İlke ve Değerlerinden Ödün Vermeden
Özgür Yayın Platformu Olarak Kalsın Diye
İmsak06:27 Güneş07:56 Öğle12:56 İkindi15:24 Akşam17:47 Yatsı19:12
Hava - Hava durumuÇok Bulutlu 5°C Nem %64
Türkçe
22 Cemaziyelevvel 1446 24 Kasım 2024 Pazar
22 Cemaziyelevvel 1446
İMSAK GÜNEŞ İŞRAK ÖĞLE İKİNDİ AKŞAM YATSI
06:27 07:56 08:38 12:56 15:24 17:47 19:12
Giriş Yap

Ebu Kamil Suca - Cebir

Bir Mucit Bir İcat

Asıl ismi, Şüca bin Eslem bin Muhammed el-Hasib el-Mısri olup künyesi Ebu Kamil’dir. Matematikçiler arasında İbni Eslem el-Hasib (hesap, matematik bilgini) adıyla meşhur oldu. Doğum ve vefat tarihleri net olarak bilinmemekle beraber, kaynaklarda 850-950 seneleri arasında yaşadığı ifade edilmektedir. Aslen Mısırlı olmasından dolayı el-Mısri diye de anılmaktadır. 

Ebu Kamil Şüca, matematik ve bilhassa Cebir alanındaki başarılarıyla dikkat çekti. Ünlü matematikçi Muhammed bin Musa el-Harezmî’den sonra eserleri zamanımıza ulaşan ilk matematikçi olup eski İslam cebir geleneğinin son temsilcisidir. Kendinden önceki İslam matematikçilerinin yanı sıra eski Yunan matematikçilerinden etkilenmiş olması muhtemeldir. İkinci dereceden cebir denklemlerini, Harezmî’nin metodu ile çözüyordu. Bununla yetinmeyen Ebu Kamil, bu çözüm metotlarına bazı orijinal izahlar getirdi. Lineer (birinci dereceden), kuadratik (ikinci dereceden) ve daha üst derecedeki denklemler, belirsiz denklemler ve tam sayı problemlerine ait çözüm yolları ortaya koydu. 

Ebu Kamil, cebir tarihinde ilk defa olarak, ikinci derecenin üstünde denklemlerin çözümünü tam bir hassasiyetle gerçekleştirdi. Bu yüzden ona, Harezmî’den sonra ikinci cebir teorisyeni gözüyle bakılmaktadır. Cebirdeki bu otoritesini, İslamiyet’te fıkıh bilgisinin en mühim konularından birisi olan feraiz (miras taksimi) hesaplarının çözümünde kullandı. Daire içinde çizilecek düzgün pentagonunun tersimi meselesini dördüncü derece denklemine çevirdi ve bu denklemi ikinci derece denklemlere getirdi.   

Ebu Kamil Şüca’nın adı, Avrupalılara matematiği öğretenler arasında anılmaktadır. Bu büyük matematikçi, Harezmî’nin cebir konusundaki görüşlerini geniş ölçüde geliştirdi. Cebir ve aritmetikle sistematik bir şekilde meşgul oldu. Bu konularla ilgili beş ayrı önemli eser verdi. Böylece Müslüman ve Avrupalı matematikçilere büyük bir bilgi hazinesi bıraktı. 

Ebu Kamil ve diğer Müslüman matematikçiler sayesindedir ki, cebir matematik ilimleri haline geldi. Avrupa’ya matematiği aktarmada büyük rolü olan Piza’lı Leonardo, başarısını daha ziyade Ebu Kamil’e borçludur. Zira Leonardo sayılara üs ve kök almayı, iki ve çok bilinmeyenli denklemleri, kare ve küplü denklemlerin tertip ve çözümlerini başta Ebu Kamil olmak üzere diğer İslam bilginlerinden öğrendi. Mısır’a yaptığı seyahatler esnasında onun eserleri üzerinde uzun boylu incelemeler yaptı. Kendisini şöhrete kavuşturan eseri “Liber Abaci”yi yazmasında bu bilgilerin büyük rolü vardı. Şüca, sadece Leonardo üzerinde değil, diğer Avrupalı bilginler üzerinde de tesirli oldu. Kendisini, Kerhi ve Ömer Hayyam takip ettiler. Batı âleminde ise Leonardo Fibonacci Ebu Kamil’in metodunu benimsedi. 

