03.08.1996 - Ebû Hüseyin en-Nûrî B

Eûzübillâhimineşşeytânirracîm. Bismillâhirrahmânirrahîm

El-Hamdülillâhi rabbi'l-âlemîne hamden kesîran tayyiben mübâreken fîh. Kemâ yenbeğî li-celâli vechihî ve li-azîmi sultânih.

Ve's-salâtü ve's-selâmü alâ seyyidinâ ve senedinâ ve mededinâ Muhammedini'l Mustafa. Ve alâ âlihî ve sahbihî ve men tebiahû bi ihsânin ilâ yevmi'l cezâ.

Emmâ ba'd:

Aziz, muhterem ve sevgili kardeşlerim!

Çok kıymetli bir âlimin; Ebû Abdirrahman es-Sülemî'nin -rahmetullâhi aleyh ve kaddesallâhu rûhahû- yazmış olduğu çok değerli, mümtaz bir kitap olan Tabakâtu's-sûfiyye’sini okuyoruz. Ebû Abdirrahman es-Sülemî tasavvuf büyüklerinin hayatlarını ve mübarek fikirlerini toplamış, böyle bir eser meydana getirmiş. Ve bu eseri çok kıymetli mısırlı bir profesör de çok güzel dipnotlar, ilaveler, açıklamalar yaparak neşre hazırlamış. Henüz Türk dilimize tercüme edilmemiş bir kaynak eser olduğu için tasavvuf konusunda en salahiyetli, en meşhur, en büyük, en kıymetli şahısların sözlerini ve fikirlerini buradan öğrenebiliriz diye bu kitabı okuyoruz.  

Kâle Muhammedü'bnü Îsâ ed-Dihkân. "Yine o dihkân dediğimiz İsa oğlu Muhammed dedi ki." Fe-zehebtü ilâ Seriyyi's-Sakatiyye. "Ben bu sözü Ebû Hüseyin en-Nûrî'den duyduktan sonra Seriyy-i Sakatî'ye gittim."

Demek ki sağmış, hayattaymış.

Fe-seeltühû anhü. "Onu ondan sordum" Fe kâle. "O da cevap olarak dedi ki." Semi'tü mağrife'bni Fîrûze'l-Kerhiyye. "Ma'rûf-i Kerhi'den işittim." Yekûlü haractü mine-l Kûfeti. "'Kûfe'den çıktım.' dedi." Fe-raeytü racülen mine'z-zühhâdi. "Zahitlerden bir adam gördüm." Yükâlü lehû İbni's-Semmâk. "Kendisine İbni's-Semmâk denilen, zahitlerden, dünyayı terk etmiş ibadete kendini vermiş mübareklerden İbn Semmâk isimli birisini gördüm." Fe-tezâkirüne'l-ilm. "İlim müzakere ettik, ilmî konuda sohbet ettik." Fe-kâle haddesenî es-Sevriyyü ani'l-A'meş. "'Sevrî, İmam Âmeş'ten rivayet ederek şöyle söyledi.' dedi ve yukarıdaki hadîs-i şerîfi bana anlattı." diyor.

"Ebû Hüseyin en-Nûrî'den hadisi dinledikten sonra, Seriyy-i Sakatî hazretlerine gitmiş, aynı malumatı ondan sormuş, ondan almış; doğru olduğunu görmüş. Daha üst râviden o haberi tahkik etmiş, doğruluğunu tespit etmiş." diyor.

Bunlar da neyi gösteriyor?

Âlimler birisinden bir söz duyduğu zaman; "Acaba bu söz böyle mi?" diye kimden duyduysa gidip ondan da tahkik ettiklerini gösteriyor. Bu da güzel bir şeydir; doğru eğri meydana çıkar. Birisi söylenmemiş bir sözü, ötekisinin adını anarak "O söyledi." derse yanlışlık varsa yalan varsa o da ortaya çıkar.

