Yangınların sebepleri neler? Nasıl önlenir ve söndürülebilir?

Yangın, maddenin yeterli derecede ısı ve oksijen (hava) ile birleşmesi sonucunda yanarak kimyasal şekil değişliğine uğraması olayıdır. Yangının oluşabilmesi için yanıcı madde, yüksek ısı ve oksijene ihtiyaç vardır. Yangın, kontrol dışı yanma ile oluşan bir acil durum olayıdır.

Günümüzde, üretim teknik ve teknolojisindeki gelişmeler, çok katlı ve çok amaçlı binalar, yeni malzemeler yeni riskleri beraberinde getirmiştir. Türkiye’de hızlı nüfus artışı ve sanayideki gelişmelere paralel olarak, her geçen gün yangın sayısı artmakta, artan yangın sayısı ile ölüm ve yaralanmaların yanı sıra büyük miktarda hasar da oluşmaktadır.

Yangınlara genel olarak; Bilgisizlik, dikkatsizlik ve ihmal, tedbirsizlik, sıçrama (çevredeki yangından sirayet), sabotaj, tabiat olayları, kazalar sebep olmaktadır.

Yangınlar katı, sıvı, gaz ve hafif metal yangınları olarak sınıflandırılmaktadır.

Yangın geometrik olarak büyür. Yangınlar, bazı özel durumlar hariç (akaryakıt yangınları gibi) başlangıçta küçük olmasına rağmen yangın bileşenlerinin özelliklerine bağlı olarak çok hızlı büyümektedir. Özellikle ortamda yangının daha hızlı büyümesine sebep olacak kolay yanabilen maddeler bulunuyorsa, açık alandaki yangınlarda rüzgâr varsa, bu süreç çok daha hızlı ve etkili gelişmektedir.

Kapalı alanlardaki yangında ortalama ısı değeri birinci dakikadan sonra hızla artar. Isı 5 dakika sonra 555 ºC’ ye ulaşırken alevler ortamı tamamen kaplar. Bu sebeple yangına çok hızlı müdahale etmek gerekir.

Yangın yerindeki tehlikeler;

• Yangının Büyüme Hızı
• Yüksek Sıcaklık
• Yangın Bileşenlerinin Yayılmaya Olan Etkileri
• Yangının Safhalarındaki Tehlikeler
• Gazların Neden Olduğu Solunum Zorluğu
• Patlama Tehlikesi
• Çökme Tehlikesi
• Elektrik Tehlikesi
• Kimyasal Tehlike olarak sıralanabilir.

Yangın riski şunlara dikkat edilerek azaltılabilir: 

• Ateşle oynamayın
• Yanabilecek eşyaları kalorifer ya da sobaların yakınına koymayın.
  
  
• Yatarken sigara içmeyin (sigara yangının en sık görülen nedenidir)
  
  
• Yıpranmış ya da arızalı kabloları değiştirin. Kabloları halıların altından geçirmeyin
  
  
• Çok fazla sayıda aleti tek bir prize bağlamayın.
  
  
• Evinizde en az bir, tercihen iki yangın söndürücünüz olsun.
  
  
• Yangın acil çıkış kapılarının her zaman açık olduğundan emin olun.
  
  
• Sizi yangına karşı uyarması için evinize, iş yerinize ve okulunuza duman dedektörleri koyun.
  
  
• Binanızda yangın merdiveni yoksa en üst kat penceresinin yanında katlanan merdiven bulundurun.

Eğer bir yangın görürsek uymamız gereken bazı temel kurallar vardır:

• Eğer yangın küçükse hemen söndürün.
  
  
• Tereddüt etmeden 112’yi ARAYIN! (Açık adresi, yangının ve yapının türünü, içerde kimse olup olmadığını söyleyin. Her türlü notu alıp, karşı taraf size telefonu kapatmanızı söyleyene kadar bekleyin.)
  
  
• Bir alarm çalıştırın ya da insanlardan yardım istemek için bağırın.
  
  
• Yangının olduğu odanın kapısını ve yangınla sizin aranızdaki diğer tüm kapıları kapatın.
  
  
• Binada kimsenin kalmadığından emin olun ve HEMEN DIŞARI ÇIKIN!

Şu şartlar altında bir yangını söndürmeyi asla denemeyin, yangın alanını hemen terk edin ve 112’yi arayın:

• Yangın hızla yayılıyorsa,
  
  
• Çıkış yolunuzu kapatıyorsa,
  
  
• Yangın söndürücünün nasıl kullanılacağından emin değilseniz,
  
  
• Yangın söndürücü kaldıramayacağınız kadar büyükse.

Küçük yangınlara nasıl müdahale edilmeli?

Yanma için yakıt, hava / oksijen, ısı üçlüsünün bir arada olması gerekir. Bunlardan birini yok ederseniz yanma olayı gerçekleşmez. Eğer ortamda hava olmazsa, yakıt kaynağı tükenirse, ısı düşerse yanma olmaz. Yangınların çoğu küçük alevlerle başlar. Küçük bir yangının nasıl söndürüleceğini herkes öğrenebilir. Küçük bir yangını:

• Islak bir havlu ya da battaniye ile üzerini örterek,
  
  
• Üzerine kum ya da toz atarak,
  
  
• Bir yangın hortumu kullanarak,
  
  
• Bir yangın söndürücü kullanarak söndürebilirsiniz.
  
  
• Küçük çaplı başlangıç yangınlarına görme yetiniz doğrultusunda imkânınız varsa ve söndürme eğitimleri almışsanız müdahale edebilirsiniz. Hiçbir şekilde hayatınızı tehlikeye sokacak bir risk almayın. Başlangıç yangınlarına müdahalede yangın söndürme cihazlarını kullanırken PASS yöntemini uygulayın. Bu yöntem:
• Pimi çek
• Ateşin kaynağına yönelt
• Sık
• Süpür adımlarından oluşmaktadır.

Şayet bir yangına maruz kalınmış ise:

• Duman ateşten daha öldürücüdür!
  
  
• Hemen yere yakın bir pozisyon alın
  
  
• Yüzünüzü ıslak bir havlu ile örtün
  
  
• Güvenli bir çıkış noktasına doğru sürünerek ilerleyin
  
  
• Sıcak olan bir kapıyı açmayın
  
  
• Eğer bir yerde kapalı kalırsanız, kapıyı kapatın ve kapının altına ıslak bezlerle tıkayın. Eğer bulunduğunuz yerin tek çıkış kapısı ile aranızda küçük bir yangın varsa hemen çıkışa doğru koşun ve dışarı çıkın.
  
  
• Eğer giysinizin tutuştuğunu fark ederseniz: Durun, Yatın ve Yerde Yuvarlanın!