En Güzel Yolculuk HAC

Hacc, İslam'ın üzerine bina edildiği beş temel unsur arasında yer alan, Müslümanların maddi imkanları ve sağlıkları elverdiğinde yerine getirmeleri gereken farz bir ibadet. (3/96, 97).

Dünyanın çeşitli bölgelerinde yaşayan mü’minler arasında kardeşlik bağlarını güçlendiren, çeşitlilik ve zenginlik içinde birlik mesajı veren bir davet, ilahi bir çağrı.

Peygamber Efendimiz (SAS)’in “Kim Allah için hacceder de (bu sırada) kötü söz ve fiillerden ve Allah’a karşı gelmekten sakınırsa, (kul hakkı dışında) annesinin onu doğurduğu gündeki gibi (haccdan) döner.” (Buhârî)  sözleriyle müjdelediği, zorlukları kolaylaştırması için dua ettiği kıymetli bir ibadet.

Hacc ibadetinin 3 farklı çeşidi bulunmakta: İfrad, kırân ve temettu haccı. İfrad haccı; umresiz hacc, kırân haccı; aynı ihram ile hem hacc hem umre yapmayı kapsamakta. Temettu haccı; hacc mevsiminde hacc ve umreyi ayrı ayrı iki ihram ile yapmayı ifade ediyor. 

Mekke’de yaşamayan, mikat dışından gelen hacılar için genellikle Temettu haccını tercih ediyor.

Temettu haccı şu şekilde yapılabilmekte:

1. Hacca hazırlık

Hacca niyetlenen kimsenin tevbe etme, arınma, ibadet borçlarını ödeme, ibadete yönelik bilgi edinme, tevekkül ,tevazu ve güzel ahlaka yönelme, helalleşme ile manevi yönden hacca hazırlanması mümkün.

Hacc, hem maddi hem manevi yönü bulunan bir ibadet. Hacı adaylarının helal ve temiz birikim yapması, borçları varsa ödemesi, hacc vakti geldiğinde hijyenik temizlik yapıp boy abdesti alarak, erkeklerin “izâr”,“ridâ” ve sandalet gibi dikişsiz iki parça peştamaldan oluşan ihram kıyafeti, hanımların  el, ayak ve yüz dışında tüm vücudu örtücü ve ince kıyafetler hazırlaması gerekmekte.

 2. Mikat sınırına varmadan önce ihrama giriş

Havaalanında ya da Mekke harem bölgesine  giriş sınırını ifade eden mikat yerlerinde, boy yahut namaz abdesti alıp, ihram kıyafetlerini giyinip, iki rek‘at namaz kıldıktan sonra umreye niyet edip, dua ile telbiye getirmek.

İhram: Hacc ya da umre ziyaretini yapan Müslüman erkeklerin giymesi gereken ve iki parçadan oluşan, dikişsiz, beyaz örtü.

İhram namazı: Kerahat vakti değilse kılınır. İlk rekâtında Fâtiha’dan sonra “Kâfirûn”, ikinci rekâtında ise “İhlâs” sûrelerini okunabilir.

Niyet: Yâ Rabbi! Umre yapmak istiyorum. Onu bana kolaylaştır ve benden kabul et” anlamında "Allahümme innî ürîdü’l-umrete fe yessirhâ lî ve tekabbelhâ minnî”

Telbiye: “Buyur Allah’ım, davetine uyarak sözüm ve özümle geldim. Buyur Allah’ım davetine uyarak sözüm ve özümle geldim ey hiçbir ortağı olmayan sen! Hamd senin, nimet senin, mülk de senin. Yoktur senin hiçbir ortağın.” Anlamında “Lebbeyk, Allāhümme lebbeyk. Lebbeyk, lâ şerîke leke lebbeyk. İnne’l-hamde ve’n-ni‘mete leke ve’l-mülk, lâ şerîke lek”. (Buhârî)

3. İhram yasaklarının başlangıcı

İhrama girilmiş ve ihram süresince Harem bölgesinin hürmet kuralları namı diğer ihram yasakları başlamış olur. İhramlıyken yıkanmak ve ihram kıyafetine para kesesini kemer gibi bağlamak serbest. (Buhârî)