Allah hepsine rahmet eylesin; bizim eski âlimlerimiz ilmin sağlam olmasına, tahkikli olmasına, gerçek olmasına çok ehemmiyet vermişler, bu hususta çok gayret göstermişlerdir.

Çağımızda aynı şeye biz de alışmalıyız. Maalesef memleketimizde İslâmî ilimler bir ara sekteye uğradı. Dini öğretecek müesseseler kapatıldı. İlahiyat fakültesi kapatıldı, Konya'daki İmam Hatip mektebi kapatıldı. Din öğretimi kalmadı; okullardan dersler kaldırıldı, dini bilgiler öğrenilmedi, öğretilmedi.

Sonrasında evvela küçük küçük dini kitaplar yazılmaya başlandı. Ardından daha büyükleri yazılmaya başlandı. Şimdi biz biraz gelişmiş bir ülke olduk, İslâm ülkelerinin arasında temayüz ettik.

Mesela bir insan hacca gittiği zaman, orada bir şey yaptı mı karşısındaki hemen soruyor;

"Bunu niye böyle yapıyorsun?"

Eğer, "Bilmem işte, ben büyüklerden böyle gördüm. Türkiye'de böyle yapılıyor." dersen müşkül durumda kalıyor, kabul edemiyor. "Yaptığın şey ya doğru değilse." diye itiraz ediyor. Ama sen kaynağını söylersen aslını bilirsen o zaman susuyor.

Bizim başımıza çok geldi, hatta İslâmî edebe uygun değil ama insanlar kavga bile ediyorlar.

Misal olarak anlatayım, gençler bunu bilsinler. Kâbe-i Müşerrefe'nin karşısında aramızda minber kadar bir mesafe, iki üç saf var. Meydanda ikindi namazını kıldık, imam es-selâmü aleyküm ve rahmetullah dedi. Biz de döndürdük başımızı es-selâmü aleyküm ve rahmetullah dedik. Yanımda üç dört tane arkadaş var; onlar da Türkiye'den bizim ihvanımız, kardeşlerimiz. Onların yanında bir tane Suud'lu var; Arap. Bıyıkları da tıraş etmiş, sakalını bırakmış; asabi bir adam. Başladı bizim arkadaşı azarlamaya, haşlamaya.

"Niye imamla beraber es-selâmü aleyküm ve-rahmetullah dedin?" diye kızdı.

Biz öyle yapmıyor muyuz?

Öyle yapıyoruz yani imamla beraber selam veriyoruz.

Onlar ne yapıyorlar?

İmam selam verinceye kadar bekliyorlar. İmam, es-selâmü aleyküm ve rahmetullah, es-selâmü aleyküm verahmetullah diyor. Ondan sonra es-selâmü aleyküm ve rahmetullah, es-selâmü aleyküm ve rahmetullah diyorlar. Bizden farklı; daha geç selam veriyorlar. "Kendisi öyle yapıyor." diye bizim arkadaşa ağır sözler söylemeye başladı.

"Niye imamla beraber selam verdiniz?"

"Bizim mezhebimiz böyle."

Arkadaş Arapça bilmediği için ben eğildim, dedim ki;

"Biz Türkiye'den gelmiş kardeşleriniziz, Hanefî mezhebindeniz, biz namazda imamla beraber selam veririz."

Ona daha çok kızdı. Bağırıp çağırmaya başladı.

"Peygamber Efendimiz'in zamanında Hanefî mezhebi falan yoktu." dedi.

"Şafii mezhebi de yoktu. Senin Hanbelî mezhebin de yoktu!"

