Okula ilk adım fobiye dönüşmesin

Her okul açılışında bazı öğrenciler, ağlayarak, öfkelenerek ve karın ağrısı olduğunu belirterek okula gitmeyi reddediyor. Okul fobisi denilen bu duruma akran zorbalığından boşanmaya kadar birçok etken neden olabiliyor. Sorunun çözümünde aile, öğretmen ve rehberlik uzmanının ortak yol haritası belirlemesi çok önemli.

Uzun yaz tatilinin ardından birçok öğrenci okula uyum sorunu yaşayabiliyor. Okula gitmek istememek, sürekli ağlamak, kendini hasta hissetmek, öfkelenmek bu sorunların başında geliyor. Yoğun bir kaygı ve korkudan kaynaklanan ve beraberinde okula gitmeyi reddetme boyutuna gelen bu duruma okul fobisi deniliyor.

Saldırgan tutum sergileniyor

Okul fobisi nedir?

Okul fobisi, öğrencilerin okula gitme durumu ile karşı karşıya kaldığında gözle görülür organik bir neden olmaksızın aşırı korku, sinirlilik, hasta hissetme hali vb. belirtiler sergilemesi; okulda olmakla ilgili yoğun bir kaygı ve korku duyması ve okula gitmeyi reddetmesidir. Genç nüfusta yaklaşık yüzde 2-5 oranında görülen okul fobisi, 5-15 yaşları arasında yaygındır.

Hangi belirtilerle ortaya çıkıyor?

Okul fobisine sık sık karın ağrısı, mide bulantısı, sabah kusması, baş dönmesi, terleme, titreme, sık tuvalet ihtiyacı, öfke nöbetleri psikolojik zorlukların ve astım, egzama gibi fizyolojik rahatsızlıkların eşlik ettiği görülüyor. 

Çocuklarda ayrıca solgun, endişeli, üzgün ya da kızgın bir ruh hali de gözlenebiliyor. Fakat aile evde kalmasına izin verdiğinde bu tepkiler hızla ortadan kaybolabiliyor. Evde kalmaya izin verilmeyip ikna ya da zorlama yoluyla okula gönderildiklerinde ise çocuklar farklı tepkiler verebiliyorlar. Kimi çocuklar okulda saldırgan davranışlar sergilerken kimileri de içe çekilebiliyor; akranları ve öğretmenleriyle ilişki kurmaktan kaçınabiliyor.

Birçok nedeni var

Okul fobisinin altında neler yatıyor?

Okul fobisinin nedenleri çeşitlilik gösteriyor. Bunlardan ilki ayrılık kaygısına bağlı kaçınma tepkileridir. Örneğin çocukların anne-babaları ile bağımlılık ilişkisi içinde olmaları halinde okul fobisi geliştirdikleri görülebilir. Ayrılık kaygısı, bazen sevilen bir aile ferdinin kaybını takiben de gelişebilir. 

Okulda, okul servisinde ya da dijital alanda akran zorbalığı; arkadaşlar, öğretmenler ya da diğer okul personeliyle yaşanan olumsuz ilişki deneyimleri; iletişim problemleri ve sosyal kaygı yaşantıları da okul fobisinin bir nedeni olabilir. Başarıya ve mükemmelliğe aşırı vurgu yapan bir okul kültürü, öğretmen tutumu da başarısızlık korkusunu tetikleyerek okuldan kaçınma davranışıyla sonuçlanabilir. 

Göçe bağlı sebeplerle ortaya çıkan dil ve kültür farklılıkları; akranların ayrımcı ve dışlayıcı tutumları rol oynayabilir. Çocuklar evde oyun oynamak, sosyal medyada vakit geçirmek gibi benzeri durumlar daha cazip geldiğinden okula gitmeyi reddedip, evde kalmak isteyebilir. 

Ayrıca yeni bir kardeşin dünyaya geldiği, kıskançlığın yoğun olduğu aile iklimlerinde okula gitmek ebeveynin ilgi ve sevgisini kaybetme düşüncesiyle eşleşerek okul fobisini tetikleyebilir. Boşanma da çocuğun okula gitme isteğinin önüne geçebilir.