Sel nedir? Sele karşı hangi tedbirler alınmalı?

Aşırı yağışların beraberinde getirdiği seller şiddetli olduğunda çeşitli yıkımlara sebebiyet verebiliyor. Sel sırasında ve sonrasında nelere dikkat edilmeli? Ayrıntılar haberimizde…

Meydana geldiği bölgede insan yaşamını ciddi şekilde etkileyerek can ve mal kaybına sebep olan doğal afetlerden biri olan sel, kısa süre içerisinde çok yağmur yağmasıyla birlikte akarsuların taşması sonucu oluşuyor.

Ülkemizde de görülen sel ve taşkınların en büyük nedeni iklim koşulları. Kış mevsiminden yaz mevsimine geçerken eriyen kar sularına yağmurun da dahil olması, ülkemizde sıklıkla sel oluşumuna neden olur.

Akarsu, deniz, dere ya da okyanusların taşıyabileceğinden fazla su yüklenmesi sonucunda su kitleleri hareket etmeye başlar. Kendi sınırları olan yataklarından çıkarak taşkınlara ya da sellere neden olur. Özellikle karların erimesi veya fırtınalı yağmurların yağması sel oluşumunu tetikleyen faktörlerdir. Zaman içinde ortaya çıkan seller olduğu gibi seylap adı verilen ani seller de görülmekte.

Hangi çeşit sel olursa olsun yoğun su akışı ile birlikte kaya, çamur, ağaç ve enkaz gibi parçacıklar yaşam alanlarına geldiğinden yaşanan bu durum ciddi derecede zararların oluşmasına neden olmakta.

Oluşum hızlarına göre yavaş gelişen, hızlı gelişen ve ani seller olarak sınıflandırmak mümkün. Dünyanın birçok yerinde olduğu gibi Türkiye'de de peş peşe gelen şiddetli sağanaklar veya uzun süren hafif yağışlar sonucu oluşan taşkınlar ile birlikte sık sık seller görülebilmekte ve bunlardan dolayı can ve ekonomik kayıplar yaşanabilmekte.

Sivil Savunma Derneği, SİSAD'ın 72altinsaat.com adresinde sel anı ve sonrasına dair paylaştığı bilgiler şöyle:

Evinizi şiddetli yağışlara hazırlamak için yapılması gerekenler

*  Su ve drenaj kanallarının yanı sıra çatınızı düzenli olarak kontrol edin, varsa ilgili bakımları yaptırın.

*  Kapı ve pencerelerin suyu sızdırmayacak biçimde sağlam olduğundan emin olun.

*  Su sızıntısının ilk belirtisinin, badanadaki renk değişikliği veya halka biçimli görünüm olduğunu aklınızda bulundurun. Söz konusu durumu gözlemlemeniz halinde vakit kaybetmeden gerekli tadilat işlemini başlatın.

Sel Öncesinde alınması gereken tedbirler

*  Bölgenizin topografyasını öğrenin. Bölgenizdeki sel uyarı işaretlerini ve uyarı sistemlerini öğrenin.

*  Eğer yağmur yağıyorsa veya su seviyesi yükseliyorsa su seviyesini izleyin ve tahliye planı yapın.

*  Aile Afete Hazırlık Planınızı tamamlayın.

*  Uyarılar ve acil durum haberleri için televizyon veya radyo dinleyin.

*  Mümkünse, dış mekan mobilyalarını içeriye alın. Önemli eşyalarınızı olası bir taşkından etkilenmeyecek bir yükseklikte muhafaza edin.

*  Ev veya işyerinizi boşaltmanız istenirse, elektrik ve doğalgaz bağlantınızı kapatın.

*  Tahliye uyarılarına dikkat edin. Herhangi bir su baskını ihtimali varsa, hızlıca daha yüksek bir zemine geçin.

Sel sırasında şunlar yapılmalı:

*  Bölgenizde bir sel varsa, daha yüksek bir zemine ulaşarak tehlike geçene kadar bekleyin.

*  Dışarı çıkmanız gerekiyorsa, uzun ağaçların ve elektrik direklerinin altında durmaktan kaçının.

*  Kanallar, bodrum ve alt geçit benzeri noktaların risk taşıdığını aklınızda bulundurun.

*  Ne kadar derin olduğunu ve suyun altında neyin size zarar verebileceğini kestiremeyeceğinizden, su altında kalan alanlardan geçmeyin.  Hızla akan 15-20 cm derinlikteki suyun dahi yetişkin bir insanı devirebilecek güçte olduğunu unutmayın.

*  Suda yürümek zorunda kalırsanız, mümkünse önünüzdeki zeminin sertliğini kontrol etmek için bir çubuk kullanın ve suyun hareket etmediği yerleri tercih edin.

*  Asla akan suyu aracınızla geçmeye çalışmayın. Gerçekleşen ölümlerin %80’i araç içinde gerçekleştiğinden, sel suları arabanızın etrafında yükselirse, aracı terk ederek daha yüksek bir zemine geçmeye çalışın. Aracınızdayken sel içinde kalırsanız, mümkünse hemen aracı uygun bir yerde durdurun ve aracı terkederek yüksek bir yere çıkın. Ayak bileğini geçen su insanı, araç tekerleği hizasındaki su ise aracı sürükleyecek kadar güçlüdür.

*  Islaksanız veya suyun içerisindeyseniz elektrikli ekipmanlara dokunmamaya gayret edin.

Selden sonra yapılması gerekenler

*  Evinize, yalnızca yetkililer güvenli olduğunu söylediğinde geri dönün.

*  Karanlıktaysanız mum yerine el feneri kullanın.

*  Gaz sızıntılarına karşı tedbirli davranın. Gazın kapalı olduğundan ve alanın gerektiği gibi havalandığından emin olun ve bu alanda sigara içmeyin.

* Bir yetkili tarafından kontrol edilene kadar elektrik hatlarından uzak durun.

*  Sel sularıyla temas etmekten kaçının. Çeşitli bulaşıcı organizmaların genellikle taşkın suyunda gelişerek, insan sağlığını tehdit ettiğini aklınızda bulundurun.

*  Taşkınla gelen çamur, lağım suyu ve kimyasal maddeler içerebilir. Sel suyuna temas etmiş olan her şeyi temizleyin ve dezenfekte edin.

*  Konserve dahil su ile temas etmiş bütün gıda malzemelerinizi atın.

*  Su baskınlarının azaldığı alanların risk barındırabileceğini unutmayın. Örneğin hasar görmüş yollar, araçların ağırlığı altında çökme tehlikesi oluşturabilir.­

­