Osmanlı mimarisi ve hayat tarzının günümüzde de hissedildiği Bosna Hersek’in başkenti Saraybosna’daki tarihi çeşmeler kente "hayat vermeye" devam ediyor.
1463'te Bosna Hersek'in fethedilmesiyle başta Saraybosna olmak üzere hemen hemen tüm şehirler, camiler, konaklar, hanlar, saat kuleleri gibi eserlere ev sahipliği yapmaya başlarken, şehirde, insanların ve sokak hayvanlarının su ihtiyacını karşılamak niyetiyle yüzlerce "çeşme" vakfedildi.
Ülkede 1990'larda yaşanan savaşa rağmen, ayakta kalmayı başaran "Saraybosna çeşmeleri", çok kültürlü şehirde susayan herkesin durak noktası olma özelliğini taşımaya devam ediyor.
Tarihi Başçarşı'daki Sebil Çeşmesi
Saraybosna'nın kalbi konumundaki Başçarşı'nın merkezinde bulunan Sebil, 1753'te yaptırıldı. 1852'de bir yangında hasar gören çeşme, 1891'de yeniden inşa edildi. Ülkedeki savaş sırasında yoğun bombardıman altında kalan, Osmanlı medeniyetinin kültürel ve mimari özelliklerini taşıyan tarihi çarşıdaki Sebil, ahşap mimarisi ve iki tarafındaki sürekli akan çeşmeleriyle, ziyaretçilerin sıkça uğradığı, "şehrin sembolü" vasfını aldı.
Gündüz ayrı geceleri ayrı bir görsel şölen sunan tarihi çeşme aynı zamanda, neredeyse yılın her mevsimi etrafında toplanan güvercinlerin de dinlenme noktası.
Saraybosna'ya tekrar gelmek için içilen su
Tarihi Başçarşı'da 1531'de inşa edilen Gazi Hüsrev Bey Camisi'nin avlusunun dış duvarında bulunan "Çifte Çeşme", insanların sadece susuzluklarını gidermek için durdukları bir yer olmanın dışında, farklı bir özelliğe daha sahip.
Yerel halk arasındaki söylentilere göre, cami avlusunun dış duvarında bulunan iki çeşmeden birinden su içen kişinin Saraybosna'ya geri geleceğine inanılıyor.
Bu özelliği sebebiyle turistler, Başçarşı ziyaretlerinde sık sık bu çeşmeye gelerek su içiyor.
Bakiler Çeşmesi
Durakçı Hacı Ahmet ya da Bakiler Camisi olarak bilinen ibadethanenin avlusunun dış duvarının bulunduğu yere, 1574'te yaptırılan ve 2003'te restore edilen "Bakiler Çeşmesi" de yoldan geçenlerin susuzluğunu gidermeye devam ediyor.
Kovaçi Şehit Mezarlığı'nın dış köşesinde bulunan Kovaçi Çeşmesi'nin yapılış tarihi bilinmezken, çeşme hem yoldan geçenlerin hem de mezarlığa ziyarete gelenlerin su ihtiyaçlarını görüyor.
Yediler Çeşmesi 1539'dan beri ayakta
Saraybosna'nın Stari Grad Belediyesindeki Bistrik Mahallesi'nde, 1539'da yaptırılan ve içinde Yediler (7 kardeş) Türbesi'nin de yer aldığı caminin köşe duvarına inşa edilen "Yediler Çeşmesi" zamanla zarar gördü.
Bosna Hersek'teki savaşın ardından 1996'da restore edilen "Yediler Çeşmesi" günümüzde hala yapılış amacı olan "hayır çeşmesi" özelliğini taşımaya devam ediyor.
AA