Söylediği söz doğru değil ama bize çattı. Demek ki mezhepsiz. Bazıları mezhepleri kabul etmiyor. Her şeyi bilmiyoruz ama Allah'tan bildiğimiz konuydu. Ben de Arapça olarak ona dedim ki; "Peygamber sallalahu aleyhi ve sellem Efendimiz hadîs-i şerîfinde buyurmuş ki; imam selam verdi mi izâ selleme'l-imâmü fe-sellimû siz de selam verin; onun için biz öyle yapıyoruz. Siz neden yapıyorsunuz? İmam selam verdikten sonra bekleyip de selam veriyorsunuz? Niye bizden farklı olarak, geç yapıyorsunuz? Siz bu sözü başka türlü anlıyorsunuz da ondan. Fe-sellimû demek, 'Hemen imamla beraber selam verin.' demek. Biz öyle anlıyoruz. Bizim mezhebimizin imamları bu hadîs-i şerîfe dayanıyorlar, böyle yapıyorlar."

Tabi "Kavga dövüş oluyor." diye etrafımızda kalabalık toplandı. Ağız kavgası; yumruklaşma yok.

Fas'tan gelmiş bir alim zât da ona dedi ki;

"Bunlar, yaptıkları şeyin kaynağını söylüyorlar, hadîs-i şerîfi söylüyorlar. Böyle sert hareket etme bak, bilmediğin bir şey daha var. Sen başka türlü namaz kılmaya alışmışsın ama başka hadisler de var."

O ve başkaları "Bağırıp çağırma!" diye ona nasihate kalktılar. Adam seccadesini topladı, bağıra çağıra söylenerek gitti. Tabi bu bana ders oldu.

İkinci bir şey. Bunları kardeşlerimiz bilsin. Ekseriyetle gençler bilmiyor. Bir akşam Yemen'li bir alimin, Neylü'l-evtar kitabını okuduk. Onların da sevdiği, saydığı bir alimdir.

Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz Kâbe'yi tavaf ettiği zaman, Rükn-ü Yemânî'ye geldi mi, yani Hacerü'l-Esved'in olduğu köşeden bir önceki köşeye geldi mi, oraya yanağını koyarmış, öpermiş. Böyle bir hadîs-i şerîf okudum.

Ertesi gün bizim mübarek ihvanımızdan aksakallı, güzel, âşık bir kardeşimiz tam Kâbe'yi tavaf ederken Rükn-ü Ymânî'ye geldi. "Peygamber Efendimiz böyle yapmış." diye, o da yanağını koyup öptü. Hacerü'l-Esved köşesi değil, ondan bir önceki köşe Rükn-ü Yemanî, Yemen köşesi. Hemen oradaki bekçilerden birisi geldi;

Lâ tef'al Hâzâ harâm. "Böyle yapma, haram!" dedi.

Bizim kardeşimiz de çok güleç yüzlü, tebessümü de çok güzel. Güldü, la ve'l-sünne "Hayır! Haram değil. Peygamber Efendimiz yapmış; sünnet."

Adam la, la, la, la, la diye, beş altı kez la dedi. Hayır, hayır, hayır, hayır! Peygamber Efendimiz'in hadisini dün okudum. Ben de yanına gittim dedim ki; "Sen la diyorsun, inkâr ediyorsun ama İmam Şevkânî'nin Neylü'l-evtâr isimli, sizce de muteber kitabında, o imam, sahih hadis olarak rivayet ediyor ki; Peygamber Efendimiz de böyle yanağını koymuş, öpmüş." dedim, geçtim.

Bazıları itirazcı çıkıyor. La diyor, "haram" diyor, ama haram değil Peygamber Efendimiz yapmış; sünnet. Ama burada ben neyi anlatmak istiyorum! Yaptığınız her işin aslını, mesnedini, delilini bilirseniz iyi oluyor. Artık beynelmilel olduk biz. Türkiye gelişiyor, İslâm ülkeleriyle, Orta Asya'yla irtibatı kuvvetleniyor. Artık sizlerin güzel yetişmesi lazım.

Türkiye'de de dini ilimler güzel öğretilmeye başlandı. İlim âşıkları çoğaldı. Genç, çalışkan talebeler var. Üniversiteyi bitirdikten sonra ihtisas yapıyorlar; mastır, doktora yapıyorlar. Kimisi doçent oluyor, profesör oluyor. Doçentin adı, üstâd-ı müsait, profesörün adı üstâd-ı kâmil. Çalışıyorlar, gidiyorlar.

