Arakanlılar memleketlerine geri dönebilecek mi?

Bangladeş’in Cox Pazar semtinde zor şartlarda hayatlarını sürdüren Rohingyalar için uzun süredir askıya alınan Arakan’a dönüş planının yeniden uygulanması gündemdeyken dönecekleri yerde insani yaşam koşullarının tam sağlanamadığı belirtiliyor.

Bangladeş, yaklaşık bir milyon Rohingya'ya ev sahipliği yapıyor. Myanmar ile 2017 yılında mültecileri geri göndermek için bir anlaşma imzalandı, ancak o zamandan beri çok az ilerleme kaydedildi.

Arakan’da yapıldığı söylenen yeni tesisler arasında bir market, hastane ve mülteci kabul merkezi bulunuyor. Geri dönüşlerin bu ayın sonlarında, yıllık Muson mevsiminden önce başlaması bekleniyor. Yaklaşık altı yılını Bangladeş'teki aşırı kalabalık ve bakımsız kamplarda yaşayarak geçiren Rohingya mülteciler, Mart ayında kamuoyunun bilgisine sunulmasından bu yana plana temkinli ve şüpheci yaklaşıyor, zira can ve mal güvenliklerinden ve insani yaşam koşullarının sağlanmasından endişe ediyorlar. Kendilerine vatandaşlık hakları verilmeden anavatanlarına dönmek istemiyorlar.

Rohingyalar namı diğer Arakan Müslümanları, ülkedeki kökleri yüzyıllar öncesine uzanmasına rağmen, Myanmar idaresi tarafından Bangladeş asıllı işçiler olarak görülüyor. Myanmar yetkililerini insan hakkı ihlalleri ve soykırıma dair savunmaya çağıran uluslararası soruşturmalarsa henüz sonuçlanmadı.

Güneydoğu Asya ülkelerinden Myanmar değerlendirmesi

Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği ASEAN’ın gündeminde Myanmar’daki insani buhran bulunuyor. Birliğin dönem lideri Endonezya Devlet Başkanı Joko Widodo, derin endişe duyduğu olaylar karşısında üyelere birlik çağrısında bulundu. İki yıl önce birlik beş maddelik bir plan hazırlamış, ASEAN zirvesinde kabul edilen plan Myanmar’da yerel otoriteler tarafından değerlendirilmemişti. ASEAN liderleri, "Myanmar'da insani yardımın güvenli ve zamanında teslimi ve kapsayıcı ulusal temaslar için elverişli bir ortam oluşturulması gerektiğini” vurguluyor. 

Birlik diplomatik çabalara öncülük ediyor ancak bu yeterli gelmiyor.

Liderler Endonezya'nın doğusundaki Labuan Bajo kasabasında bir araya gelirken, ASEAN'ın şu anki başkanı ve ev sahibi olan Widodo, grubun karşı karşıya olduğu sorunları çözmek için birlikte çalışabileceğine olan güvenini dile getirdi. Myanmar ise üye olmasına rağmen grubun ana zirvelerine katılamıyor.

Beş maddelik mutabakatın uygulanmasında önemli bir ilerleme kaydedilmedi.