Türbülanslar neden oluyor? Türbülans anında ne yapılmalı?

Hava akımının aniden bozulmasıyla meydana gelen türbülanslar, uçakları sallıyor ve metrelerce irtifa kaybetmelerine neden oluyor.

Geçtiğimiz günlerde bnazı uçaklarda peşpeşe yaşanan türbülans hadiseleri dikkatleri bu hava olayına çekti.

Hava akımının bozulmasıyla meydana gelen türbülanslar, uçakları savurabiliyor, ani irtifa kaybıyla şiddetine göre sarsıntı yaşatıyor. Türbülansların çoğu, yukarı ve aşağı yönlü rüzgarların olduğu bulutlarda meydana geliyor.

Bunların genellikle hafif olduğu, uçakların türbülans dikkate alınarak tasarlandığı belirtilirken orta ve şiddetli türbülanslar kaotik ortam oluşturabiliyor. “Açık hava türbülansı” denilen ve bulutsuz meydana gelen türbülans ise tespiti zor olduğu için çok daha sorunlu. “Hava nehri” denilen jet akımının etrafında meydana gelen açık hava türbülansından kaçınmak zor olabiliyor.

Prof. Dr. Orhan Şen; “İki tür türbülans var. Biri açık hava türbülansı, diğeri bulut türbülansı. Bu türbülanslar rotaya ilişkin meteorolojinin raporuna yansır. Türbülans riskli bulut varsa uçak pilotları o bulutlara girmezler. Açık hava türbülansları da jet akımlarının (kuvvetli rüzgarların olduğu yerler) çatal yaptığı bölgelerde ve dağ dalgalarında oluyor. Sıradağların olduğu yerlerde türbülans görülme olasılığı daha fazla. Açık hava türbülansları son dönemde sıcaklık ve rüzgarlarla arttı. Rüzgarla dağ dalgaları da artıyor ve kuvvetleniyor, atmosferdeki karışımlar değişiyor. 

Uçuştan önce meteorolojiden bu bilgiler alınırsa, risk en aza indirilir. Türkiye’nin türbülans haritası da günlüktür ve her üç saatte bir değişir. Uçuş saatine yakın bu veriler alınmalı. Çünkü, açık hava türbülansları uçak radarı tarafından görülmez.” diyor.

Kaza İnceleme Uzmanı Eyüp Turşucu; “Türbülanslar ani sıcaklık değişimlerine bağlı olarak oluşuyor. Ama şurada görülür burada görülmez diye bir türbülans haritası yok. Türbülans alanları uçuştan önce alınır ve one göre rota belirlenir. Türbülans pırıl pırıl bir havada da olabilir, görmeniz mümkün değil. Ancak bulutların yapısına göre türbülans olma ihtimali görülür ve önlem alınır. Rota değiştirilir, daha önceki uçaklardan alınan bilgilerle irtifa değişikliği yapılır. Türbülans geçiş sürati vardır. 

Her uçağın tipine göre bu sürat farklılık gösterebilir. Bu türbülans alanlarından geçiyorsak, süratimiz türbülans geçiş süratine düşürülür. Böylece türbülansın uçağı etkileme durumu aza indirilir.” bilgisini paylaşıyor.

Türbülans esnasında ne yapabiliriz?

Böyle bir durumda uçaklarda kaptan pilotlar gerekli uyarılar yaparlar.

Yolcuların ve uçuş personelinin emniyet kemeri takılmalı.

Türbülans, uçakta emniyet kemeri takmayanları fırlatabilir.

Yolcular emniyet kemeri takmanın yanısıra çevresinde ağır nesne bulundurmamalı.

Milliyet