Sağ ve Sol Beyin

İnsan beyni davranış ve düşüncelere göre, sağ ve sol olarak ikiye ayrılmış durumdadır. İnsan beyni iki şekilde gelişmektedir. Görsel ve sesli beyin egzersizleri ile beynin sağ tarafta bulunan lobunu, sözel sayısal egzersizlerle ise beynin sol tarafta bulunan lobunu geliştirilebilir.

Sağ Beyinin Özellikleri Nelerdir?

Sağ beyinin uzmanlık alanı, görsel ve işitsel konulardır. Sezgilerde insanlar, beynin sağ taraflarını kullanırlar. Aynı zamanda sağ beyin lobu tam tersi olarak, vücudun sol organlarını yönetmektedir. Sağ beyinin ilham kaynağı görme ve duymadan gelir. Olağanüstü hayaller kuran sağ beyin, mecaz anlamlarla ilgilenmektedir.

Sol Beyinin Özellikleri Nelerdir?

Sayısal işlemler sol beynin uzmanlık alanıdır. Matematiksel işlemlerde oldukça başarılı olan sol beyin kelime, sembol ve sayılarla ilgilenmektedir. Analitik düşünme becerisine sahip olan sol beyin, sebep sonuç ilişkisini kurmaktadır. Aynı şekilde tam tersi olarak beynin sol tarafı, sağ tarafta bulunan organları yönetmektedir.

Sağ beyin mi, sol beyin mi?

Nöroloji Uzmanı Dr. Mehmet Yavuz, sorgulayan mantıklı sol beyin ile anlık ve aceleci hareket eden duygusal sağ beyin arasındaki farkları anlattı. İnsan beyninin yaratılış itibarıyla bir öğrenme programıyla yüklü olarak dünyaya geldiğini ifade eden Yavuz, “Beynimiz doğuştan genetik kodlarımızla gelen yazılımın yanı sıra aile, çevre ve sonradan edinilen bilgilerin yani eğitimin katkıları ile şekillenmektedir.

Ama yine de hayatımızın kendi rotasını bulmasında, doğuştan gelen yapısal özelliklerin ve yüklenmiş olan yazılımın rolü büyüktür. Beynimizin sağ ve sol hemisferleri (yarımküreleri) bilgiyi farklı şekilde işler.

Genelde her birey beyninin bir tarafını ağırlıklı olarak kullanır. Fakat düşünme ve öğrenme işlemleri her iki tarafta dengeli olarak kullanıldığında gerçek verimine ulaşır. Bu nedenle daha az kullanılan tarafı, eğitim ve kişisel gelişim ile güçlendirmek gerekir. Nitekim beyin hemisferleri arasındaki bağlantıları gelişmemiş insanlar, beyinlerine ne kadar bilgi depolamış olurlarsa olsunlar, düşünce, muhakeme ve akıl yürütme becerilerini geliştiremezler” dedi.

Beynin ve vücut ilişkileri çapraz yürüdüğünü kaydeden Dr. Yavuz, “Beyin korteksinde hareketlerimizle alakalı motor lifler, üst boyun bölgesinde çapraz yaptığı için; sağ beyin vücudun sol tarafını, sol beyin ise vücudun sağ tarafını idare eder. Bu nedenle beyninin sağ tarafındaki damarları tıkananların sol taraflarında, sol tarafında tıkanıklık olanların sağ tarafında felç görülür. Günlük hayatında sol elini kullanan ve solak olanların sağ beyinleri baskın durumdadır.

Sağ beyin ve sol beyin kullanımına göre bireysel yetenekler ya da meslek seçimleri dahi belirlenebilir. Çocukların kişisel başarıları da bu doğrultuda ölçülerek yönlendirilebilir.

Sol beyin ‘EĞER’ ve ‘FAKAT’ der

Bu konuda Prof. Dr. Nevzat Tarhan şu görüşleri aktarıyor:

Bugün artık biliyoruz ki, sol beyin, kelime ve sayılarla ilgilenen, sağ beyne nazaran geçmişin üzerinde daha çok duran beyin alanıdır. Bu alanın özellikleri, soğuk, keskin, köşeli, mesafeli ve sert olması, katı kurallarının bulunmasıdır. Sol beyin 'eğer' ve 'fakat' sözlerini çok kullanır. Bu iki kelime hemen karar vermemeyi ifade eder. Beynin sol tarafı, bir şeyi anlamaya çalışırken aynı zamanda ertelemeye de yatkındır. Ayrıca benmerkezci olma eğilimindedir. Kendisini mutlu edecek şeyleri önemser. Bu sebeple de kendisi önceliklidir. Erkeklerin sol beyinleri baskın çalıştığı için benmerkezci yanları baskındır. Beynin sol kısmı, iradeyi mantıksal olarak kullanır.

Sağ beyin duygusaldır!

Sol beyin, yeni fikirlere açık değildir. Koruyucu, tutucu ve savunucudur. Oysa sağ beyin farklılıklara gebedir. Deneme yanılmayla karar verir. Duygusal alanlarla ilgili olduğu için istekleri hemen olsun ister. Stratejik düşünmek yerine, taktik bulur. Arzularını ertelemekten hoşlanmaz. Hızlı karar verip harekete geçmek eğilimindedir, acelecidir.

Sol beyin sayı ve rakamlarla ilgilenirken sağ beynin ilgi alanı daha çok görsel konulardan ve zevklerden oluşur. Estetik kaygılar sağ beyinde etkilidir.

Sağ beyin sevgiye göre karar verir!

