Selam Vermek, İman, Hac, Gönlün Temizliği, Kemale Ermek

Eûzubillâhimineşşeytânirracîm. Bismillâhirrahmânirrahîm

el-Hamdülillâhi rabbi’l-âlemin ve’l-âkibetü li’l-muttakîn es-salâtu ve’s-selâmu alâ seyyidinâ Muhammedin ve âlihî ve sahbihî ecmaîn. İ’lemû eyyühe’l-ihvân fe-inne efdale’l-kitâbi kitâbullâh fe-enne efdale’l-hedyi hedyu Muhammedin sallallahu aleyhi ve sellem ve şerre’l-umûri muhdesâtuhâ ve külle muhdesin bid’ah ve külle bid’atin dalâleh ve külle dalâletin fi’n-nâr fe bi’s-senedili muttasili ile’n-nebiyyi sallallahu aleyhi ve selleme ennehû kâl:

(El-bâdîü bi’s-selâmi, berîün mine’l-kibri).Sadaka Resulullah fîma kâl.

(El-bâdîü bi’s-selâmi) “Selâmı önce veren, (berîün mine’l-kibri) kibirden berîdir.”

El-bâdi’, başlayan.

İki kardeş birbiriyle karşılaştığı vakitte evvelâ selâm veren kibirden berîdir. O selâm versin diye beklemiyor, kendisi selâmı veriveriyor.

Meselâ, kendisi yüksek bir adam, ama karşısındaki daha zayıf bir insandır.O selâm verirse, bu da “Ve aleyküm selâm!” diyecek. Bu kibir alâmetidir.

Halbuki kendisi tenezzülen, “Es-selâmü aleyküm ve rahmetu’llah!” derse, bu da kendisinde kibir olmadığının bir alametidir. Yani selâma önden başlayın!

Şimdi selâmı vermek sünnettir. “Es-selâmu aleyküm ve rahmetu’llah!” demek sünnet. Sünnetin sevabı tabii sünnet nisbetindedir. “Ve aleyküm selâm” diye sünnetin karşılığını vermek farzdır. Farzdır ama sünnetin sevabı burada farzdan üstündür. Çünkü onun da “Ve aleyküm selâm!” demesine vesile oluyor.

Sonra hidâyet-i İslâm’da bu selâma çok ehemmiyet verilirdi. Müslümanlar daima birbirlerine taltif mukabilinde  “Es-selâmu aleyküm ve rahmetu’llah!” derlerdi. Tanışmanın başlıca alameti budur. Birbirlerine selâmlar verirler ve selâmlarla ayrılırlar. Girerken bir odaya “Es-selâmu aleyküm ve rahmetu’llah!” diye girilir, odadan çıkarken de “Es-selâmu aleyküm ve rahmetu’llah!” diye çıkılır, cemiyetlerde ve sairelerde…

Bu “Es-selâmu aleyküm ve rahmetu’llah!”ın yerini hiçbir şey doldurmaz. Çeşitli zamanlara göre merhabalar var. Çeşitli merhabalar. Her kavmin, her milletin kendisine göre. “Es-selâmu aleyküm ve rahmetu’llah!”ın yerini hiç birisi tutmaz.

Birisi; “Es-selâmu aleyküm ve rahmetu’llah!” baştan aşağı zikirdir. Selâm, Allah-u Teâlâ’nın ismidir. Onun ismini anıyor. Yani nasıl Allah ismini anarsa zikroluyor, “Es-selâmu aleyküm!” de böyle zikirdir. Sonra Allah’ın rahmetini senin üzerine istiyor, o da ayrı bir ikramdır. Bereketini de istiyor o da ayrı… Sen de ona öyle mukabele ediyorsun.

Şimdi “Es-selâmu aleyküm!”ün on sevabı var, “Ve rahmetu’llahi”nin on sevabı var, “Ve berekâtühû”nün on sevabı var. “Es-selâmu aleyküm ve rahmetu’llâhi ve berekâtühû!” dedin mi, otuz sevap kazanıyor. O da mukabele ediyor, otuz sevap da o kazanıyor. Ama “Günaydın”da, “Akşam-ı şerifleriniz hayrolsun!”da, “Merhaba!”da böyle bir şey yok. İnsanların arasında tanışmak için söylenen sözlerdir ki, bir sevap verilmez onlara. Sevaplar ancak bu selâmlar üzerinedir.

