06.Gün - Net Düşün

Düşünmemiz net olmadığı halde genellik- le net ve açık düşündüğümüzü zannederiz. Bulanık, belirsiz, aldatıcı ve yanıltıcı düşünceler  insanların  günlük  hayatlarında  büyük sorunlara neden olabilir. Bir düşünür olarak gelişmek  istiyorsanız  düşünmeyi  netleştirme sanatını, yani bir şeye kesin ve net bir

“Karmaşık düşünmenin yolu karmaşık yaşamaya çıkar.”

- Anonim şekilde anlam vermeyi öğrenmeniz gerekir. Başlangıç olarak şunları uygulayın: Size bir şey anlatıldığında anladığınızı özetleyin. Bu özet, karşınızdakini tatmin etmiyorsa demek ki dinlediklerinizi gerçekten anlamamışsınızdır. Siz de birisine bir şey söylediğinizde karşınızdaki kişi anlattığınızı tatmin edici bir şekilde özetleyemiyorsa, bu o kişinin sizi gerçekten anlamadığını gösterir. Haydi bunu deneyelim!

Bugün dikkat edeceğiniz şey: Net düşünebilme

Düşünme kelimesi kulağa hoş gelebilir. Ancak hiçbir anlam ifade etmiyor.  İnsanların  söylediklerinin  altında  gerçekte  neyin  yattığını bulmaya çalışın. Söyledikleriyle gerçekte ne ima etmek istediklerini karşılaştırın.  Önemli  haberlerdeki  hikayelerin  gerçek  anlamını  bulmaya çalışın. Bir konunun kendi zihninizde netleşmesini istiyorsanız konuyu başkasına anlatın. Başkalarının söylediklerini kendi kelimelerinizle özetleyin ve doğru anlayıp anlamadığınızı onlara sorun. Birinin görüşlerini/söylediklerini  kabul  veya  reddetmeden  önce  onu  açıkça anladığınızdan emin olun.

Düşünmeyi netleştirme stratejileri:

Aşağıdaki basit stratejileri uygulayarak düşünmenizi (örneğin; tefekkür ederken, başkalarıyla konuşurken, yazarken) net, anlaşılır ve açık hale getirebilirsiniz:

•   Konuları teker teker ele alın.

•   Ne demek istediğinizi ayrıntılı açıklayın.

•   Hayat   tecrübelerinizden   örnekler   vererek   düşüncelerinizi aktarın.

•   Kişilerin, sizi daha doğru anlamalarını sağlamak için benzetme ve karşılaştırma örnekleri verebilirsiniz. (Mesela şu benzetmeyi ele  alabilirsiniz:  Kritik  düşünme  bir  soğan  gibidir.  Birçok katmandan  ibarettir.  Meseleyi  idrak  ettiğinizi  sandığınız  an bir  katman  daha  olduğunu  fark  edersiniz  ve  sonra  başka  bir katman daha ve yine bir katman daha gelir.)

Konuşurken  veya  yazarken  düşüncelerinizi  net  ifade  edebilmek için aşağıdaki sırayı takip edebilirsiniz:

•   Düşüncem şudur ki (burada ana fikri dile getirin)

•   Yani (ana fikrinizi ayrıntılarıyla anlatın)

•   Mesela (ana fikrinizi bir örnekle açıklayın)

•   Bunu  bir  benzetmeyle  açıklayayım  (ana  fikrinizi  açıklayacak benzetmeler yapın)

Aşağıdaki sorulardan herhangi birini sorarak başkalarının düşüncelerini netleştirebilirsiniz:

•   Konuyu    farklı    bir    şekilde    anlatabilir    misiniz?    Sizi anlayamadım.

•   Bir örnek verir misiniz?

•   İzin  verirseniz  anlattıklarınızdan  ne  anladığımı  söyleyeyim.

Doğru anlamış mıyım?

Göründükleri kadar basit olan bu stratejileri kullanmaya başladığınızda başkalarının bunları ne kadar az kullandığını fark edeceksiniz. İnsanlar anlaşılmaz, anlamsız veya kafa karıştırıcı konuştuğunda genellikle  başkalarının  kendilerini  anladıklarını  varsayarlar.  Basit ama akıllıca hareketlerin  bile çok etkileyici  olabileceğini  fark edin (Mesela bir kişinin “Söylediklerinizi anlamadım. Farklı tarzda anlatır mısınız?” demesi gibi). Bu tarz cümleleri yerinde kullanmaya çalışın. Kullandıkça da kendi düşünmenizin gittikçe netleştiğini ve başkala- rının  düşüncelerini  netleştirmede  gittikçe  daha  iyi  hale  geldiğinizi göreceksiniz.

Düşünmeyi  açıklığa  kavuşturma  fikri  kolay  gözükmesine  rağmen zordur. Tenis oynarken topu izlemek gibidir. Düşünmediğimiz halde düşündüğümüzü  varsayarak  kendimizi  kolaylıkla  kandırabiliriz. Aradaki farkı tenis örneği üzerinden açıklayabiliriz. Tenis oynarken topu takip etmediğimizde anlık geri bildirim alabiliriz (örneğin; top ağa ta- kıldığında ve sayı kaybettiğimizde). Düşünmede ise anlık geri bildirim lüksüne sahip değiliz. Böylece çoğu zaman kendimizi kandırmış oluruz (Düşünmediğimiz halde düşündüğümüzü düşünerek).