Sağ beyni baskın çalışan kişiler iradelerine duygularını katarlar. Bir insanla iş yaparken ya da onun hakkında karar verirken kâr-zarar analizi yapmaktan çok, onu sevip sevmediklerini ölçü alırlar. İnsanları analiz ederken "o beni çok sever" ya da "ben onu çok severim" diyerek referanslarının duygu olduğunu belli ederler.

Sağ beyin niyete sol beyin sürece bakar

Sol beyinde niyet önemli değildir. Sürece ve sonuca bakar. Sağ beyin ise niyete göre hareket eder. Sol beyin hayal kurmaz ama sağ beyin hayalcidir. Yine sağ beyin sezgilere çok değer verir. Beyin görüntüleme çalışmalarında sol beynin görsel unsurlara hızlı tepki verdiği ortaya çıkmıştır. Oysa sağ beyin duygusal sayılabilecek uyarılara daha çabuk cevap vermektedir.

Sağ beyin sempatik, ön beyin empatiktir

Sol beynin önceliği kendisindeyken, sağ beynin önceliği başkalarındadır. Oysa ön beyin, önceliğin kendisinde mi yoksa başkalarında mı olacağını, hangi şartta nasıl tercihler yapacağını iyi belirler. Ön beyin empatik düşünür. Mesela, sol beyniyle düşünen bir kimse karşısındakine yol tarif ederken, yönleri kendisine göre tarif eder. "Sola gideceksin" dediğinde bu sol taraf kendi soludur. Oysa empati yapabilen insan karşı tarafın yönünü dikkate alır.

Sol beyin gerçekleri, sağ beyin duyguları, ön beyin ise doğruları analiz eder ve öncelik verir.

Sağ beyin duygusal kararlar verdiği için, bu kararları inanarak vermek ister. Sol beyin, inanamasa da karar vermekten yanadır.

Sol beyin anlamaya çalışırken, sağ beyin hissetmek için uğraşır. Sol beyin karşılaştığı olaylarda çıkarı doğrultusunda tepkiler verirken, sağ beyin sempatik bir bakışıyla yaklaşır. Yani kendini hemen olaya kaptırır. Sağ beyni baskın çalışan kimse, birisi ağladığı zaman onunla beraber ağlar. Kendisinden çok başkalarını mutlu etmeye uğraşır. Kadınlarda bu özelliğe sık rastlanır, kadınların şefkat duyguları yoğundur ve iyi annelik yaparlar.

Stres altında kadın-erkek beyni farklı çalışıyor

Stres anında kadın beyni erkek beyni farklı çalıştığını vurgulayan Tarhan, “Erkek beyni stres anında zihinsel sığınağına çekilir. Sonuç odaklı düşünür. Kadın beyni ise süreç odaklı düşünür. Paylaşarak rahatlamaya çalışır” diyor.

Öğrenmeye Farklı Bir Bakış: Sol beyin ya da sağ beyin baskın olmak ne demek?

Bilim insanları, beynin iki yarım küresine ve bunların bedenin işlevi ve kontrolü açısından ne tür farklılıklar gösterdiğine dair pek çok teori geliştirdi. Son araştırmalara göre sağ beyin baskın olan ve sol beyin baskın olan insanlar bilgiyi farklı şekillerde algılıyor ve tepki veriyor. 

Çoğu teoriye göre "sağ beyin baskın" insanlara daha duygusal ve sezgisel sağ yarım küre rehberlik ederken, "sol beyin insanları" sol yarım küre tarafından yönlendirilerek sıralı ve mantıksal şekilde tepkiler veriyor. Sonuç olarak kişiliğiniz bir ölçüde beyin tipiniz tarafından şekilleniyor.

Baskın beyin tipinizin ders çalışma becerileriniz, ödev alışkanlıklarınız ve notlarınız üzerinde de belirgin bir etkisi vardır. Örneğin, bazı öğrenciler beyin tipleri nedeniyle belli ödev türlerinde ya da test sorularında bocalayabiliyorlar.

Sizin Beyin Tipiniz Hangisi?

Gözünüz sürekli saate midir yoksa dersin sonunda çalan zil sizi şaşırtır mı? Fazla analitik olmakla suçlandınız mı hiç, yoksa insanlar hayalci olduğunuzu mu söylüyor?

Bu kişilik özellikleri beyin tiplerine bağlanabilir. Genelde sol beyin baskın öğrenciler daha organize olurken, gözleri hep saatte olur ve bilgiyi analiz ederek sırayla öğrenirler. Genellikle temkinlidirler ve kurallara ve programlara uyarlar. Sol beyin öğrenciler matematik ve fen konularında güçlüdür ve sorulara hızla cevap verebilirler.

Öte yandan, sağ beyin öğrenciler hayalperestlerdir. Çok zeki ve derin düşünürler olabilirler, öyle ki kendi küçük dünyalarında kaybolabilirler.

Sosyal bilimler ve sanat alanlarında harika öğrenciler olurlar. Temkinli sol beyincilerden daha spontanedirler ve iç seslerini dinlemeye daha meyillidirler. Sağ beyinli kişiler çok sezgiseldir. Yalanları ya da hileleri fark etme konusunda çok yeteneklidirler.

Peki ya tam ortada olan insanlar? Her insan farklıdır ve herkesin her iki tip beyin türüne de ait özellikleri vardır. Ancak bazı insanlarda bu özelliklerin oranı eşittir. Bu öğrenciler “orta beyin” odaklıdır. Orta beyin odaklı öğrenciler, beynin her iki yarım küresine ait güçlü niteliklere sahip olabilirler. Bu öğrenciler sol beyindeki mantıktan ve sağ beyindeki sezgiden aynı oranda faydalanabilirler. İş hayatında başarılı olmak için harika bir reçete gibi görünüyor..