Uzman Klinik Psikolog Cumali Aydın, işkoliklik ile tükenmişlik sendromu arasındaki farklar, aralarındaki ilişki, bu durumların birey ve ilişkiler üzerindeki etkileri üzerine açıklamalarda bulundu.
İşkoliklik ve tükenmişlik sendromu kavramlarının birbirine karıştırılabildiğini ifade eden Aydın, “İşkoliklik, kişinin dinlenmeden, kendine zaman ayırmadan sürekli çalışması ve bunu bir zorunluluk gibi hissetmesidir. Tükenmişlik sendromu ise, duygusal yorgunluk, motivasyon kaybı ve işe karşı isteksizlikle kendini gösteren bir çöküş halidir.” dedi.
İşkolik birinin genellikle çalışırken heyecan duyabildiğini, tükenmiş bir kişinin ise çalışmayı düşünmek bile istemeyebildiğini dile getirdi.
Her işkolik bireyin zamanla tükenmişlik yaşayabileceğini aktaran Aydın, “Ama bu kaçınılmaz son değildir. Bu, kişinin sınırlarını ne kadar gözettiğiyle ilgilidir.” dedi.

“Tükenmişlik yaşayan herkesin işkolik olması da gerekmez.” diyen Aydın, “Örneğin; hemşirelik gibi yoğun ve duygusal emek isteyen mesleklerde çalışan kişiler, iş saatleri dışında çalışmasalar da zamanla tükenebilirler. Yani işkoliklik tükenmişliğe yol açabilir ama her tükenmişliğin kaynağı işkoliklik değildir. Bu iki durum arasında bir bağ olsa da, her zaman bire bir örtüşmezler.” şeklinde konuştu.
Bir kişinin sürekli ‘biraz daha çalışayım, sonra dinlenirim’ diyerek aylarını geçirmesi halinde, bedeninin bir gün bu tempo karşısında alarm vereceğine ve enerji bataryalarının tamamen bitebileceğine vurgu yapan Aydın, sözlerini şöyle sürdürdü:
Öne çıkan farklılıklar
“İşkolik bireyler, iş dışında kalan zamanı genellikle boş, anlamsız ya da verimsiz olarak değerlendirir. Bu da onları eşleriyle, çocuklarıyla ya da arkadaşlarıyla geçirilen zamanlardan uzaklaştırır.
Tükenmişlikte ise kişi, yorgunluğundan ötürü sosyal ortamlardan geri çekilir, içe kapanır. Her iki durumda da ilişkilerde mesafe oluşur. İşkolik biri hafta sonları dahi iş düşünmekten çocuğunun resim sergisine gidemezken, bir süre sonra tükenmişlik yaşayan eşiyle iletişimi kopma noktasına gelir. Bu süreçte hem bireyler hem de ilişkiler zarar görür.”
Öneriler
Öncelikle iş ve özel hayat arasındaki sınırların net çizilmesi önemlidir. Günlük mola vermek, izin günlerini değerlendirmek, tatil planlamak basit ama etkili adımlardır.
Ayrıca ‘hayır’ demeyi öğrenmek, her gelen işi üstlenmemek ve zaman yönetimi konusunda bilinçli davranmak koruyucudur.
Eskiden akşamları da çalışan birinin artık belirli bir saatte bilgisayarını kapatmayı alışkanlık haline getirmesi gerekir. Bu tür küçük adımlar, zamanla tükenmişliğe karşı güçlü bir kalkan oluşturur.