Beyaz gürültü makineleri çocuklar için faydalı mı, tehlikeli mi?

Son yıllarda popülerliği artan beyaz gürültü makineleri, çocuklar ve bebeklerin uyku düzenini desteklemek için sıklıkla tercih ediliyor. Ancak araştırmalar, aşırı kullanımın işitme kaybı ve bilişsel gelişim üzerinde olumsuz etkiler oluşturabileceğini gösteriyor.

Beyaz gürültü makineleri çeşitli frekansları bir araya getirerek doğa sesleri, vantilatör, rüzgar, yağmur, ya da deniz dalgaları gibi sesleri taklit edebiliyor. Bu sesler, dışarıdan gelen gürültüleri maskelemeye yardımcı oluyor, özellikle bebeklerde uykuya dalma süreci hızlanıyor.

Cihazlar uykuya geçişi kolaylaştırmak ve gece uykusunun kesintisiz devam etmesini sağlamak amacıyla sıklıkla kullanılıyor. Ancak uzmanlar, yüksek ses seviyelerinde uzun süreli kullanımın işitme sorunlarına ve bilişsel gelişim üzerinde olumsuz etkilere yol açabileceği konusunda uyarıyor.

Beyaz gürültü makinelerinin bebeklerinin uzun vadeli etkileri konusunda uluslararası araştırmalar endişeleri gündeme taşıyor. ABD ve Kanada’da yapılan çalışmalar, bu makinelerin 50 desibelin üzerinde ses üretmesi durumunda bebeklerin işitme sağlığı üzerinde olumsuz etkiler oluşturabileceğini öne sürüyor.

Kanada’daki çalışma, beyaz gürültü makinelerinin bebeklerin doğal uyuma döngülerini bozabileceğini belirtiyor. Özellikle sürekli bu makinelerle uyuyan bebeklerde, zamanla dış dünyadaki normal seslere karşı duyarsız hale gelme ve kendi başlarına uyuyabilme yeteneklerini kaybedebileceği düşünülüyor.

İngiltere’deki araştırmalar ise, beyaz gürültüye alışan çocukların büyüdüklerinde sessiz bir ortamda uyumakta zorlandıklarını ortaya koyuyor. Araştırmacılar, bu makinelerin çocukların içsel sakinleşme becerilerini köreltebileceğini ve ilerleyen yaşlarda uyku sorunlarına neden olabileceğini ifade ediyor.

Makineler çocuklarda uyku kalitesini nasıl etkiliyor?

Prof. Dr. Perran Boran, cihazların uykuya geçişi hızlandırdığını ancak sürekli kullanımda etkilerinin tam anlamıyla kanıtlanmadığını ve bazı riskler taşıdığını belirtiyor.

“Yağmur sesi gibi geniş frekanslı seslerin çocukların uykuya dalmasını sağladığı ve erken doğan bebeklerde kalp ile solunum hızını düşürdüğü gözlemlenmiştir. İkinci olarak, beyaz gürültü, dışarıdan gelen rahatsız edici sesleri maskeleyerek uyanma olasılığını azaltabilir. Bu da, uykunun bölünmesini engeller. Popülerliği artmasına rağmen, sürekli gürültünün uyku üzerindeki objektif ve subjektif etkileri konusunda kesin bir fayda sağladığı henüz netleşmiş değil.

Beyaz gürültü gibi seslerin etkinliği tam olarak kanıtlanmamış olsa da, bebeklerden yetişkinlere kadar uykusuzluk yaşayan kişilerin uykuya dalmasına ve uykuda kalmasına yardımcı bir teknoloji olarak kullanılmaktadır."

Boran, cihazların bağımlılık geliştirme riskine dikkat çekiyor. Ailelerin bu makineleri sürekli bir uyuma aracı olarak kullanmamaları gerektiğini vurguluyor.

Beyaz gürültü uygulamalarına alternatif çözümler
Beyaz gürültü makinelerine alternatif olarak bebeklerin uykuya dalarken ebeveynlerinin sesini duyabilecekleri ya da hafif melodilerle uyumayı öğrenebilecekleri yöntemler üzerinde duran Boran, ebeveynlere şu önerilerde bulunuyor.

"Eğer beyaz gürültü kullanmayı düşünüyorsanız, cihazı bebeğinizden en az 30 cm uzağa yerleştirmek, en düşük ses ayarında çalıştırmak ve bebeğiniz uyuduğunda cihazı kapatmak bebeğinizin işitme sağlığını korumaya yardımcı olacaktır. Bebeklere canlı olarak söylenen ninnilerin ve şarkıların yatıştırıcı bir etkisi olduğu ve bu etkinin özellikle bebeğin ilk yılında daha belirgin olduğu görülmüştür.

Dolayısıyla daha sağlıklı ve güvenilir olanı bebeğinizi sakinleştirmek ve uyutmak için bebeğinize ninni ve şarkı söylemek olabilir. Ayrıca, canlı sesler, bebeklerin ebeveynleriyle birlikte duygu ve davranışlarını düzenleme becerilerini geliştirmelerine de yardımcı olur."