Düşünme işlevi, amaca uygun olduğunda esas işe odaklanır. Bu düşünme işlevi ilgili ve bağlantılı olanı seçer ve konu ile bağlantılı olan her şey için tetikte bekler. Önemsiz, yersiz, gereksiz veya konunun dışında olanı bir kenara bırakır. Bu işlev, çözmeye çalıştığınız problemin problemle ilgili olup olmadığını sorgular ve çözmeye yardımcı olur. Düşünme ilgili olandan başka bir yöne kaydığında, düşünme olması gereken noktaya geri getirilmelidir. Disiplinsiz düşünme genelde mantıksal bağlantılardan -eğer a ve b doğru ise c de doğru olmalıdır- ziyade çağrıştırmalar -bu bana şunu hatırlatıyor, şu bana bunu hatırlatıyor- ile yönlendirilir. Disiplinli düşünme ise düşünceler dağıldığında araya girer ve zihnimizi çözmemiz gereken konuya yoğunlaştırır.
Düşünmenizin konudan saptığını fark ettiğinizde nedenini bulmaya çalışın. Sadece basit bir zihin dağınıklığı mı? Eğer öyleyse düşünmeyi tekrar yoluna koymak için müdahale etmeniz gerekebilir. Ya da başlangıçta odaklandığınız konuyu ele almadan önce farklı bir konuyu ele almanız gerektiğini fark etmiş olabilirsiniz. Eğer öyleyse mutlaka zihninizin ortaya çıkardığı sorunu ele alın. Ama en önemlisi, herhangi bir anda, ele aldığınız konuyu kesin olarak bilin ve sonra ya bir çözüme ulaşıncaya ya da konuyu tekrar gözden geçirmek için bir karar verene kadar bu konuya bağlı kalın. Yahut ortaya çıkan alternatif bir konuyu ele alın ve bu konuya bağlı kalın. Ancak zihninizin amaçsızca fikirden fikre, konudan konuya, başıboş veya disiplinsiz dolaşmasına izin vermeyin.
Bugün dikkat edeceğiniz şey: Konuya Bağlılık
Parçalı düşünme; mantıksal bağlantıları olmayan başıboş düşünme biçimidir. Sizin veya çevrenizdekilerin konuya bağlı kalmadığı zaman- ları fark etmekle başlayın. Bir problemi çözmenizde size yardımcı olacak şeyleri bulmaya odaklanın. Birisi konuyla ilgisi olmayan bir şeyi gündeme getirdiğinde “Söylediklerinizin konuyla ilgisi nedir?” diye sorun. Bir problemi çözmeye çalışırken çözümü açıklığa kavuşturacak ve böylelikle çözüme ulaştıracak şeylere odaklandığınızdan emin olun. Zihninizin alakasız konularda dolaşmasına izin vermeyin. Başkalarının ana konunun dışına çıkmasına veya sizi yönlendirmesine izin vermeyin. “Ana soru nedir? Bu veya şununla ilgili mi? Öyleyse nasıl?” diye sık sık sorun.
“Bir sorunu çözerken bize tam olarak neyin yardım edeceğini belirlemeli, yolumuza çıkanları ayıklamalı ve bütün entelektüel cesaretimizle çözümün peşini bırakmamalıyız.”
-Anonim-
Düşünürken ilgili konuya odaklandığınızdan emin olmak için sorabileceğiniz sorular
• Esas soruna veya konuya odaklanmış mıyım?
• Bu iki konu birbiriyle nasıl bağlantılı ya da bağlantılı mı?
• Ortaya çıkan sorun eldeki konu ile birbirine nasıl bağlıdır?
• Göz önüne aldığım bilgiler konu veya sorunla doğrudan ilgili mi?
• Dikkatimi nereye odaklamam gerekiyor?
• Alakasız konulara yönlendiriliyor muyum?
• İlgili bakış açılarını yakalamakta başarısız mıyım?
• Görüşümün ele aldığım konuyla ne ilgisi var?
• Hangi gerçekler soruyu cevaplamama yardımcı olacak? Hangi hususlar bir kenara bırakılmalıdır?
• Bu gerçekler gerçekten soruyla ilgili mi? İlgili ise nasıl?