İnsanlar en az üç farklı şekilde ikiyüzlülük sergiler. Birincisi; aynı fikirde olmadıkları kişilere kendileri veya arkadaşlarından daha yüksek standartlar uygulama eğilimindedirler. İkincisi; genellikle benimsedikleri inançlara bağlı yaşamakta yetersiz kalırlar. Üçüncüsü; özdeşleştikleri kişilerin (yüksek statüdeki kişiler gibi) davranışlarında genellikle çelişkiler görmezler.
İkiyüzlülük; samimiyetten uzak, tutarsız ve çelişkili davranışların sıkça ortaya çıktığı, dürüstlük kaygısı taşımayan bir ruh halidir. Zihin, yapısı itibariyle benmerkezci olduğundan doğal olarak ikiyüzlüdür. Düşünüp yaptıklarını mantık çerçevesinde ustaca açıklayabilir. Diğer bir ifadeyle, insan zihni kendini olumlu görmek ister. Benmerkezci bir zihniyet için dürüstlük görüntüsü önemlidir. Bu yüzden ikiyüzlülüğümüzü kendimizden ve başkalarından gizleriz. Başkalarının, kendimiz için uyguladıklarımızdan daha katı ve kesin standartlara uygun davranmasını bekler fakat yine de kendi adalet duygumuzdan asla şüphe etmeyiz. Sağlam inançlarımızın olduğunu iddia etmemize rağmen genellikle inançlarımıza göre yaşama hususunda yeterli çabayı göstermeyiz.
İnançlarımız ve davranışlarımız uyumlu olduğu ölçüde -sadece kastettiğimizi ifade ettiğimiz ve yine sadece ifade ettiğimizi kastettiğimizde- entelektüel bütünlüğe sahip olabiliriz.
Dürüst bir yaşam sürmeye karar verdiğinizde, kendi tutarsızlıklarınızın farkında olur ve mazeret üretmeden bunlarla dürüstçe yüzleşirsiniz. Böylece, kendiniz ve başkaları ile ilgili gerçekleri bilmek isteyeceksiniz. Kendinizle yüzleştikçe ikiyüzlülüğünüzü aşarak gelişmeye başlayacaksınız. Benmerkezciliği tamamen dizginlemek çok güç olduğu için ikiyüzlülüğü de tamamen kontrol altına almak zordur. İkiyüzlülüğü başkalarında (özellikle statü sahibi kimselerde) fark ettiğinizde, sizi daha fazla manipüle edemeyeceklerdir.
Bugün dikkat edeceğiniz şey: İkiyüzlülük
Bugün kendinizin ve başkalarının davranışlarındaki ikiyüzlülüğü veya tutarsızlıkları gözlemleyin. Çifte standart içeren davranışları fark edin. İkiyüzlülük doğuştan gelen bir eğilim olduğu için teorik olarak bunu fark etmek kolaydır. İnsanlar inanışlarını dile getirdiklerinde, söylediklerini dikkatlice dinleyin ve davranışlarıyla karşılaştırın. Düşünce ve davranışlarınızdaki tutarsızlıkları bulun. Bir kanaatinizi öne sürüp sonrasında o kanaatle çelişen davranışlarınızın olduğunu fark edin. Davranışlarınızdaki tutarsızlıkları nasıl makulleştirdiğinizi görün. İkiyüzlülüğünüzün sonuçlarını kavrayın. İkiyüzlülüğünüz, kendinizle ilgili gerçeklerle yüzleşmek zorunda kalmadan isteklerinize ulaşmanızı sağlıyor mu? Başkalarının ikiyüzlülüklerinin sonuçlarını fark edin. Kendinizin ikiyüzlü olduğunu düşünmüyorsanız bunun üzerinde tekrar, tekrar ve tekrar düşünün.
İkiyüzlülükle başa çıkma stratejileri:
• Kendinizden çok başkalarından beklenti içinde olduğunuz durumları görmeye başlayın. İkiyüzlülüğünüzün had safhaya ulaştığı alanları (genellikle duygusal olarak bağımlı olduğunuz alanlar) gözden geçirin. Eşinizden sizin yaptıklarınızdan daha fazlasını yapmasını bekliyor musunuz? Peki ya çalışma arkadaşlarınızdan? Astlarınızdan? Çocuklarınızdan?
• Önemligördüğünüzkanaatlerinizin/düşüncelerinizinbirlistesini yapın. Sonra davranışlarınızdan kanaatleriniz/düşünceleriniz ile uyuşmayanları (konuşurken başka, uygularken başka olanlar) tespit edin. İnanışlarınızın sözlerinizde değil davranışlarınızda saklandığını fark edin. Davranışlarınız sizin hakkınızda ne anlatıyor? Örneğin, birini sevdiğinizi söylüyorsunuz fakat o kişiye yeterince ilgi göstermiyorsunuz ya da entelektüel gelişiminizin sizin için önemli olduğunu söylüyorsunuz fakat gelişim için yeterince zaman ayırmıyorsunuz.
• Hayatınızı nasıl yaşadığınızı düşünün. Güdülerinizin anlaşılır olduğu bütüncül bir hayat mı yaşıyorsunuz yoksa önemli şeyleri saklıyor musunuz? Eğer saklıyorsanız onlar nelerdir ve en önemlisi neden saklıyorsunuz? İkiyüzlülüğünüzle nasıl yüzleşiyorsunuz? Kendinizle veya içinde bulunduğunuz durumla ilgili değiştirmeniz gereken şeyler nelerdir?
Başkalarının ikiyüzlülüğüne karşı uyanık olma stratejileri:
1. Etrafınızdaki insanları gözlemleyin. Sözleriyle davranışlarının farklı olduğunu gördüğünüzde analize başlayın ve bunları karşılaştırın. Örneğin, insanların sevdiklerini iddia ettikleri kimseleri arkalarından sıkça eleştirdiklerine dikkat edin. Kötü niyetli olmanın yaygın bir şekli budur.
2. En yakınlarınızı düşünün. Eşiniz, çocuklarınız veya arkadaşlarınız… Bu ilişkilerinizde ne derecede ikiyüzlülük veya dürüstlük tespit edebilirsiniz? Ne demek istediklerini ve ne dediklerini ne ölçüde söylerler? İkiyüzlülüklerinden kaynaklanan sorunlar nelerdir