Ebu Kamil Şüca’nın “Kitabü’l-Cebr ve’l-Mukabele” veya “Kitâbü’ş-Şamil” adıyla bilinen çok meşhur bir eseri vardır. 

Ebu Kamil Şüca, cebiri ile Kereci başta olmak üzere kendinden sonra gelen birçok İslam matematikçisini etkilemiştir. Ortaçağ Avrupa matematiğinin kurucusu kabul edilen Pizalı Leonardo Fibonacci'nin Liber Abaci, Practica Geometriae ve Liber Quadratorum adlı kitapları ile Boncompagni tarafından Scritti I ve Scritti II adı altında yayımlanan yazılarından, Ebu Kamil'in cebrinden derin biçimde etkilenmiş olduğu anlaşılmaktadır. Ebu Kamil cebir ilmine Harezmî’ye göre daha nazari, Öklid'e göre ise daha ameli bir yaklaşım getirmiş, böylece uygulama yönü ağır basan eski Babil-Harezmî cebir geleneğiyle teorik Yunan cebir geleneği arasında bir sentez yaparak biçimsel cebirin gelişmesine önemli katkılarda bulunmuştur.   

İlim tarihi yazarlarından George Sarton, onun hakkında, “En büyük matematikçi” tabirini kullanarak, İntroduction to the History of Science adlı eserinde şöyle demektedir. “Ebu Kamil, ikinci dereceden cebir denklemlerinin hakiki köklerini keşfetti. Cebirsel ifadelerin çarpma ve bölme usullerini geliştirdi.” Martin Levey ise, “The Algebra of Abu Kamil” adlı eserinde onun hakkında; “Ebu Kamil, düzgün beşgen ve çokgenlerin kenarlarını cebir denklemleriyle hesaplamayı başardı. Bunu yaparken de özellikle dördüncü dereceden denklemleri kullanmıştır.” demektedir. Florian Cajori ise, matematik tarihi ile ilgili eserinde, miladi 13. asrın ortalarında, Ebu Kamil’in eserlerinin Batı ilimleri dalında yegâne başvuru kaynağı olarak kabul edildiğini ifade etmektedir.