İlmi nasıl öğreneceksiniz?

Kökünden, kökeninden, temelinden öğreneceksiniz ki her zaman, her yerde kendinizi savunabilesiniz, doğru olan şeyi yapabilesiniz.

Semi'tü Ebâ Bekrini'l-Muhammede'bne Abdillâhi'bni Şâzân yekûl. "Şâzân oğlu Abdullah oğlu Muhammed Ebû Bekir'den de işittim."

Semi'tü Ca'fere'bne'l-Muhammed yekûl. "O da Muhammed oğlu Cafer'den, şöyle dediğini işitmiş."

Kâle Nûriyyü. "Ebû Hüseyin en-Nûrî dedi ki:"

Hayatını okuduğunuz mübarek zât, alim, sûfî.

el-Cem'u bi'l-hakkı tefrikatün an gayrihî ve't-tefrikatü an gayrihî cem'un bihî.

Bu sözü Arapça bilenler bile anlamaz. Anlamak için tasavvufi tabirleri bilmek lazım. Tasavvufta el-cem ve't-tefrikat, cem ve tefrikat denilen iki halden bahsediliyor. Cem, "Allah'a erme, Allah'ı hissetme hâli;" tefrika da "hâlini dağıtma, derbederlik hâli."

Ötekisi Allah ile buluşma hâli, berikisi derbederlik, dağılma, ayrılma hâli.

"Bu nasıl olur, ne demektir?" diye erbabından bir zâta, Ebû Hüseyin en-Nûrî hazretlerine sormuşlar.

Demiş ki;

"Hak ile cem olmak, hak ile birlik beraberlik halinde olmak."

Tefrikatün an gayrihî. "Masivallah'tan ayrılmaktır. Hakla beraber olan ötekilerden ayrılır ama Allah ile meşgul olanın gözü başka şey görmez." Ve't-tefrikatü an gayrihî. "Masivallah'la, Allah'tan gayrısı ile tefrika halinde olan, bundan kopmuş, masivallah'tan kopmuş olan da kopma da." Cem'un bihî. "Allah ile beraber olmaktır."

Allah ile beraber olmanın nasıl olduğunu anlamasak bile ikinci cümleden bir şey sezebileceğiz. Masivallah'ı reddedersek, masivallahtan kurtulursak, masivallah'tan ayrılırsak; kendiliğinden Allah ile beraber olacakmışız. Bu onu gösteriyor.

Ama o nasıl olur?

Onunla uğraşarak olur. Tasavvufî bir şeyle olur. İnsanın gönlünde dünya sevgisi, makam sevgisi, hubbu dünya, para pul aşkı varken, şöhretten memnun iken, huyları kötü iken; dünyayla bin bir türlü bağlantısı, takıntısı, irtibatı varken, tabi öyle tam halis, muhlis Allah'a kavuşmak hâlini, Allah ile beraber olma hâlini anlayamaz. Bu bir söz; anlayan anladı, anlamayanlara da Allah anlatsın.

Semi'tü Abde'l-Vâhide'bne Bekrin yekûl. "Bekir oğlu Abdülvâhid'den işittim; şöyle demiş." Semi'tü Aliyye'bne Abdirrahim yekûl. "O da Abdurrahim oğlu Ali'den böyle dediğini işitmiş." Semi'tü Nûriyye yekûl. "O da Ebû Hüseyin en-Nûrî'den işitmiş." Yekul "Şöyle diyordu." et-Tasavvufu terkü külli hazzın min nefsi.

Tasavvufun bir tarifi. Tasavvuf; çok sevilen, çok merak edilen bir yol. Siz de seviyorsunuz, biz de seviyoruz ve tasavvuf yolunda yürümeye çalışıyoruz. Tasavvuf hakkında pek çok tarifler yapılmış, sözler söylenmiş. Bu da bir tarif.