Cenâb-ı Hak da bunu Kur’an-ı azimu’ş-şan’ında bize tavsiye ediyor. Peygamber sallallahu aleyhi vessellem Efendimizin böyle tavsiyeleri var. Onun için müslümanlar daima birbirlerine karşı, “Es-selâmu aleyküm ve rahmetu’llâh” diyerek taltif etmelidirler.

Asıl dersimiz iman idi. İslâm’ın bilinmesi kolay. Camiye giriyorsa, abdestini alıyorsa, müslümanların arasına karışıyorsa müslümandır deriz buna. Müslümanlığı tanımak, bilmek kolay. Fakat imanı tanımak biraz güçtür. Mesela namaz kılar ama imanı yoktur. Aldatmak için gider camiye. Seninle beraber yatar, kalkar. Fakat imanı yoktur adamın.

İmanı olmadığını nasıl biliriz acaba? Bu gerek bizim için gerek insanın kendisi, “Acaba ben mü’min miyim, değil miyim?” kendi kendine sormalı!

İman denildiği vakitte, kâmil iman lazım. Her şeyin kemali makbul. Öyle ham olan, çürük olan şeyler, iman olsa bile makbul değildir.

Şimdi benim imanım Allah-u Teâlâ’nın istediği gibi bir iman mı, kalbimi yoklamak ister insan. Nasıl bileceğim ben iman sahibi miyim? İşte amentü dedik, “Lâ ilâhe illa’llah, muhammedun rasûlü’llah” da dedik. Namaz da kılıyorum, orucumu da tutuyorum. Diğer ibadetleri de yapıyorum. Ama acaba imanım nedir benim, ne derecededir? Bunun ölçüsünü bilmek istersen kendini insan daha iyi bilir.

“Ben günahlara karşı ne derecedeyim? Günahlardan kaçmada takatim ne kadar benim?” Ölçü var ya.

Şimdi günahlar deyince, iki kısım tabii günahlar. Allah esirgesin. Bir müslüman zina etmez, kumar oynamaz, hırsızlık hiç yapmaz. Buna mümâsil büyük günah denilen şeyleri işlemez. ….Çeşitli yolları var. Bir cihette galip gelse diğer cihette mağlup oluyoruz.

Nefse hakim, zinaya gitmiyor, kumar oynamıyor, içki de içmiyor. Fakat paraya karşı zayıf. “o günahlara insan dalıp gidiyor.

Bu neden ileri geliyor? Bu imandaki zaafiyetin alâmeti. İman kavi oldu mu, nasıl ki seni zinaya götürttürmüyor, nasıl ki sana içki içirtmiyor, nasıl ki kumar oynattırmıyor, nasıl ki hırsızlık yaptırtmıyor. Bu sefer sana hiçbir günahı işletmez. Acip. Sanki, hem eli bağlı, hem ayağı bağlı. Kat’iyyen günaha giremez. Onu günaha götürtmeyen şey imanıdır. İman o hale gelecektir ki seni hiçbir fena yere sevk etmeyecektir.

Şimdi biz hacca gideceğiz. Hacca gitmek bir sevaptır. Hem bulunmaz bir sevap ki, çok büyük sevaptır. Fakat insanların şimdi bir günahları var. Bu günahlarını döktürmek için hac en büyük yer. Oraya gittik mi oradan gelirken anadan doğmuş gibi geliyoruz, günah kalmıyor üzerimizde.

Ama hukuk-u nas kul hakları bakidir ha! Kul haklarını hiçbir şey affettirmez. Yüz defa haccetsen, hukuk-u nas helâllaşmadıkça kul haklarını Allah affetmez.

