ulaşım sistemleri, elektrik, su, iletişim, kanalizasyon ve doğalgaz hatları), yapısal olmayan tehlikelerin azaltılması, yangın önleme ve yangınla mücadele kapasitesi, ilk müdahaleci kapasitesi depremin zararlarını etkileyen risk faktörleridir.

Ne zaman nerede ne büyüklükte olacağı bilinmeyen depremleri önlemek mümkün değilse de alınacak tedbirlerle depremin yıkıcı etkilerini azaltmak hatta bazılarını ortadan kaldırmak mümkündür.

Depremden önce alınması gereken tedbirler nelerdir?

Bir depremde can ve mal kayıplarının en aza indirilmesi yapısal risk taşıyan, yani deprem güvenliği yetersiz olan binaların güçlendirilmesi ya da yıkılıp yeniden yapılmasıyla sağlanabilir. Oturduğunuz binanın uygun zemine, uygun inşaat teknikleri ve malzeme ile yapıldığından emin olun. Oturduğunuz ya da çalıştığınız binanın yetkili kurumlar tarafından incelenmesini talep edebilirsiniz.

Oturduğunuz binada:

• Binanızın tasarımını değiştirmeyin
• İzinsiz kat inşaat etmeyin
• Malzemeleri değiştirmeyin
• Binayı inşa edildiğinden farklı bir amaç için kullanmayın.

Yapısal olmayan riskler ortadan kaldırılmalıdır. Kolonlar, kirişler ve duvarlar dışındaki hemen her şey, yani binanın taşıyıcı sistemine ait olmayan tüm unsurlar yapısal olmayan risklerdir. Örneğin, aydınlatma, havalandırma, ısıtma sistemleri, mobilya ile diğer aksam bunun içine girer.

Bir deprem anında eşyalarınız kırılarak, düşerek ya da kayarak size zarar verebileceği gibi olası bir tahliye anında çıkış noktanızı da kapatabilir. Bunun için evinizde tehlike avı yapın. Tehlike avı tüm aile üyelerinin katılımıyla evde başlatılmalıdır. Evin her yeri, oda oda dolaşılıp sarsıntı sırasında nelerin tehlike oluşturabileceği öngörülmelidir. Bulunan tehlikeler listelenerek belirlenecek öncelik sırasına göre tehlikeler ortadan kaldırılmalıdır.

Sivil Savunma Derneği (SİSAD) tarafından hazırlanan 72altinsaat.com sayfasında şu öneriler yer alıyoır:

Tehlike avını şu şekilde yapabilirsiniz:

• Ağır mobilya ve beyaz eşyaları sabitleyin
• Gazlı, elektrikli cihazları sabitleyin
• Resimleri, aynaları, saatleri kanca vida ile asın
• Üst raflardaki ağır eşyaları alt raflara indirin
• Bardak, fincan, tabak dolaplarının kapaklarına “tutaç”lar takın
• Tehlikeli ve yanıcı sıvıları uygun şekilde saklayın
• Yatakları pencerelerden uzaklaştırın
• Kitaplık raflarına “gergi” takın.

Dünyanın hiçbir ülkesinde sağlık, itfaiye, arama kurtarma ekipleri gibi birimlerin, olası büyük bir afet ve acil durumda tüm bireylere anında ulaşması mümkün değildir. Bu durum her bireyin olası bir afet ve acil duruma hazır olmasını zorunlu kılmaktadır. Bu kapsamda aile afet ve acil durum planı yapmak, başta deprem olmak üzere karşı karşıya kalabileceğimiz afetlerin etkisini bizim açımızdan en aza indirgeyecektir.

Aile afet ve acil durum planı yapılmalı

Aile afet ve acil durum planı, bir afet durumunda, aynı evde yaşayan bireylerin afetin olası olumsuz etkilerinden korunabilmek veya afeti en az zararla atlatabilmek için neleri, ne zaman yapacaklarını gösteren, aile bireylerince konuşularak hazırlanmış ve unutulmaması gereken bir davranış planıdır.