Ebû Hüseyin en-Nûrî hazretleri tasavvufu nasıl tarif ediyor?

"Tasavvuf; nefse ait her zevki terk etme yoludur."

Terkü külli hazzın min nefsi. "Nefse ait her zevkin, her isteğin, her nasibin reddedildiği, terk edildiği yoldur."

İçimizde nefsimiz var; benliğimiz, egomuz var, My self diyor İngilizler, bencil olursa bencil manasına selfish diyorlar.

İnsanın bir içindeki beni var. Ona çok önem verdi mi; "Bu adam benlik yapıyor; ben ben diyor." derler. İnsanın nefsi, nefsi emmâresi alkışı, parayı, yemeyi, uykuyu, eğlenceyi, gezmeyi, kumu, denizi, meyveyi, tatlıyı, Maraş dondurmasını, her şeyi sever; dünyaya ait şeyleri sever. Nefsin bu sevgilerine "heva-i nefs, nefsin hevâsı" veyahut "şehevât-ı nefsâniyye, nefse ait şehvetler, istekler" diyoruz. Şiddetli olduğu için "şehvet" diye adlandırılıyor.

Mesela adam acıkıyor, aç durmaya tahammül edemiyor. Ya çalacak, ya çırpacak, ya dolandıracak; illa yiyecek. "Bu benim malım değil." diye düşünmüyor, aldırmıyor; dalıyor, yiyor.

Neden?

Acıkmış.

Hiç unutmuyorum; Tuzla piyade taburunda askerlik yapıyoruz. Komutanlar bizi araziye götürdüler, yürüttüler. Dere kenarına oturduk; çayır çimen, derenin akışını seyrediyoruz. Talebem yanımda; o da asker. Ben hocayım, askerim; talebem de yanımda asker. İşte konuşuyoruz:

"Hocam bir şiir söyle veya Osmanlıca bir beyti anlat veyahut hadis söyle." diyorlar, sohbet ediyoruz.

Baktım askerlerin her biri eline bir havuç almış, derede yürüyor, bir yandan da hart hurt, çatur çutur, katur kutur tavşan gibi yiyor.

Dağ başı; ne manavı, sebzeci meyvecisi, ne dükkânı var. Tabi şaşırdık. Sonra iş anlaşıldı. Meğer yakında havuç tarlası varmış. Söken yıkamış, yiyor.

Bu tarla senin mi? Bu meyve, sebze senin mi? Bu havucu sen mi ektin? Yemeğe hakkın var mı?

Hiç aldırmıyor. Canı havuç istemiş. Bütün tabur, çatır çutur tarlayı mahvetti. Havucu kökleyip kökleyip yediler. Nefis, şehevât yani isteği çok olunca, terbiyesi de kıt olunca, nefsini engelleyecek iradesi olmayınca böyle şeyler yapıyor.

Başka konularda da olabilir. Kadın kız, para pul, mevki makam konusunda olur. Kadın kız konusunda olursa bir adı vardır, mevki makam konusunda olursa başka adı vardır, para pul konusunda olursa başka adı vardır; hepsi şehevat-i nefsâniyyedir.

Tasavvuf nefse ait her isteği, her arzuyu terk etmektir. Onu dinlemeyeceksin, ona muhalefet edeceksin, onun arzusunu terk edeceksin.

Neden?

Çünkü inne'n-nefse le-emmâratün bi's-sûi "Nefis terbiye edilmedi mi, insana kötü kötü şeyleri hatırlatır."

Yalnız kaldı mı aklına kötü şeyler gelir. Kötü işler yapar; hırsızlık, arsızlık, edepsizlik, yüzsüzlük yapar.

Ne olacak?

Onlara karşı duracak. Onları terk edecek. Şehevât-ı nefsâniyyesini reddedecek, ona karşı koyacak, dinlemeyecek. Hevâ-i nefsine tâbi olmayacak.