Diğer Kayıtlar
Başlık Eklenme Tarihi Paylaş Oku Ekle Süre Beğen
playlist play Abbas Vesim Efendi - Tıp Tarihi 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 2 playlist like
playlist play Abdurrahman Es Sufi - Astronomi, Yıldız Kataloğu 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 2 playlist like
playlist play Ahmet Bin Musa - Mekanik 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 2 playlist like
playlist play Akşemseddin - Mikrop 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 2 playlist like
playlist play Ali Bin Abbas - Cerrahi 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 4 playlist like
playlist play Ali Bin Abbas - Koruyucu Hekimlik 27.07.2020 playlist oku playlist ekle 3 playlist like
playlist play Ali Bin İsa El-Kehhal - Göz Tabipliği 19.08.2020 playlist oku playlist ekle 6 playlist like
playlist play Ali Kuşcu - Astronomi, Ekliptik Eğimi 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 2 playlist like
playlist play Ammar Musuli - Göz Hastalıkları Tedavisi 27.07.2020 playlist oku playlist ekle 3 playlist like
playlist play Battani - Trigonometri 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 2 playlist like
playlist play Battani - Yıl Hesaplaması 03.02.2020 playlist oku playlist ekle 2 playlist like
playlist play Behâeddîn Âmilî - Matematik Terazisi 19.08.2020 playlist oku playlist ekle 6 playlist like
playlist play Bilginlerden İcatlar 19.08.2020 playlist oku playlist ekle 6 playlist like
playlist play Biruni - Dünyanın Çapı 27.07.2020 playlist oku playlist ekle 4 playlist like
playlist play Biruni - Kıble ve Yörüngeler 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 3 playlist like
playlist play Biruni - Yerçekimi, Dünya Keşifleri 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 3 playlist like
playlist play Bitruci - Astronomi, Helyo Sentrik Gezegen Sistemi 10.08.2020 playlist oku playlist ekle 3 playlist like
playlist play Cabir Bin Eflah - Matematik 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 2 playlist like
playlist play Cabir Bin Hayyan - Atom 05.11.2019 playlist oku playlist ekle 2 playlist like
playlist play Cabir Bin Hayyan - Kimya 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 2 playlist like
playlist play Cafer Hazin - Cebir 27.07.2020 playlist oku playlist ekle 3 playlist like
playlist play Cahiz - Zooloji ve Antropoloji 19.08.2020 playlist oku playlist ekle 6 playlist like
playlist play Dinaveri - Botanik 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 2 playlist like
playlist play Ebu Kamil Suca - Matematik ve Cebir Denklemleri 19.08.2020 playlist oku playlist ekle 5 playlist like
playlist play Ebu Maşer El Belhi - Med Cezir Olayı 30.12.2020 playlist oku playlist ekle 2 playlist like
playlist play Ebubekir Razi - Kimya 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 2 playlist like
playlist play Ebul Vefa - Trigonometri 10.08.2020 playlist oku playlist ekle 3 playlist like
playlist play El Cezeri - Abdest Makinası 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 4 playlist like
playlist play El Cezeri - Kitabı ve İçeriği 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 3 playlist like
playlist play El Cezeri - Su Saati 24.12.2019 playlist oku playlist ekle 2 playlist like
playlist play El Kindi - İcatlar 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 2 playlist like
playlist play Farabi - Tıp, Fizik, Mantık ve Musiki Çalışmaları 27.07.2020 playlist oku playlist ekle 4 playlist like
playlist play Fatih Sultan Mehmet - Askeri Sistemler 27.07.2020 playlist oku playlist ekle 5 playlist like
playlist play Fatih Sultan Mehmet - Kurduğu Medreseler 27.07.2020 playlist oku playlist ekle 6 playlist like
playlist play Fergani - Astronomi 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 2 playlist like
playlist play Fergani - Güneş Tutulması 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 2 playlist like
playlist play Gıyaseddin Cemşid - Cebir, Aritmetik 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 3 playlist like
playlist play Harezmi - Cebir 03.02.2020 playlist oku playlist ekle 2 playlist like
playlist play Hazini - Barometre 10.08.2020 playlist oku playlist ekle 3 playlist like
playlist play Hazini - Yer Çekimi 27.07.2020 playlist oku playlist ekle 4 playlist like
playlist play Hezarfen Ahmed Çelebi - Planör 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 1 playlist like
playlist play İbn-i Battuta - Seyahatname 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 4 playlist like
playlist play İbn-i Baytar - Botanik 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 3 playlist like
playlist play İbn-i Cezzar - Cüzzam 19.08.2020 playlist oku playlist ekle 7 playlist like
playlist play İbn-i Cezzar - Tıp 19.08.2020 playlist oku playlist ekle 6 playlist like
playlist play İbn-i Firnas - Uçak 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 3 playlist like
playlist play İbn-i Haldun - Sosyoloji 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 3 playlist like
playlist play İbn-i Haysem - Optik Fizik 10.08.2020 playlist oku playlist ekle 3 playlist like
playlist play İbn-i Heysem - Astronomi 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 3 playlist like
playlist play İbn-i Nefis - Tıp, Ameliyat 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 2 playlist like
playlist play İbn-i Rüşd - Tıp ve Felsefe 27.07.2020 playlist oku playlist ekle 3 playlist like
playlist play İbn-i Sina - Tıp 03.02.2020 playlist oku playlist ekle 3 playlist like
playlist play İbn-i Şatır - Rasatlar ve Hesaplama Aletleri 13.07.2020 playlist oku playlist ekle 3 playlist like
playlist play İbn-i Yunus - Saat Kadranı, Astronomi 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 4 playlist like
playlist play İbn-i Zühr - Anatomist ve Klinikçi 19.08.2020 playlist oku playlist ekle 7 playlist like
playlist play İbn-i Zühr - Tıp ilmi 19.08.2020 playlist oku playlist ekle 7 playlist like
playlist play İbnül-Benna El-Merraküsi - Matematik ve Sayılar 19.08.2020 playlist oku playlist ekle 8 playlist like
playlist play İbnüz Zerkale - Astronomi, Toledo Cetvelleri 27.07.2020 playlist oku playlist ekle 3 playlist like
playlist play İbrahim Hakkı Erzurumi - Marifetname Konuları 10.08.2020 playlist oku playlist ekle 3 playlist like
playlist play İdrisi - Dünya Haritası 13.07.2020 playlist oku playlist ekle 2 playlist like
playlist play Kemaleddin Demiri - Zooloji 27.07.2020 playlist oku playlist ekle 3 playlist like
playlist play Kemaleddin Farısi - Karanlık Oda 19.08.2020 playlist oku playlist ekle 2 playlist like
playlist play Kemaleddin Farisi - Optik 10.08.2020 playlist oku playlist ekle 3 playlist like
playlist play Kerhi - Cebir Teorileri 27.07.2020 playlist oku playlist ekle 2 playlist like
playlist play Lagari Hasan Çelebi - Füze 24.12.2019 playlist oku playlist ekle 2 playlist like
playlist play Macriti - Matematik 27.07.2020 playlist oku playlist ekle 2 playlist like
playlist play Mimar Sinan - Mimari 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 4 playlist like
playlist play Mucit Peygamberler ve İcatları 24.12.2019 playlist oku playlist ekle 2 playlist like
playlist play Muhammed Bin Kassum Gafiki - Göz Patolojisi 19.08.2020 playlist oku playlist ekle 5 playlist like
playlist play Nasuriddin Tusi - Rasathane 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 2 playlist like
playlist play Ömer Hayyam - Cebir 27.07.2020 playlist oku playlist ekle 4 playlist like
playlist play Piri Reis - Haritacılık 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 3 playlist like
playlist play Razi - Tıp 03.02.2020 playlist oku playlist ekle 2 playlist like
playlist play Sabit Bin Kurra - Dünyanın Yarıçapı 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 2 playlist like
playlist play Selçuklu Daruşşifaları 19.08.2020 playlist oku playlist ekle 8 playlist like
playlist play Takiyuddin Raşid - Rasathane 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 3 playlist like
playlist play Uluğ Bey - Astronomi, Yıldızlar Kataloğu 27.07.2020 playlist oku playlist ekle 3 playlist like
playlist play Zehravi - Cerrahi ve Cerrahi Aletleri 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 3 playlist like
playlist play Zekeriya Kazvini - Astronomi 01.04.2020 playlist oku playlist ekle 3 playlist like
Kabe
Canlı Yayın
Şuan Canlı Yayın
Canlı Yayın
AKRA CANLI
 / 
player image icon close icon
AKRA CANLI
Canlı Yayın
Canlı Yayın Add Icon volume up
 / 
Canlı Yayın
fast rewind
fast forward
Playlist
Bu özelliği kullanabilmek için üye girişi yapmanız gerekmektedir
  