İhram yasakları: güzel koku sürünmek, kokulu sabun kullanmak, tıraş olmak veya vücuttan kıl koparmak, tırnak kesmek, avlanmak, avcıya yardım etmek, bitkileri koparmak, cinsî münasebette bulunmak, kötü ve çirkin sözler söylemek, insanlarla çekişmek, (erkekler için) ihram dışında elbise giymek. (Buhârî)

4. Mekke’ye varış

Çok zaman kaybetmeden Mescidi Haram’a girmek üzere (sabunsuz yıkanmak gibi) kısa hazırlık, her fırsatta telbiye, tehlil, tekbir ve salavat getirmek (Tirmizî)

5. Umre tavafı

Tevazu içinde tercihen Bâbüsselâm kapısından Mescidi Haram’a giriş, Kabe’yi görünce telbiye getirmek ve tavaf esnasında telbiyeye son vermek, Hacerülesved’in bulunduğu köşeden “Bismillahi Allahü Ekber” şeklinde tekbir getirerek selamlama yaparak tavafa başlamak, dua ve niyaz halinde Kabe’nin etrafında dönmek, her dönüşten/şavttan sonra yeniden istilam etmek, böylece toplam 7 şavt dönmek. 

Şavt: Hacerülesved’den başlayıp yine aynı yere gelinceye kadar Kâbe’nin etrafını bir defa dolaşma.

Erkekler için tavafın ilk üç şavtında sağ omzu açarak ve hızlıca yürüyerek “ıztıbâ‘” ve “remel” yapmak, diğer üç şavtta omuz örtülü ve sakin yürümek.

Tavaf sonunda Hacerülesved’i selamlamak ve mümkünse makām-ı İbrâhim’in arkasında ya da başka bir yerde iki rek‘at namaz kılarak dua etmek, ikram edilen zemzemlerden alarak Beytullah'a karşı durup kana kana içmek ve dua etmek.

“Allah'ım! Ben senden faydalı ilim, geniş rızık ve her hastalıktan şifa dilerim” anlamında "Allahümme es'elüke ilmen nafıan ve rızkan vasian ve şifaen minkülli dâin” şeklinde dua edilebilir. (Müslim)

Tavaf namazı: Kerahat vakti değilse kılınır. İlk rekâtında Kâfirûn, ikinci rekâtında ise İhlâs sûreleri okunabilir.

6. Umre Sa’y’i

Sa’y: Safâ tepesinden başlayarak Merve tepesine ve tekrar Safâ’ya dört gidiş üç geliş toplam yedi şavttan oluşan yürüyüş.

Safâ tepesine çıkarak Kabe’ye dönüp tekbir, tehlil, salatu selam getirmek, dua etmek, “Allah’ım! Senin rızan için Safa ile Merve arasında yedi şavt olarak umrenin sa’yini yapmak istiyorum” diyerek sa‘ye başlamak, Merve tepesine doğru yürürken (erkekler için) yeşil ışıkla işaretli bölümde koşar gibi giderek “hervele” yapmak, hervele esnasında tevbe etmek. İşaretli bölüm bitince tekrar normal yürüyüşe geçmek. Merve tepesine varınca tamamlanan bir şavttan sonra Safâ’ya geri dönmek. S’ay şavtlarında yürüyüş halinde, Safâ ve Merve’ye çıkınca durup Kabe’ye yönelerek daima dua ve zikir halinde bulunmak. (Ebû Dâvûd)

7. Umre ihramından çıkış

(Erkekler için) saçları tıraş ederek veya biraz kısaltarak, hanımlar için de saçlarının ucundan bir miktar keserek ihramdan çıkmak. İhramdan çıkınca ihram yasakları kalkar, yalnızca Harem bölgesinde kötü sözler söylememek ve bitkilere zarar vermemek gerekir.

8. Terviye gününe kadar serbest ibadet

Zilhicce’nin 8. Gününe kadar Kabe’yi tavaf ederek, nafile namazlar kılarak, Kur’an tilaveti ve dualar ile, Kabe’yi seyrederek vakti değerlendirmek.