Olursa ne olur, olmazsa ne olur?

Peygamber Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem buyuruyor ki;

"Akıllı, zeki insan nefsini zabt-u rabt altına, emri altına alır, âhirete hazırlanır."

Hadîs-i şerifte akıllı insanın tarif bu. Akıllı insan, zeki insan nedir?

"Zeki, akıllı insan, nefsini emri altında tutar, nefsine hâkim olur, âhirete hazır olur."

Akılsız, zekâsız, ahmak insan nedir?

"Nefsinin arzuları, şehevâtı, hevesleri peşinde, hevâ-i nefs peşinde takılır; sürüklenir, gider, hep onları yapar."

Ondan sonra da; "Allah beni affeder, bana cenneti verir, beni cehenneme atmaz, yakmaz." diye ümit besler, temenni eder.

Neye dayanarak temenni ediyor?

Boş; hazırlık yok, nefsini engellemek yok, ibadet yok, Allah yolunda bir gayret yok, ondan sonra temenni ediyor. Bu adam ahmaktır.

Akıllı olan, zeki olan insan nasıldır?

Nefsine hâkim olup onu tutan, âhirete hazırlanandır.

Burada tasavvufu nasıl tarif ediyor?

Ebû Hüseyin en-Nûrî hazretleri, tasavvufu; "Nefse ait bütün istekleri terk etme yoludur." diye tarif ediyor.

Tasavvuf kolay. Hadi buyur bakalım, yap! Sabah namazına kalkamaz, oruç tutulduğu vakitte oruç tutamaz, cumaya gelemez, öfkelendiği zaman gazabını, kızgınlığını tutamaz, bir şey arzu ettiği zaman haram helal demez, peşinde sürüklenir; böyle tasavvuf olmaz.

Ele geleni yersin.

Dile geleni dersin.

Böyle dervişlik dursun.

Sen derviş olamazsın.

"Ele geleni yersin; lup lup lup. Dile geleni dersin; lak lak lak. Böyle dervişlik mi olur? Olmaz!" diyor.

Demek ki haram helal ayırımı yapacak, nefsine tâbi olmayacak, kendisini kurtaracak. Tasavvufu böyle tarif etmiş.

Ve kâle. "Yazar dedi ki." Ve semi'tü Nûriyye yekûl. "Aynı rivayet zinciriyle naklediyor; 'Ebû Hüseyin en-Nûrî hazretleri'nin şöyle buyurduğunu işittim:'" Men vasale ilâ vüddihî enise bi-kurbihî ve men tevessele bi'l-vidâdi fe-kadi'stafâhü min beyni'l-ibâdi. "Kim O'nun sevgisine ulaşırsa."

"Kim Allah'ın sevgisine, muhabbetullaha ulaşırsa."

Enise bi-kurbihî ."Allah'a kurbiyet ile ünsiyet eder."

Allah'ın yakın kulu olur; onunla beraberliğin sefasını sürer, o hâli yaşar.

Ve men tevessele bi'l-vidâdi. "Muhabbet yolunu tercih eden; Allah'ı sevme, Allah'a aşık olma yolunda tevessül eden, o yolda yürüyen insan ne olur?" Fekadi'stafâhü. "Allah onu seçer." Min beyni'l-ibâdi. "Kulları arasında."

"Allah; kendi sevgisi yolunu tercih edip o yolda yürüyen kimseyi kullar arasından seçer, seçkin bir kulu yapar."

Demek ki Ebû Hüseyin en-Nûrî hazretlerine göre ne yapmamız lazım?

Allah sevgisini kazanmaya, Allah âşığı olmaya çalışmamız lazım. Çünkü Allah'ın aşkını iyice tahakkuk ettirebilirsek başarabilirsek o zaman Allah'a yakınlaşmış oluruz. Bu sevgi yoluna kim girerse ona tevessül edilirse Allah onu seçkin kullarından yapar.

