Şeker mi Tatlandırıcı mı?

Tükettiğimiz şekerli gıdalar sağılığımızı nasıl etki ediyor? Tatlandırıcılar şekerin yerini tutuyor mu yoksa daha fazla mı tüketime sebep oluyor?

Tatlandırıcılar: Sofra şekerine alternatif olarak geliştirilen, temel besin değeri bulunmayan, kalorisiz veya düşük kalorili gıda katkı maddelerine “tatlandırıcı” ismi veriliyor. Gıda endüstrisinde önceden paketlenmiş yiyecek ve içeceklerde yaygın içerik olarak kullanılıyor yahut sofrada yiyecek ve içeceklere ekleniyorlar.

Tatlandırıcılar sınıfında kimyasal değişikler yoluyla sentetik olarak türetilmiş “aspartam, asetilsülfam K, advantam, neotam, siklamat, neotam, sükraloz, sakkarin” gibi kimyasallar, mısır şurubunun endüstriyel yan ürünü olarak glikozdan ozmofilik mayalar yardımıyla elde edilen “maltitol, eritritol, ksilitol, sorbitol” gibi tarımsal kaynaklı şeker alkolleri; Rize şekeri ismiyle de bilinen stevia bitkisinin veya meyan kökü bitkisinin özünden ayrıştırılan “glikozitler” bulunuyor.

Tatlandırıcı türlerinin sağlığımıza zararları

Hem sentetik tatlandırıcıların hem de mevzuatta “doğal” tabiri kullanılan tarımsal kaynaklı tatlandırıcıların sağlığa çeşitli zararları bulunuyor.

Tatlandırıcılı içecekler vücut tarafından katı gıdalarda olduğu gibi tokluk verici olarak algılanmayarak daha fazla enerji alımına teşvik ediyorlar.

Kilo alımına ve metabolik sendroma yol açabiliyorlar.

* Sentetik tatlandırıcılar bağırsağımızda yaşayan mikro canlıların nüfusunu etkileyerek glikoz toleransının bozulmasıyla “gizli şeker”e sebep olabiliyor.

* Çeşitli molekül yapısına sahip tatlandırıcıların mekanizması incelendiğinde ağız dışı tat reseptörleri ile etkileşime girerek obezite ve bulaşıcı olmayan hastalık risklerinde artışa yol açtıkları belirtiliyor.

* Yüksek miktarda kullanıldığında şekerden daha yüksek hipertansiyon, obezite, tip 2 diyabet, ve kalp-damar hastalıklarına bağlı dolaylı ölüm riskine yol açabildikleri rapor ediliyor.

* Çocuklarda ve hamilelerde uzun vadeli etkileri ise henüz bilinmiyor.

* Kısa süre önce yayınlanan bir araştırmaya göre günde 2-3 kutu diyet meşrubat içen kadınlarda pıhtı ile ilgili hastalık riski % 31, kalp hastalığı riski %29 ve erken ölüm riski de % 16 daha yüksek.

* Tatlandırıcıların her bir çeşidinin kendine özgü etkileri de cabası. Mesela sakarin içeren tatlandırıcıların mesane kanseri riskini artırabileceği ortaya koyulmakta.

* Dünya çapında uzmanlar tarafından şekersiz tatlandırıcıların diyet ürünleri olmadığı ve şeker alternatifi olarak değerlendirilmemesi gerektiği belirtiliyor.­