Yaş aldıkça sağlıklı kalmak mümkün mü?

Mimar Sinan, ustalık eseri Selimiye’yi yaptırdığı zaman 80 yaşını geçmişti. Aynı zamanda Osmanlı topraklarının dört bir yanında yapımını takip ettiği çok sayıda eser vardı. Yaş ilerledikçe fiziksel ve zihinsel gücü zayıfladığı bir gerçek olsa da, araştırmalara göre sağlıklı bir şekilde yaş almak da mümkün.

80’li 90’lı yaşlarını geçtikleri hâlde yaşıtlarına kıyasla hem hafızası daha iyi hem de daha dinç olan bireyler var. Dr. Claudia Kawas'a göre 90 yaşındaki bir insan beyni ortalama 1.100-1.200 gram ağırlığındadır ve bu, 40 yaşındaki ortalama bir beyinden yaklaşık 100 gram daha azdır. Yaş ilerledikçe gerçekleşen bu, beyin küçülmesi, daha çok beynin karmaşık düşünce süreçlerini gerçekleştiren, hafızayı yöneten, görevleri yerine getirmeyi sağlayan bölümlerini olumsuz etkilemektedir. 

Süper yaşlıların beyinleri ise bu aşınma ve yıpranmadan oldukça az etkilenmektedir. 

Bilişsel Nöroloji ve Alzheimer Hastalığı Merkezi'ndeki araştırmacılar, süper yaşlıların genç yetişkinlerin beyinlerinden bile daha fazla bu beyin hücresine sahip olduğunu fark ettiler. Normal yetişkinlerde beyinde yıllık % 2,24 hacim kaybı yaşanmasına karşın süper yaşlılarda bu azalmayı %1,06 olarak ölçtüler. 

Peki süper yaşlılar neler yapıyorlar? Nasıl sağlıklı yaşlanıyorlar?

Sosyal Çevre

Süper yaşlıların, daha fazla arkadaş ve aile bağlantısı var. Yakın duygusal ilişkide olduğunuz dostlukları ve aile bağlarınızı kuvvetlendiriniz. 

Beyin Bakımı

İbn-i Haldun “İnsan beyni değirmen taşına benzer. Değirmen taşı devamlı döner. Dönen değirmen taşının içerisine buğday ya da öğütülebilecek bir şey koymazsanız kendi kendini öğütmeye başlar.” der. Bunun için beyne sürekli yeni bilgiler eklemek; kronik hastalıkların yaşandığı durumlarda bile çalışmaya, öğrenmeye, araştırmaya devam etmek. Çapraz bulmacalar, matematik oyunları, şiir, mobilya montajı gibi konularla ilgilenmek.  

Hafıza Çalışmaları

Hafızayı geliştirecek çalışmalar yapmak. Şiir ezberlemek, kelime öğrenmek, farklı yemek tarifleri öğrenmek, kitap okumak gibi gibi.  

Rahat Alandan Çıkmak

Kendi hayatında daha önce hiç denenmediği zihinsel zorlukları kucaklamak hem beyin dokusunu hem de beyin işlevini korumanın anahtarı olabiliyor. Yeni bir dil öğrenmek, bilgisayar programlarında kendini geliştirmek gibi. Bu süreçte yaşanacak hayal kırıklıklarına, zorlanmalara izin vererek yola devam etmek; vazgeçmemek. 

Egzersiz

Beden kaslarını çalıştırmak fiziksel sağlığa katkıda bulunduğu kadar dolaylı olarak beyne de faydalı. Haftada iki ya da üç gün 20-40 dakika kadar, doktora danışarak hafif egzersizler yapmak. Düzenli egzersiz yapmaya genç yaşlarda başlamak. Mümkünse günde 5000 adım atmak. 

Sağlıklı Beslenmek

Tercih edilen yiyeceklerin doğal ya da organik olmasına dikkat etmek. Bedenle uyumlu olmayan yiyecekleri azaltmak hatta tamamen bırakmak. 

Zihinsel Dinginlik

Korku, kaygı, üzüntü, tükenmişlik gibi duygular yoğunsa ve kişinin enerjisini düşürüyorsa psikolojik bakım yapmak. Gerekirse uzmanlardan destek almak.