Kadir Gecesi nasıl ihya edilmeli?

Hocamız, Gönül Dostumuz, Mürebbi'miz Mahmud Es'ad Coşan'ın, Kadir Gecesinin zamanı hakkındaki hadis rivayetlerini, bu gecenin faziletini, bu gecede yapılabilecek ibadetleri anlattığı sohbetin metninin bir bölümünü istifadenize sunuyoruz. 

Sohbetin ses kaydını buradan dinleyebilirsiniz

es-Selâmü aleyküm ve rahmetullâhi ve berakâtüh

Allah hepinizden razı olsun. Ramazanınız hayırlı, mübarek bitsin. Allah celle celâlüh bayrama sıhhat, selamet, âfiyet, huzur, kazanç, sevapla eriştirsin. Cümlenizi Kadir gecesini ihyâ edenler zümresine dâhil eylesin. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz Buhârî, Ebû Dâvud, Tirmizî, Nesaî, Müslim gibi sahih hadis kaynaklarında Ebû Hüreyre radıyallahu anh'ten, Nesaî'de de Hz. Âişe-i sıddîka validemizden -rıdv anullahi teâlâ aleyhim ecmaîn- rivayet edildiğine göre bir hadîs-i şerîfte buyurmuş ki:

"Kim inanmış bir insan olarak, imanla, sevabını Allah'tan bekleyerek hasbeten lillah Allah rızası için, Allah aşkına, namaz kılarak, Kur'an okuyarak, zikir yaparak çeşitli şekillerde Kadir gecesini ihyâ ederse; geçmiş olan günahlarının hepsi, ömrünün mâzisindeki o zamana kadarki günahlarının hepsi afv u mağfiret olunur, bağışlanır." diye bir müjde var.

Zaten Kur'ân-ı Kerîm'den biliyoruz ki Kadir gecesi bin aydan daha hayırlı bir gecedir. Bin ay da 80 küsur senelik bir ömür ediyor. Bir kısmında çocuk olduğu için Allah kullarını sorumlu tutmuyor. Demek ki Kadir gecesine erdiği zaman aşağı yukarı 90 yaşındaki bir insanın bütün günahları afv u mağfiret oluyor.

Demek ki mü'minlerin kurtuluşu için Kadir gecesi çok önemli bir gece. Allahu Teâlâ hazretleri bu geceyi yakalayıp ihyâ etmek, uyanık geçirmek, ibadetle geçirmek, Allah'ın rızasına uygun bir şekilde geçirmek nimetini cümlemize ihsan eylesin.

Kadir gecesi hakkında çok rivayetler var. Tabi hikmet dolayısıyla - Rabbimizin her işi hikmetli olduğu için- Cenâb-ı Hak kesin olarak "Şu gecedir." diye bildirmemiş. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz de ihtimalli olarak buyurmuş. Mesela Ahmed b. Hanbel, Müsned diye bir büyük, muhteşem, muazzam, hazine, hadis hazinesi kitabı var- Ebû Hüreyre radıyallahu anh'ten bir hadis kaydetmiş, rivayet etmiş:

"Kadir gecesi Ramazan'ın 27 yahut 29'undadır. Melekler o gecede yeryüzünde yerdeki çakıl taşlarının sayısından daha fazladır. Çünkü Allah'ın emriyle kulları müjdelemek, mânevî mükâfatlara erdirmek için Cenâb-ı Hakk'ın buyruğu ile çok melekler iniyor."

Âyet-i Kerîmede de;

Tenezzelü'l-melâiketü ve'r-rûhu fihâ bi-izni Rabbihim min külli emrin. buyuruluyor "tenezzelü" "tefenezzelü"nün kısaltılmış şekli. Melekler iniyor ve er-rûh isimli melek iniyor. er-Rûhu'l-emîn yani Cebrail aleyhisselam.Muhteşem bir gece. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz 27'si veya 29'u diye bir açıklama yapmış

Başka açıklamalar da var. Tabi bunların sebebi Kadir gecesinin Cenâb-ı Hakkın lütfuyla, seneden seneye biraz değişikliklerle başka günlere geçebiliyor olmasıdır.

Peygamber Efendimiz o senenin durumuyla ilgili bilgi verdiği için başka hadîs-i şerîflerde, başka rakamlarla karşılaşabiliyoruz. Ama en kuvvetlisi Ramazan'ın 27'si olduğu rivayeti. Ramazan'ın 26. gününü 27'sine bağlayan gece akşam namazından itibaren imsak kesilinceye kadar. Oruç tutmaya başladığı zamana kadar o gece Kadir gecesi olmuş oluyor. Ramazan'ın içinde, Ramazanın son 10 gününde aranacak. Biraz da gizli. Cenâb-ı Hak kullarından gizlemiş, hangi gün olduğunu kesin olarak bildirmemiş. Bunun da çok hikmetleri var. Çünkü eğer bir kimse Kadir gecesine kesin olarak ulaştığını düşünürse belki ona güvenir de gevşer. Halbuki gevşemek doğru değil.