Onun için şimdi bir günah var. Abdest alıyoruz. Abdest alırken günahlarımız dökülüyor. Camiye giriyoruz, girerken dökülüyor. Camiden çıkıyoruz, çıkarken dökülüyor. Oruç tutuyoruz, günahlarımız dökülüyor. Sadakalar veriyoruz, günahlarımız dökülüyor. Camiye giderken attığımız adımlarla gene günahlarımız dökülüyor. Şimdi günahların dökülmesi başka mesele. Olur ya günahsız da olabilir insan. Fenalık yapmıyorsun, günah da işlemiyorsun. Sofu, derviş, zahid bir adam. İnsanlarla da iyi geçiniyor, günahsız. Günahsız olmak başka bir şey. Bir de Allah-u Teâlâ’nın bize verdiği bir gönül var. Bu gönlün temizliği makbuldür. Bu gönlün temizliği günahsızlıkla beraber oraya günahları sokmamak. Şimdi günahlar affolur, affolmasıyla beraber gönülde pislikleri kalır onun. O gönülde pisliklerini akıtmamak.

Mesela birisine bakarsın. Bakmak suretiyle gözünüz vasıtasıyla kalbinize bir pislik iner. Pislik demek, fena şeydir.

Kalp bir havuza ve bir kuyuya benzetilmiştir. Gerek havuz, gerek kuyu. Oraya bir pislik düşüyor. Ne vasıtasıyla? Gözünüz vasıtasıyla. Yol gönüle gidiyor çünkü. Gönüle giden yol vasıtasıyla gönlünüzde bir pislik oluşur. Tekrar bir daha bakıyorsunuz bir pislik daha. Bakıyorsunuz akşama kadar kaç tane böyle günah olarak baktıysanız, o günahların hepsi gözleriniz vasıtasıyla gönlünüze dökülen birer pisliktir. Kulaklarınız vasıtasıyla da. Gıybet ediyorsunuz, başkalarından dinliyorsunuz, kötü sözler dinliyorsunuz, yaramaz sözleri dinliyorsunuz. Bunlar dolayısıyla da gönlünüze yine günahlar  pislikler iniyor. Dilinizle yalan söylüyorsunuz, boş laf söylüyorsunuz, fuzuli laf söylüyorsunuz, başkalarını gıybet ediyorsunuz; bunlardan dolayı da yine kalbinize günahlar pislikler dökülüyor. Şimdi o kalp, hadd-i zatında temiz su fışkıran bir kuyu gibi. Kovalarımızı tutuyor, oradan sular alıyor, içiyoruz. Fakat bu pislikler dolayısıyla o kuyu pislendi. Pis su içerisine doldu çünkü. Artık içilmez hale geldi. … birikiyor şimdi. Birike birike koku peydah ediyor. Şimdi gönülde olan o pislikler dolayısıyla gönlün güzel suyu kayboluyor.

Şimdi hacca gideriz, günahlarımız döktürürüz ama, o biriken pislikler gönülde duruyor. O gönüldeki pislikleri gidermek için en büyük çare ve vasıta Tulumba var ya, tulumbaları basıyoruz, kuyudaki suyu dışarıya atıyor. O tulumba gibi gönüldeki pislikleri zikrullah dışarı atar. Öyle bir zikir yapacaksın ki, o zikir senin gönlündeki o pislikleri dışarıya atacak.Atabilirse.

Ama gene günahlar kazanırsın dışarıya çıkınca. Bakacaksın, göreceksin, karşında açık bir insan… Göreceksin, göz oraya gidecek. Her ne kadar büyük günah işlemesen de, küçük günahlar birike birike büyük olur.

Onun için demişler ki, evvelâ pisliklerin geliş yollarını kapamak lazım. Çirkef sular, pis sular geliyor. O kuyuyu temizleyeceksiniz ama, o pis sular kuyuya aktıkça, o kuyunun suyunu temizlemeye imkân yok. Öyleyse evvela gelen pis suların yolunu kapamak lazım ki, içimizden pisliği atalım, temiz su meydana çıksın. Ma’kul söz.

E bu gözü kapayamazsınız, kulağı da tıkayamazsınız, ağzı da kapayamazsınız. Eli ayağı hiç tutamazsınız. Öyleyse mutlaka ve mutlaka bir insanın, hiç olmazsa Peygamber sallalahu aleyhi vessellem’in yaptığı gibi inzivaya çekilmesi lâzım!

