Bir samimiyet göstergesi; KURBAN

Evrensel anlamda bütün canlılar arasında bir yakınlaşma ve bağlılık meydana getiren, varlıkların sevgisi ve yakınlığı yoluyla Hakk’ın sevgi, yakınlık ve hoşnutluğuna götüren bir ibadet “kurban”.

Kurban, Arapça "yakınlaşmak, yaklaşmak, yanaşmak" anlamında ''kariba (قرب)''  kökünden gelen, “yakın olma, yakınlık, akrabalık” ifade eden bir mastar kelimedir.

Kurban ibadeti de gerek maddî gerekse mânevî her türlü yakınlığı ve yakın olmayı kuşatacak bir anlam yelpazesiyle birlikte “kendisiyle Allah’a yaklaşılan şeyi” ifade eder. 

Allah’a yakınlık sağlamak, “kurbet” elde etmek niyetiyle Kurban bayramı günlerinde uygun hayvanları kesmeye, kestirmeye ve kesime uygun hayvanlara “kurban” ismi veriliyor. “Kurban” kelimesi Aramice, Süryanice ve İbranice’de dillerinde de bulunmaktadır. İlâhî dinlerin hepsinde kurban hükmünün bulunduğunu Yüce kitabımız Kur’an bize bildirilirken (22/34); Adem (AS)’ın oğullarının Allah’a takdim ettikleri kurban gibi (5/27), babası İbrahim (AS)’ın ilahi görevi gereği kurban edilme imtihanına tabi tutulan, imtihanı kazanarak bizlere kurban ibadetinin hakikatini, mal ve can fedakarlığını öğreten, bir sıfatı “Allah’ın kurbanı” “zebiyullah” olan İsmail (AS) kıssası da haber verilmektedir. (37/99-107).

Allah Teala “Rabbin için namaz kıl, hem de kurban kes” (Kevser, 108/2) buyurduğunda Hicretin 2. Senesinde Medine’de bulunan Peygamber Efendimiz (SAS), Allah’a bir şükür eseri olarak kuşluk vakti namazı kılmış ve kurban kesmiştir. Sonrasında her sene kurban ibadetine devam ederek bizlere en güzel örneği teşkil etmiştir.

“Ey insanlar! Her sene her bir ev halkına kurban kesmek vâciptir.” (İbn-i Mâce) buyurduğu bilinmektedir. 

“Kurban”, farklı hükümlerde kurban çeşitlerini de kapsayan derin anlamlı bir kavram, yöresel olarak Kurban Bayramı’nda vacip olarak kesilen hayvanı ifade eder. Ayrıca ibadet amacıyla kesilen hayvana “duha/kuşluk vakti” kesilmesinden dolayı “udhiyye”, eti için kesilen hayvana “kesilen” anlamında “zebîha” da denilir.. Hac ve umrede kesilen vacip kurbanlara “sevkedilip götürülen, sunulan şey” anlamında “hedy”, kesilen kurbana “nesîke”, büyükbaş kurbanlığa “bedene”,  küçükbaş kurbanlığa “dem”, yeni doğan çocuk için kesilen şükür kurbanına “başındaki saç” anlamında “akîka” denir.

Kurban bayramı haricinde adak ve kefaret niyetiyle kesilen vacip hükmünde kurbanlara “adak/nezir kurbanı”, “kefâret kurbanı”; herhangi bir adama ve vazife olmaksızın kesilen kurbana ise “nafile/tatavvu’ kurbanı” ismi verilmiştir.