Allahu Teâlâ hazretleri ibadetin daimî olanını, gevşemeden olanını, muntazam, disiplinli, düzenli, yılmadan, bıkmadan, aşk ile şevk ile yapılanını seviyor. Öyle bir şımarma, şaşırma, gevşeme olmasın diye Cenâb-ı Hak bu geceyi saklamış. Tabi bunu yakalamanın çaresi itikâfa girmek. Tüm geceleri ihyâ ettiği zaman o gecelerden birisi de muhakkak Kadir gecesi olacak. Belki de Allah bazı geceler gösterir; bilenler de, sezenler de olabilir. İtikâfa girerse bilerek, bilmeyerek Kadir gecesini yaşamış oluyor. Demek ki itikâf güzel bir ibadet.

Aziz ve muhterem kardeşlerim!

Bu Kadir gecesi çok kıymetli bir gece. Bütün günahlar affolacak. İnsan çok büyük mükâfatlara erecek. "Bu geceyi nasıl geçireyim?" sorusu hatıra gelebilir. Her Cuma gecesi belli bir mübarek gece, gizli değil. Bunları ihyâ etmenin şeklini bilirseniz Kadir gecesini de ihyâ edersiniz, Cuma gecelerini de ihyâ edersiniz. Ömrünüz oldukça Allah nice nice kandillere, Ramazanlara, Kadirlere erdirsin.

Bir mübarek gece nasıl ihyâ edilmeli, nasıl geçirilmeli?

Gece akşam namazının vaktinin girmesiyle başlıyor. Sahur vaktine, imsak kesilme zamanına kadar devam ediyor. Burada bir akşam namazı, bir yatsı namazı, bir de sabah namazı var. Hiç olmazsa yatsı namazıyla sabah namazını camide kılmaya dikkat etmek lazım. Geceyi ihyâ etmenin şartlarından birisi bu. Çünkü Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem hadis alimi Ebû Dâvud ve Tirmizî'nin Hz. Osman radıyallahu anh'ten rivayet ettiğine göre buyurmuş ki:

"Kim yatsı namazını cemaatle kılarsa." Camiye gidecek çünkü camiye yürümenin sevabı var, attığı adımların ecri var, camide beraber kıldığı insanların bazılarının mübarek olmasının kendisine faydası var. Tek kişi olunca belki kabul olmaz ama cemaatteki o mübarekler hürmetine herkesin namazı beraber kabul olduğu için onun da ibadeti kabul olur.

"Bir insan camide cemaatle yatsı namazını kılarsa."

Evde kılarsa olur mu? Olmaz demek ki. Evde kılmak sünnet değil. Sünnet olan cemaate devam etmek, namazı cemaatle kılmak. Camileri canlı tutmak, mahzun etmemek. Cemaatsiz bırakmamak, harap etmemek. "Kim yatsı namazını cemaatle camide kılarsa yarım gece ibadet etmiş, geceyi ihyâ etmiş gibi olur. Bir gecenin yarısı kadarını ihyâ etmiş gibi olur."

"Kim sabah namazını da yatsı namazını da; yatsı namazından sonra bir de sabah namazını cemaatle kılarsa, bütün bir geceyi ihyâ etmiş olur."

Demek ki kandil gecelerinde camide olmaya çok dikkat etmek lazım. Yatsı namazını da sabah namazını da camide cemaatle kılmak lazım.

Başka ne yapılabilir?

Namaz kılınabilir. Namaz güzel bir ibadetir. Büyük bir ibadettir; muazzam, muhteşem, mükemmel, müstesna bir ibadettir çünkü mü'minin miracıdır.

Hangi namazları kılabilir?

Mesela içinde 300 tesbih olan 4 rekâtlık tesbih namazı var. Tesbih namazı Efendimiz'in tavsiye ettiği bir namaz. Tesbih namazı kılar. Kendisi özel kaza namazlarını kılar. Veyahut gece kalkar iki, dört, altı, sekiz, yirmi, ne kadar kılacaksa teheccüd namazı kılar. Namazlarda uzun uzun Kur'ân-ı Kerîm okur. Sevap kazandırır, olabilir. Kur'an okur, sevap kazanır. En sevaplı ibadetlerden birisi de zikirdir.