İnsanın amacı aşkullah, muhabbetullah olmalı, onu elde etmeye çalışmalı.

Allah sevgisi insanın gönlünde nasıl hâsıl olur?

Allah istemeden hâsıl olmaz. Allah istemezse senin gönlünde Allah sevgisi hasıl olmaz. Allah sevmediği kulunun kalbine kendisinin muhabbetini, sevgisini koymaz; bu sevgiyi tattırmaz. Lafla olmaz, ısmarlama olmaz. Allah sevecek.

Tasavvuf ne yapıyor? Dervişi nasıl yetiştiriyor?

Tasavvuf; dervişi, Allah'a itaatli, edepli, Allah'ın seveceği bir kul hâline getiriyor. Allah kulunu sevince, kalbine muhabbetullahı veriyor.

Onun için ne yapmak lazım?

Yapılacak ilk işlerden birisi tevbe.

"Tevbe yâ Rabbi!" deyip yanlış yolu bırakacak, doğru yola gidecek. "Ben henüz yanlış yolu bırakacak durumda değilim, müsaade et on sene daha devam edeyim, gazino çalıştırayım, bar pavyon çalıştırayım, içki satayım, kumar oynayayım; on sene sonra tevbe edeceğim."

Olmaz! Allah o zaman o kulun kalbine sevgisini vermez!

İlk işi, yanlış yoldan doğru yola dönecek. Tevbe "dönüş" demek; dönüş yapacak. İlk iş, dönüş. Ondan sonra da Allah'ın zikri insanı çabuk yetiştirir. Allah'ı zikrettikçe, ibadet ettikçe gelişir, yetişir. Biz derviş yetiştirirken tevbe etmeyi öğretiyoruz; bir. Ondan sonra bazı ibadetleri yapmasını istiyoruz. O ibadetleri yaparsa; ayetlerden, hadislerden büyüklerimizden naklen, yaptığımız tavsiyeleri tutarsa kalbinde muhabbetullah meydana geliyor. Zikrini, ibadetlerini tam yapınca muhabbetullah meydana geliyor. İşte o zaman da Ebû Hüseyin en-Nûrî hazretleri'nin anlattığı şeylere sahip oluyor.

Bir başka adam dersi alıyor, tarikata giriyor; "Derviş oldum." diyor, ama vazifeleri yapmıyor, tesbihleri çekmiyor, nasihatleri tutmuyor; yerinde sayıyor. Yirmi sene, otuz sene, kırk sene, elli sene, altmış sene yerinde sayar.

Neden?

Allah'ın seveceği işleri yapmaya devam etmiyor da ondan. Devam edecek ki gönlünde bir değişiklik olacak. Bunun yanında öyle güzel kardeşlerimiz var ki öyle güzel halleri var ki anlatsam çok hoşunuza gider. Çok güzel şeyler.

"Onlarda nasıl hâsıl oluyor? Niye bende hâsıl olmuyor?" diye insanın düşünmesi lazım.

Sende niçin hâsıl olmuyor?

Çünkü sen zikrini yapmıyorsun, ibadetlerini yapmıyorsun. Allah'ın seni sevmesine sebep olacak yolda, üzerine düşen vazifeleri yapmadığından Allah sana o halleri nasip etmiyor.

Aziz ve muhterem kardeşlerim!

İşin aslı budur.

Allah-u Teâla Hazretleri cümlenizden razı olsun. Cümlenizi Peygamber Efendimiz'in sevgisine, şefaatine, iltifatına nail eylesin. Peygamber Efendimiz'in has ümmeti olmanızı nasip eylesin. Dünya ve ahiretin her türlü tehlikelerinden koruyup, dünya ve ahiretin her türlü hayırlarına erdirdiği kullarından eylesin. Firdevsi Âlâda Peygamber-i Zişan’ımıza cümlenizi komşu eylesin. Cennet nimetleriyle mütena'ım eylesin.