Singapur’da Osmanlı Mirası Bir Medrese

Singapur’da bir vakıf medresesi; Osmanlı devlet nişanı sahibi Seyyid Muhammed Alsagoff’un vasiyeti üzerine eğitimine halen devam ediyor.

Singapur, yüzyıllardır Malay adaları içinde deniz ticaretinde aktif bir liman şehri. Malay adaları, 13. yüzyıl itibarıyla Yemen asıllı sufi tüccarlar aracılığıyla İslam’la tanışıyor. Hadramevt’ten gelen, seyahati bir aile geleneği edinen bu tüccarlar, zaman içinde yerli Malay halkıyla akrabalık bağları kuruyor, kısa bir süre içinde geniş kitleleri etkiliyorlar.

Cohor, bugün Malezya’nın güneyinde bir eyalet. Singapur, 20. asra kadar Cohor Sultanlığı’nın başkenti idi. Alsagoff (El-Sagof), Aljunied (El-Cüneyt), Alkaf (el-Kaf) gibi aileler de yerli Müslüman halkın hamileri idiler.

Alsagoff ailesi üyelerinden Seyyid Muhammad Alsagoff, 19. asrın sonlarına doğru hem ticaret hem vakıf idareciliği yapmaktaydı. Devrin Cohor Sultanı Sultan Ebu Bekir ile yakın bir ilişkisi bulunmaktaydı. Cohor’da Kukub bölgesinde arazi imtiyazı almış, işleterek yerli halka istihdam sağladığı araziye “İstanbul mülkü” adı vermiş, burada kullanılmak üzere Osmanlı bayrağını hatırlatan ay yıldızlı banknotlar bastırmıştı.

Seyyid Muhammad Alsagoff, Osmanlı çatısı altında Malay hacı adaylarının kutsal topraklara seyahatini üstleniyordu. Yine Osmanlı işbirliğiyle Açe’deki Müslümanlara yardım eli uzatmıştı. 1880’li yıllarda devrin İslam halifesi Sultan Abdulhamid Han tarafından hem Cohor Sultanı Sultan Ebubekir’e hem Seyyid Muhammad Alsagoff’a Osmanlı devlet nişanı verilmişti.

Seyyid Muhammad Alsagoff, aynı yıllarda Singapur’un resmi başkonsolosu Ahmed Ataullah Efendi’nin atanmasına kadar fahri konsolos olarak görev yapmıştı. Seyyid Muhammad Alsagoff’un tarih kitaplarında bulunan en meşhur fotoğrafı Osmanlı kıyafeti içinde ve yakasındaki Osmanlı devlet nişanı da hemen göze çarpıyor.

Geçen asır boyunca Malay coğrafyasında ülke sınırları da dahil pek çok şey değişti. Singapur adası deniz ticareti ve tarım, 1965’te bağımsızlığının ardından sanayi, teknoloji ve lojistik odaklı bir ada ülkesi halini aldı. Ülkenin asıl yerli nüfusu olan Malaylar, günümüzde Singapur nüfusunun %15’i civarında, bu oran anayasa ile sabit tutuluyor.

Alsagoff ailesinin vakıf malları içinde yer alan Alsagoff Medresesi ve Hacı Fatıma Camii ise faaliyetini sürdürüyor. O yıllarda Seyyid Muhammad Alsagoff’un aile evinde faaliyete giren medrese, 1912 yılında yeni yerinde resmi faaliyete geçti. Medrese, Muhammad Alsagoff’un vefatının ardından vasiyeti üzerine, meşhur Sultan Cami’nin hemen karşısında yer alan asırlık ahşap vakıf binasına taşındı. 4 öğrenciyle eğitim hayatına başlayan kurum, bugün 200 öğrenci yetiştiriyor.

Alsagoff Medresesi Singapur'daki birkaç medrese içinde en eskisi. Kentsel Yeniden Geliştirme Kurumu 2010 yılında bu medreseyi Singapur'un kültürel miras okullarından biri olarak tanıdı. Kurucusu Seyyid Muhammad Alsagoff’un Osmanlı kıyafetiyle çekilen meşhur fotoğrafı bugün medrese önünde asılı.

Alsagoff Medresesi bugün Singapur’un Müslüman nüfusunun farklı ırklarını temsil eden Arap, Malaya, Cava ve Hint Müslüman topluluklarından birer temsilci ile yönetiliyor. Alsagoff ailesinin bir temsilcisi de idareci vasfını devam ettiriyor.

Medrese günümüzde tam gün eğitim veren bir kız okulu. Öğrencilerine altı yıl ilkokul düzeyinde ve dört yıl ortaokul düzeyinde 10 yıl boyunca eğitim veriyor. Kurum, eğitimde dijital cihazlar gibi modern araçlar kullanmasının yanı sıra geleneği kucaklayan, Kur’an ve sünnet temelli bir yaklaşım benimsiyor. Asil hanımlar olarak inancına, ailesine, topluma, millete fayda ulaştırmak üzere akademik donanımlı, eğitimli, yenilikçi potansiyele sahip Müslüman liderler yetiştirmeye vurgu yapıyor.

Fıkıh, siyer, inanç esasları, Kur’an kıraati gibi ilimlerde teorik ve uygulamalı dersler alan öğrenciler, güneşin doğması esnasında oluşan kerahat vaktini hadisi şeriflerde geçen duaları okuyarak geçiriyor. Arapça, Malayca ve İngilizce’yi anadili seviyesinde öğreniyorlar. Matematik ve bilimde güçlü bir temele sahip İslami bilimlerde geleceğin akademisyenleri olmak hedefiyle yetişiyor; uluslararası geçerliliği olan sınavlara hazırlanıyorlar.

Alsagoff Medresesi mezunları ülke genelindeki sınavlarda dereceye giriyor, tercih ettikleri tıp ve mühendislik gibi alanlarda yüksek eğitimlerine devam edebiliyorlar.

Singapur’da henüz İslami İlimler alanında bir yüksek öğretim kurumu bulunmadığı için bu alanda ilerlemek isteyen mezunlar, çeşitli burs programlarıyla deniz ötesi ülkelere gönderiliyor. Türkiye, Yemen, Mısır, Medine gibi ülkelerde İslami ilimlerde ihtisas eğitimi alarak ülkelerine döndüklerinde din görevlisi anlamında yerel tabir olan “üstaz” ve “üstaze” ünvanı kazanıyor. 

© İzinsiz ve kaynak gösterilmeden kullanılamaz.