Tüm aile bireyleri ile birlikte yapılacak bu planla;

• Öncelikle evde ki güvenli alanları tespit edin. Korunabileceğiniz güvenli yerleri belirleyin; örneğin sağlam bir masanın altı, sağlam bir koltuk ya da divanın yanı, yatağınızın yanı, bir köşe dibi ya da iç duvarlardan birinin yanı. Çöküp, kapanıp, tutunmak için güvenli yerlerdir.
• Olağan çıkış yollarını ve belki de ilk anda aklınıza gelmeyen pencereler ve arka kapılar gibi diğer çıkış yollarını belirleyin. Düşerek, kayarak kapı, koridor gibi çıkış yollarına engel oluşturacak eşyalar varsa bunları kaldırın. Deprem sonrası çıkış yolunuzu bulmaya çalışırken ellerinizi ve ayaklarınızı korumanız gerekebilir. Bunun için, yatağınızın yanında fener, ayakkabı/sağlam terlik ve iş eldiveni bulundurun.
• Ev içinde, ev dışında ve mahalleniz dışında tekrar bir araya gelebileceğiniz buluşma yerleri belirleyin. Deprem olduğunda bütün aile üyeleri bir arada olamayabilir. Eğer birbirinizi tekrar nerede bulacağınızı bilirseniz, içiniz rahat olacaktır.
• Şehirlerarası iletişim afet bölgesinden daha kolay olacağı için, herkesin arayıp iyi olduğunu bildireceği, ailenizin diğer fertleri hakkında her birinize bilgi verecek şehir dışından bir irtibat kişisi belirleyin.
• Evinize ulaşacağınız alternatif yollar ile mahallenizin bölgesel tahliye yollarını, e- devlet üzerinden öğrenebileceğiniz acil toplanma alanını bu plana dahil edin.

Acil Durum Çantası hazırlanmalı

Başta deprem, olmak üzere karşı karşıya kalınabilecek afet ve acil durumlarda hemen yardım alamayabilirsiniz. Bu tür durumlara karşı hazırlanacak Acil durum çantası, ilk 72 saat boyunca hayatınızı idame ettirmeniz için gerekli olan malzemeleri içerir. Bu nedenle olası bir afet sonrasında ihtiyaç duyabileceğiniz tüm malzemelerin bu çanta içinde bulunması gerekir.

Daha önce acil durum çantası hazırlamadıysa, evden ayrılırken bu malzemeler bir çantaya konularak mutlaka yanımızda bulundurulmalıdır. Unutmayın! Acil durum çantası, deprem gibi afet ve acil durumlardan sonraki zorlu geçecek ilk birkaç günü kolay atlatmamızı sağlayacaktır. Sürekli zaman geçirdiğiniz ev ve iş yeri gibi alanlarda her yetişkin için bir acil durum çantası bulunması gerekir.

Acil durum çantasında neler bulunmalı?

Acil durum çantası, tüm aile bireylerinin bildiği tahliye noktasına yakın yerde bulunmalı, içindeki malzemeler zaman zaman kontrol edilmelidir. Bu çantada: çakı, düdük, nakit para, kâğıt, kalem, battaniye ve ya uyku tulumu, makas, koli bandı, plastik/ naylon örtü, yedek pilleri ile birlikte radyo ve el feneri, kişisel ilkyardım seti ile varsa devamlı kullandığınız ilaçların yedekleri ve reçeteleri, su geçirmez poşette önemli evraklar(kimlik, tapu, pasaport vb.), varsa bebek, yaşlı engelli aile bireyleri için gerekli eşyalar, hijyen paketi, otomobil yedek anahtarı, yeterince su ve yiyecek ile mevsimsel kıyafet bulunmalıdır. Ayrıca bebek, çocuk veya evcil hayvanlar için yetişkinlerin çantalarına mama, bez ve ekstra kıyafet gibi ihtiyaç malzemeleri de eklenmelidir.