Çocuklarla sağlıklı iletişim kurmanın yolları nelerdir?

Aile içi iletişim sorunları nelerdir? Nasıl sağlıklı bir İletişim kurulabilir? Çocuklara sevgi ve güven hissettirmek için neler yapılmalı?

AKRA’da yayınlanan Aynadaki İnsan programına katılan Çocuk Gelişimi Uzmanı Saliha Fatma Bal, aile içi iletişimi kuvvetlendirmenin gerekliliklerini ve yöntemlerini anlattı. Mutluluğun ailede başladığını belirterek şunları söyledi:

İnsanın mutluluğu nerededir?

“Modern sistem, mutluluğu kişiye indirgemekte. Kişi mutlu ise her şey iyi, ‘sen önce kendini mutlu et’ düşüncesini empoze diyor. Nörobilimde ise mutluluk hormonlarının salgılandığı en önemli duygu, insanın sosyal dokunun bir parçası olduğu, sevdiği insanların içinde güvende hissettiği alan yani ailedir. Aile içi iletişim bu sebeple önem kazanıyor ve geliştirilmesi gerekiyor.”

İletişim türleri nelerdir?

“Üç türlü iletişimden söz edilebilir. İlki sağlıklı iletişimdir. Sevgi saygı iş birliği, hoşgörü içerisinde gerçekleşen sorunların oturup konuşulabildiği ortam sağlıklı iletişim ortamıdır.

Tersi olan çatışmalı iletişimde, ben duygusunun öne çıktığı, herkesin kendisini varlığını öne çıkartmaya çalıştığı hakimiyet mücadelesinin olduğu çatışmalı ilişki alanı söz konusudur.

Üçüncüsü ise iletişimsizlik; çatışmalı olandan daha kötü olarak sorunların konuşulmadığı iletişimsizlik ortamını ifade eder.

Aile bireyleri, mesela çocuklar okuldan eve koşarak gidiyorsa evde güzel bir iletişim var demektir. Fakat çocuk, babasının, annesinin eve gittiğinde kızacağını düşünüyorsa veya baba eve geldiğinde huzursuzluk oluşuyorsa evdeki iletişimin sorgulanması gerekiyor.”

Sağlıklı iletişim nasıl anlaşılır, iletişim şekli çocuk psikolojini nasıl etkiler?

Bal bu konuda şu örnekleri veriyor:

“Çocuklar eve geldiğinde, anne babalar genellikle onlara ‘Sınavın nasıl geçti?’, ‘Kaç puan aldın’, ‘Yemeğini yedin mi?’ gibi kontrol soruları yöneltirler.

Bu sorular çocuklar tarafından kontrol amaçlı sorgulama olarak hissedilmekte ve bir süre sonra üzerinde baskı gören çocuk ta fazla bir şey anlatmama eğilimine geçer.

Fakat sorgulama yerine keşfetme soruları yöneltilirse diyaloğa kapı açacak olan, kısa cevaplar içermeyen ‘Günün nasıl geçti?’, ‘Seni mutlu eden veya kızdıran bir şey oldu mu?’, ‘Neler yaşadın, bu sana ne hissettirdi?’ gibi konuşmayı sürdüren keşif soruları olursa iletişim kuvvetlenir. Burada çocuktan alınan cevaplarda da iyi yönlere odaklanmak gerekiyor.

Çünkü çocuklar, anne babanın yerine hiç kimseye koyamaz, aile onlar için güven verir. Bu sebeple bu güveni sürdürmek için konuşurken çocuklarla göz teması ve dokunsal iletişim çok kıymetli.”

En sık karşılaşılan iletişim sorunları nelerdir?

“Çatışmalı iletişim, konuşmanın olmadığı, paylaşımın olmadığı iletişim buna örnektir. Çocukların neler yaptığıyla ilgilenmiyorsak iletişimsizlik vardır. Çocuk kendinin önemsenip önemsenmediğini öğrenmeye çalışır.

Çocuğu olduğu gibi kabul etmemek, fikirlerini önemsememek onu değiştirmeye çalışmak iletişim hataları arasında yer alır. Çocuklarımız, aile arasında kendini güvende hissetmeli, sevilmeli, ekibin bir parçası olduğunu bilmeli.

Eğer bu sağlanamazsa çocuklar, anne babadan alamadığı iletişimi, güveni ve bu boşluğu dışarıdan almaya çalışıyor, özellikle ergenlik döneminde problem haline geliyor. Böyle bir durumda ya saldırgan ya da içe dönük ve kapanık hale gelebiliyor.”

Ailelerde iletişimi sağlıklı hale getirmek için neler yapmalı?

Bal bu konuda şu önerileri paylaşıyor:

“Sevgiyi en güçlü gösteren davranış, onları gerçekten dinlemektir. Küçük çocuğun oyununda oyuncağından bahsetmesi, ergenlik dönemimdeki bir çocuğun yaşadığı bir problemi aktarması anında onları gerçekten dinlemediğimizde, önemsemediğimizde iletişim kopar.

İletişimi kuvvetlendirmek için;

1. Aile toplantıları yapmak.

Belirlenen günlerde yapılacak olan bu toplantılarda, aile içindeki değerleri saygıyı sınırları konuşmalı. Bu toplantı çocukların da önemsendiğini gösterir.

2. Toplantı neticesinde günümüzü, haftamızı planlamak.

3. Bireysel hedefler koymak.

Herkese bu hafta, bu ay ne hedefliyorsun diye sorulabilir. Sonrasında hedefler değerlendirilebilir.

Çocukların kendilerini ailenin bir bireyi olduğunu, önemsendiğini, fikirlerinin sorulduğunu hissetmesi çok önemli.

Sevgimizi davranış ve söz ile belirtmeliyiz.

© İzinsiz ve kaynak gösterilmeden kullanılamaz.