9. Terviye günü ihrama giriş

Zilhicce’nin 8. Günü Hacc için ihrama girmek. Boy abdesti alıp hijyenik temizlik yapmak, ihram kıyafetlerini giyinmek, iki rek‘at namaz kıldıktan sonra Hacca niyet etmek, dua edip telbiye getirmek. Her fırsatta telbiye, tehlil, tekbir ve salavat getirmek

Niyet: Yâ Rabbi! Hacc yapmak istiyorum. Onu bana kolaylaştır ve benden kabul et” anlamında "Allahümme innî ürîdü'l-hacce, feyessirhu lî ve tebabbelhü minnî”

10. Mina

Zilhicce’nin 8. günü sabah namazından sonra Mina’ya gitmek. Öğleden itibaren orada beş vakit namaz kılmak.

 11. Arafat’ta beklemek - Vakfe

Zilhicce’nin 9. günü, Kurban bayramının arefesi, Arefe günü, Arafat çadırlarında abdestli bulunup dua, zikir ve tevbe ile geçirmek. Öğle vakti girince öğle ve ikindi namazlarını birleştirerek öğle vaktinde (cem’i takdim ile) topluca kılmak. Namazdan sonra ayakta kıbleye dönerek dua etmek suretiyle “Arafat  Vakfe”si yapmak, güneşin batmasına kadar vakti ibadetle geçirmek. (Tirmizî)

12. Müzdelife’de gecelemek - Vakfe

Zilhicce’nin 9. Günü, Arefe günü akşam güneş battıktan sonra Müzdelife’ye gidiş. Müzdelife’de akşam ve yatsı namazını birleştirerek yatsının vaktinde (cem’i tehir ile) topluca kılmak. Müzdelife’deki vakti dua ve zikirle geçirmek, cemrelere atmak üzere (nohut büyüklüğünde) 70 adet çakıl taşları toplamak. Geceyi burada geçirip sabah namazı vakti "Meş'ar-i Haram" denilen yerde ayakta biraz durmak, telbiye ve niyazda bulunarak vakfe yapmak, henüz güneş doğmadan Mina’ya doğru yola devam etmek.

13. Mina’da şeytan taşlamak

Kurban bayramının birinci günü Mina’da telbiyelere son vermek, tekbir eşliğinde “Akabe cemresine” 7 taş atmak. Vekalet verilen kurbanın kesildiği haberini almak.

 14. İhram’dan kısmen çıkmak

Mina’da tıraş olarak veya saçlarını kısaltarak ihramdan çıkmak.

15. Mekke’de Ziyaret Tavafı

Kurban bayramının 1 - 3. günü Mekke’ye gitmek, Mescidi Haram’da haccın rüknu olan ziyaret tavafını yapmak.

Tavafa niyet: “Allah’ım! Yedi şavt olarak haccın tavafını yapmak istiyorum. Onu bana kolaylaştır ve onu kabul buyur”

Tavafın ardından iki rekat namaz kılmak.

16. Sa’y

Haccın rüknu olan sa’yi yapmak. Böylece ihramdan tamamen çıkmak.

17. Mina’da şeytanı simgeleyen cemreleri taşlamak

Kurban bayramının 2 - 3. günleri öğleden sonra küçük, orta ve büyük şeytanın sembolleri olan üç cemreye, Mescid-i Hayf yakınında bulunan Cemr-i Ula'dan başlayarak, Cemr-i Vusta ve Cemr-i Akabe’ye de yedişer taş atmak. Taşları besmele ile ve tekbir getirerek atmak. Akabe cemresi dışında taş attıktan sonra duraksamak, telbiye, tekbir, tehlîl ve salatu selam getirerek dua etmek. Geceleri Mina’da kalmak. Sonrasında Mekke’ye dönerken yolda "Muhassab" denilen düzlükte biraz durup dinlenmek.

18. Veda tavafı

Mekke’den ayrılma vakti geldiğinde Mescidi Haram’da son defa tavaf yapmak. Tavaf namazı kılıp zemzem içmek ve Beytullahı temaşa ederek dua etmek. Veda tavafından sonra yüzünü Beytullah yönünden ayırmayarak ayrılık üzüntüsü ve kederi ile arka arka çekilip Harem-i Şerifden çıkmak. (Buhârî)