Hacca giderseniz görürsünüz. Orada Hıra denilen bir dağ var. O dağın içerisinde bir mağara var. Üç veya beş metre genişliğinde bir yer. Mekke’ye de üç mil mesafede bir yer. O tepeye çıkıyor Rasûl-i Ekrem sallalalahu aleyhi vessellem; o mağaranın içerisinde ses yok, seda yok, kuş yok, hayvan yok, in cin yok yani. Orada Allah demek kadar tatlı bir şey olur mu? Orada Rasûl-i Ekrem Allah diyordu.

Niçin Rasûl-i Ekrem öyle bir mağaraya çekiliyordu? İhtiyacı mı var Rasûl-i Ekrem’in? Hiçbir ihtiyacı yoktu. Niçin çekiliyordu da orada Allah diyordu? Evinde deseydi ya!.. Demiyor, gidiyor oraya.

Kapamak lazım gelir günah yollarını. Gönle gelen pislik yolları kapanmadıkça, insan ne kadar Allah dese de gene arkadan akar içeriye pislikler, temizlenemez kuyu. Temizlemek için mutlaka böyle bir inziva haline çekilip, orada Allah’a kendini tam mânâsıyla verebilmek gerekir.Gece, gündüz senin yanında kimse yok, yalnız Allah var. O kimsesiz halinde, ışığın da yok. Bir mezara benzer bir hal. Yarınki mezarın bugünkü temsili. Orada boyuna namaz kıl, oruç tut, Allah de. Allah diyeceksin. Bir de tefekküre dalacaksın. Bu varlığın sahibinin kudret ve kuvvetini tefekkür edeceksen.

Böyle hem temaşa ediyorsun, görüyorsun bakıyorsun ki; kocaman Ay, kocaman Güneş, kocaman yıldızlar. Bugünkü bilgilere göre daha buraya ışığı kaç yüz senede gelebilen ne büyük yıldızlar varmış. Bugün bunların hepsini yaratanın Hâlik-ı Zü’l-celâl, Allah-u Tebâreke ve Teâlâ Hazretleri olduğunu, o azamet-i ilahiyeyi düşünürken, müşahede ederken, o Allah o sessiz yerde o insana şuur verir, heybet verir, neler verir.İşte İmanın kuvveti öyle yerde artar. O iman kuvvetlenip de böyle çıktığı vakitte, temelli değil orada… Orada böyle bu hale kesbettikten sonra, çıktıktan sonra günahlara karşı gözünü de kaparsın, kulağını da tıkarsın, elini-ayağını da tutarsın. Ağzından bir lokma boş laf çıkarmazsın.

Râsûl-i Ekrem sallallahu aleyhi vessellem’in evlatlarından, torunlarından başta Hz. Fatıma radıyallahu anh, ondan sonra Hz. Hüseyin, ondan sonra Hz. Zeyne’l-âbidîn, ondan sonra Cafer-i Sadık ondan sonra Muhammed Bâkî hazretleri geliyor. Böyle on iki imam dedikleri imamlardan yedincisi olan Muhammed Bâkî hazretler’ni okudum ki, ehl-i beyte çok eza cefa etmişler. Çıkartmışlar Medine-i Münevvere’den, Acemistan’da olan bir memlekete sürmüşler.

Tabii halk, Rasûlüllahın evlatları geliyor diyerek onları karşılamış. Mübarek de yüzünü örtmüş. Hem güneşlik hem kendini göstermemek için.Hem kendini göstermemek hem de güneşten kendini muhafaza etmek için yüzünde gölgelik gibi bir şey var.

Halk diyor ki:

“Ne olur mübarek yüzünüzü açın da bir görelim!” diyorlar.

Açıyor. Yanında adamları varmış onu tutan, getiren. Açmışlar. Yüzünde nur-u nübüvvetten gelen öyle bir nur varmış ki herkes hayran olmuş. Hep şaşkınlık alemi. Rica ediyorlar;

“Ne olur, sen evlâd-ı Rasûlüllah’sın, bize bir hadis nakletmez misin? diyorlar.

