Çocuklara Yönelik İçeriklerin Güvenliği

Çocuklara yönelik içerikler ne kadar güvenli?

Özellikle tatil döneminde çocuklar ekranlara ve dijital içeriklere daha çok vakit ayırıyorlar. Peki çocukların takip ettiği içerikler gerçekten onlar için uygun mu?

Ebeveynler çocuklarıyla her zaman vakit geçirmeye fırsat bulamıyorlar. Bu süreçte çocuklar dijital ekranlarla uzun süre baş başa kalıyorlar. İzledikleri çizgi filmler, oynadıkları oyunlar ya da çeşitli içerikler yaşlarına uygun olmayabiliyor. Çocuklar için hazırlanmış gibi görünen bazı içerikler şiddet, istismar, korku öğeleri barındırıyor olabilir. Öte yandan çocuklar izledikleri yapımlardaki karakterleri benimseyerek örnek alabiliyor ve bu durum onların davranışlarına hatta düşünce yapılarına etki ediyor.

Uzmanlar çocukların izledikleri içeriklerin ve oynadıkları dijital oyunların  muhakkak kontrol edilmesi gerektiğini vurguluyor.

Gerçek ve hayal ayrımını yapmakta güçlük çeken çocuklar, çizgi filmlere ya da animasyonlara kapılıp oradaki karakterlere bürünebiliyor, onlar gibi beslenip onlar gibi davranabiliyor.

Gerçek - sanal ayrımını yapmakta zorlanabilirler

Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Dr. Ümit Işık,  “Çocuğun en önemli özelliklerinden biri gerçek ile hayali, rüya ya da kurguyu ayırt edememesi. Okul öncesi 3-6 yaş arası dönem animizm (canlandırmacılık) ve yapaycılıktır(artifikalizm). Animizim, oyuncaklar gibi cansız nesnelerin insanlar gibi duygu ve düşüncelere sahip olduğu anlayışını taşımaktadır. Hayali arkadaşlar, hayali oyunlar, rüyaları gerçek sanma gibi davranışlar ortaya çıkmaktadır. Aynı zamanda çocuklar bu dönemde televizyon ya da dijital içeriklerdeki görüntünün gerçek yaşam olabileceğini düşünebilir.

Araştırmalar, çocukların izledikleri çizgi filmlerdeki karakterlerle özdeşim kurduğunu gösteriyor. Çocuklar, sevdikleri, model aldıkları karakterler ile özdeşleşip kendi dünyalarında o karaktere benzemeye çalışabilir. Gördükleri ve izledikleri yayınlarda geçen olayların gerçek olduğuna inanırlar ve kurgu olduğunu düşünemezler. Bu durum onların çizgi film kahramanlarının yaptığı hareketleri taklit etmelerine neden olabilir. Bu nedenle ekran süresi, çocuğun yaşı ve gelişim düzeyine uygun olmalıdır. İzlediği programlar çizgi filmler hakkında çocukla konuşmak, açıklamalar yapmak gerekir.” diyor.

İzleme süreleri takip edilmeli

Çocuk ve Genç Psikiyatristi Dr. Veysi Çeri, "Bu çocukların neler izlediğini kontrol etmek gerekiyor ya da çocuklarla izlemek gerekiyor. Bir de bu tür içerikleri çocuklara çok fazla izletmemek lazım. Yarım saat 1 saat izlediğinde etkilenme oranı yüzde 5 ise bunu 5-6 saat yaptığınızda yüzde 70-80’e çıkar. Gerçek dünyanın orası olduğu algısına kapılır. Bu yüzden izleme süresi de önemli” dedi.

Önce anne babalar izlemeli

Uzman Klinik Psikolog Deniz Oğur, "Ebeveynlerin uyanık olması ve çocuğun nereden nasıl bir uyaran aldığını takip etmesi oldukça önemli. Çocuklardan önce ebeveynler bu içerikleri kendileri izlemeli, değerlendirmeli” diye konuştu.

Çocukların abone oldukları tüm kanallara ebeveynler de abone olmalı ve içerikleri muhakkak takip etmeliler. Çocukların belli bir yaşa kadar ekrana tek başlarına maruz kalmamaları en sağlıklı çözüm olacaktır.

Eğer çocuğunuzda bir anda ciddi bir davranış değişikliği gözlemliyorsanız bir uzmandan destek almalısınız.

Dijital oyunlar da riskli

Dijital oyunlar çocukların aktif, deneysel ve probleme dayalı öğrenme, bağımsız ve eleştirel düşünme becerilerini geliştirmesi açısından çok faydalı. Oyunda ilerleyebilmek için stratejiler geliştirmek, daha önce öğrenilen bilgiyi kullanmak gerekir. Yönetsel kontrol, planlama ve hatırlatma alanında çocukları geliştirir. Odaklanma, el-göz koordinasyonu alanında da çocukların gelişimine katkıda bulunur.

Oyun oynama süresi, ulaşılan ve maruz kalınan içerikler kontrolümüzün dışına çıktığında amaca hizmet etmeyi bırakmış demektir. Bir diğer dezavantaj da diğer etkinliklere olan ilginin azalmasıdır. Dijitaldeki renkli, hızlı ve bol seçenekli dünya, çocukların gerçek yaşamdaki hızı ve içerikleri yeterli bulamaması gibi bir sonuç doğurabilir. Bunun çok fazla artması da ders başarısının azalması ve daha ileri vadede hiperaktiviteye kadar varan sonuçlar doğurabilir. O yüzden süre kısıtı çok önemli.