Zikrin çeşitleri var. Önce sevabını söyleyelim. Bir insan âşikâre zikrederse Cenâb-ı Hak mükâfat olarak 1'e 70 bin verir. Yani bir kere Allah, lâ ilâhe illallah, sübhânallah ve elhamdülillâh, Allahu Ekber veyahut hasbünallah veya Allahumme salli alâ seyyidinâ Muhammed veya Lâ havle ve lâ kuvvete illâ billahi'l-aliyyi'l-azîm ve buna benzer mukaddes cümleler birer zikirdir. Bunların tekrar tekrar söylenmesi birer zikirdir. 1'e 70 bin veriyor. Bir defa söylenmişse 70 bin defa söylenmiş kadar mükâfat veriyor. 1'e 1 mükâfat vermiyor, 70 bin kat mükâfat veriyor; kişi eğer yüksek sesle zikir yaparsa.

Eğer belli etmeden, etraf anlamayacak şekilde, ağzı kapalı, içinden, kalbinden zikr-i kalbî yaparsa o zaman 70 kat daha fazla oluyor. 70 binin 70 kat fazlası 4 milyon 900 bin eder.

Hangi tesbihleri çekebilir?

Allah diyebilir, Lâ ilâhe illallâh diyebilir. el-Hamdü lillah, Sübhânallah diyebilir. Allahu ekber lâ havle ve lâ kuvvete illâ billahi'l-aliyyi'l-azîm diyebilir. Hasbünallâh diyebilir. Bunların topluca söylendiği bir arada olan zikirler var:

Sübhânallahi ve'l-hamdü lillâhi ve lâ ilâhe illallâhu vallâhu ekber ve lâ havle ve lâ kuvvete illâ billahi'l-aliyyi'l-azîm.

Veya;

Sübhânallahi ve bi-hamdihî sübhânallahi'l-azîm ve bi-hamdihî estağfirullâh. Allahu ebker Allahu ekber lâ ilâhe illallâhu vallahu ekber Allahu ekber ve lillâhi'l-hamd gibi tekbir dediğimiz, tesbih dediğimiz çeşitli mukaddes kelimeleri tekrar tekrar, çok çok söylemekle sevap kazanabilir. Kur'ân-ı Kerîm'in bazı âyetlerini tekrar etmek olabilir. Bazı sûreleri tekrar tekrar okumak olabilir.

En güzel ibadetlerden birisi de nedir?

Tefekkür. Düşünmek. Tefekkür kadar büyük ibadet olmaz. Çünkü insan düşüne düşüne hakikatleri buluyor. Yanlışı varsa anlıyor, dönüyor. Güzel bir şeyler varsa tefekkürle onu buluyor, yapmaya başlıyor. İnsan; "Ben şu ana kadar, şu Kadir gecesine kadar yaşadım. Ömrüm nasıl geçti, kazancım nasıl bir kazanç, tahsilim nasıl bir tahsil? Dinimi ne kadar öğrendim? Allah'ın seveceği işlerden neler yaptım? Sevmeyeceği işlerden neler yaptım?" diye düşünürse hatalarını anlayıp hayra yönelebilir.

Bu güzel bir şey.

İnsanın kendisini düşünmesi, hesaba çekmesi, tartması, amellerini tartıp ölçüp biçip kârda mı ziyanda mı olduğunu düşünmesi.. "Acaba Mevlam beni afv u mağfiret eder mi? Vaziyet nasıl görünüyor?" diye kafa yormak gerekir. Bu tefekkür güzel bir ibadet.

Dua da ibadettir. Hem de ibadetlerin özlüsüdür; özü, iliği, hası, hâlisidir.

Cenâb-ı Hak kulun tazarrusunu, niyazını, istemesini seviyor. Onun için dua da ibadettir. O zaman bol bol dua edin. Elinizi açın, bol bol dua edin.

İşte bu geceler bir vesile. Böyle güzel güzel vesilelerle gelen geceleri değerlendirmek lazım. Allah değerlendirmeyi nasip eylesin. Aşk ile şevk ile ihlâsla, güzellikle; tatlı tatlı, ılık ılık, inci gibi gözyaşlarıyla, hâlis, muhlis, ibadetlerle geceyi ihyâ etmeyi ve bundan sonra da arınmış, tertemiz, has bir kul olarak sahabe-i kirâmın imanı gibi, asr-ı saadet müslümanlarının imanı gibi bir imana sahip olarak iyi bir müslüman olup yaşamayı; huzuruna sevdiği, razı olduğu kul olarak varmayı, cennetiyle, cemaliyle müşerref olmayı Allah nasip eylesin.

Allah nice hayırlara erdirsin! Nice nice Kadirlere erdirsin. Kadrinizi, kıymetinizi yüce eylesin. İki cihanda cümlenizi aziz ve bahtiyar eylesin.

Mahmud Es'ad Coşan - 14.01.1999

­

© İzinsiz ve kaynak gösterilmeden kullanılamaz.