O da buyuruyor ki:

Babam Ca’fer-i Sâdık rahmetullahi aleyh’ten işittim, o da Muhammed Bâkî rahmetullahi aleyh’ten, o da Zeyne’l-Âbidîn rahmetullahi aley’den, o da şehîd-i Kerbelâ Hz. Hüseyin radıyallahu anh’dan, o da Hz. Ali radıyallahu anh’dan işitmiş……

Peygamber sallallahu aleyhi vessellem Efendimiz buyurmuşlar ki:

(Kâle’llâhu teâlâ) “Allah-ı Teâlâ Hazretleri buyurdu ki; (Kelimetü lâ ilâhe illa’llahu hısnî) Lâ ilâhe illa’llah kelimesi benim kalemdir. (Femen kâlehâ) Kim bu kelime-i tayyibeyi ihlas ile, can u yürekten söylerse, (dehale hısnî) benim kaleme girer. (Ve men dehale hısnî) Kim benim kaleme girerse, (emine min azâbî) benim azabımdan emin olur.”

Diyor ki ardından:

“Şu hadisi şu ravileriyle beraber bir deliye okusanız, deli ifakat bulur. Yani bunların yüzü suyu hürmetine deli akıllanır.” diyor.

Hepsi büyük insanlar. Deliye okusanız, bunların hürmetine deli akıllanır.

Bizim en büyük şaşkınlıklarımızdan birisi de hep keramet ummak, keramet beklemektir. İnsanın kendisi keramettir zaten.

Allah-u Teâlâ Hazretleri;

Velekad kerremnâ benî âdeme, Benî A’demi yaratırken Allah kerametle yarattı, her tarafı keramet. Bak bugün ben-i Ademin yaptığı hünere. Gökte ordu uçuruyor, kerametle mi uçuruyor. Gökte orduyu uçuruyor Ben-i Adem. Bur da ademoğlu kim olursa olsun. Allah’ın kulu.Bu Allah’ın kulları kerametle yaratılmış. Bak gökte tayyareler, denizlerde gemiler, envai çeşit hep benî Adem’in kerametiyle meydana geliyor. O senin görmek istediğin kerametler, bugün zahiren herkesin yapabildiği şeyler.

Diyor ki bu zat: Asıl keramet;

(Ve inneke le-alâ hulukın azîm) sırrına mazhar olmaktır.

En büyük ahlâk-ı İslâmiyyeye nail olabilmektir. Ahlâk-ı İslâmiyyeye nail olabildin mi, en büyük keramet sendedir işte. O ahlâk-ı İslâmiyye olmadıktan sonra, gökte de uçsan ne kıymeti var. Kuşlar da uçuyor gökte. Gökte uçmak hüner değil. Süratlen gitmek; işte bir anda şuraya gidiyormuş, bir anda buraya gidiyormuş. Bunlar da hüner değil. Onu şeytan da yapıyor bugün, insan da yapıyor. Asıl hüner ahlâk-ı hamîdenin, ahlâk-ı hasenenin sahibi olup da (Ve inneke le-alâ hulukın azîm) sırrına mazhar olabilmektir.

Bu da ne ile olur? İmandaki kemâl ile.İmanın ne zaman kemale ererse, o zaman sen ahlâk-ı hasenenin sahibi olursun. Mal, mülk, çoluk, çocuk hiçbiri senin gözünde olmaz. Bütün maksadın Allah’ın rızası olur.

Ahlâk-ı kâmile demek, Allah-u Teâlâ’nın razı olacağı amelleri işlemek demektir. Kemâl ahlâk, Allah-u Teâlâ’nın razı olduğu amelleri işleyebilmek ve onun razı olmadığı amellerden uzak kalabilmek. İmandaki kemal, ahlaktaki kemalin sebebidir.

Allah cümlemizi affetsin. Tevfikât-ı samedâniyyesine mazhar eylesin. Ahlâken böyle güzel, yüksek olan insanların arasına bizleri de kabul buyursun.