Fikrini Paylaş
TAAHHÜTNAME

Hazırlamış olduğum ve sitenize gönderdiğim/ teslim ettiğim, tamamen orjinal ve bana ait olan, projemin/görüntü veya kaydımın, AKRA MEDİA tarafından kendisine ait kablolu/karasal/uydu, şifreli/şifresiz, free/paralı TV, video, DVD, VCD,VHS ,radyo, kaset, sinema ve sair mevcut yada ortaya çıkacak her türlü İşaret, ses ve /veya görüntü nakline yarayan araçlarla umuma iletim hakkı ve tüm internet siteleri ve sosyal medya platformlarında yayınlamasına, çoğaltma hakkı, yayma hakkı, işleme hakkı ve temsil hakkının kullanılmasına süresiz olarak müsaade ediyorum.

Projemin/görüntü veya kaydımın, bant, CD, VCD, DVD, GSM, MP3 Player, dijital kayıt vb. tüm yollarla kayıt, çoğaltma ve dağıtım haklarını, bilişim veya iletişim ortamında görüntülenmesini, iletilmesini, okunmasını, izlenmesini, dinlenmesini vb. interaktif veya normal CD, VCD, DVD, GSM, MP3 Player vb. şekilde basılarak veya ses kayıtlarının metin haline getirilip kitap olarak piyasaya sunulmasını sağlayacak her türlü materyal üzerine kaydı ile çoğaltılması, kullanılması, işlenmesi, yeniden ve genişletilmiş şekilde sesli, yazılı ya da görüntülü yayın haklarını, bu suretle de çoğaltılarak kullanılması, dağıtılması, pazarlanması vb. fikri, mali ve manevi haklarımın tamamını, programda gerekli görülen değişiklikleri yapma haklarımı bila bedel olacak şekilde, AKRA.MEDİA sitesine ve bu site'nin yetkilisi ve sahiplerine devir ve temlik ettiğimi, beyan, kabul ve taahhüt ederim.

Şehir Seçin
Close