11.Gün - Olası Sonuçlar Üzerine Düşün

Düşünmenin   içsel   bir   dinamiği   vardır.  Bir  yere  sevk  eder  ve  harekete  geçildiğinde   sonuçlar   doğurur.   Düşünme yolculuğunuzda  ortaya  çıkabilecek  olası sonuçlara karşı duyarsızsanız kritik bir düşünür olamazsınız. Aynı şekilde, düşünme sürecinizi  yönlendiren  düşüncelerinizden kaynaklanan yaşamınızı etkileyen sonuçları görmezden gelirseniz kritik bir düşünür olamazsınız. Düşüncenizin sizi nereye götürdüğüne dikkat edin.

Aşağıdakilerin önemli sonuçları nelerdir?

•   Yediğiniz ve yemediğiniz yiyecekler

•   Yaptığınız egzersiz miktarı

•   Zamanı nasıl harcadığınız?

•   Beslediğiniz duygular ve görmezden geldikleriniz

•   Korku, öfke ve kıskançlıklarınız

Bir şey yapmadan önce yapacaklarınızın sonuçlarını düşünerek harekete geçerseniz, açıkça (yapabildiğiniz kadarıyla) karşılaşacağınız sonuçları belirlemiş olursunuz. Bazı insanlar verdikleri kararlara göre hareket ettiklerinde, sonucunda nelerin olabileceğini düşünmek için basit bir çaba bile göstermezler. Sigara içerler ama akciğer problemlerine hazırlıksızdırlar. Kas yıpranmasına hazırlıksızdırlar çünkü idman yapmazlar. Yaşlanma ile artan sabit ve dar görüşlülüğe hazırlıksızdırlar çünkü aktif bir şekilde zihinlerini geliştirmezler ve zihinlerini çalıştır- mazlar. Davranışlarının tümünün bir sonucu olduğunu fark etmezler.

Eyleme geçmeden önce, aldıkları kararların olası sonuçları üzerinde düşünme alışkanlığı oluşturmanın mümkün olduğunu fark etmezler ve böylece daha akıllıca davranmayı ve daha mantıklı yaşamayı öğrenemezler. Kritik düşünürler, harekete geçmeden önce eylemlerinin sonuçlarını titizlikle değerlendirir ve olumsuz sonuçlar yaşamadan önce davranışlarını buna göre değiştirirler.

Kararlarınız olası sonuçlar içerdiği gibi, söyledikleriniz ve kullan- maya karar verdiğiniz kelimeler de imalar içerir. Yani dili kullanma şekliniz  belirli  şeyleri  ima  eder.  

Söylediğiniz her şey ima içerdiği için, sözlerinizi dikkatlice seçin. Herhangi  bir  şey  söylemeden  önce  olası  imaları  iyice  düşünün.  Dili dikkatli ve hassas bir şekilde kullanmaya karar verin.

Bugün dikkat edeceğiniz şey: İmalar ve sonuçlar

Aldığınız veya almak üzere olduğunuz kararlarınızın -kendinizin ve diğerlerinin- sonuçlarına dikkat edin. Dışardan bakarak bariz sonuçları çıkartabilirsiniz. Daha az belirgin sonuçlar için iç yüzüne, yüzeyin altına bakın. Söylediklerinizin sonuçlarına dikkat edin. Eylemlerinizin sonuçlarına yakından bakın. Bir kararı uygulamadan önce olası tüm önemli sonuçlarının bir listesini yapın. Başkalarının sonuçlar üzerinde düşünmeyi başaramadığı durumlara fark edin. Gazetelerdeki örneklere bakın. Bazı kararların önemsiz sonuçlar doğurduğunu fark edin. Bazı kararların ise (örneğin savaşa gitme kararı gibi) ölümcül sonuçlara ve kederli yaşamlara yol açabileceğini unutmayın. Başkalarının (örneğin çocuklarınız, eşiniz, meslektaşlarınız veya çalışanlarınız vb.) olası sonuçları düşünmesine yardımcı olmak için fırsat kollayın.

İmaları ve sonuçları düşünme stratejileri:

•   Yaşamınıza  anlık  seçenekler  dizisi  gibi  bakın.  Herhangi  bir anda X, Y ya da Z eylemini gerçekleştirebilirsiniz. Her eylem kalıbının  bir  sonucu  vardır.  Peki,  siz  hangi  sonucu  istersiniz? Muhtemel sonuçları tahmin etmek için ne yapmalısınız? Cevap, kendi  davranışlarınızın  öğrencisi  olmak,  olası  kararlarınızın olası  sonuçlarını  düşünmek  ve  kararlarınızı  daha  dikkatli  bir şekilde vermektir.

•   Zor bir problemle karşılaştığınızda problemi çeşitli şekillerde ele almanın olası sonuçlarının bir listesini yapın. Sonra en iyi sonuca götürme olasılığı yüksek olanı seçin.

•   Şu  anda  yaşadığınız  hayat  tarzınızın  sonuçlarını  (gelecekteki sağlık ve mutluluk için) düşünün. Şimdiki gibi yaşamaya devam edecek   olursanız,   muhtemelen   karşılaşacağınız   sonuçların bir  listesini  yapın.  Bu  sonuçlardan  memnun  kalacak  mısınız? Alışkanlıklarınızın olası olumsuz sonuçlarına odaklanın.

•   Düşüncelerinizi   çerçevelendirirken   seçmiş   olduğunuz   dili dikkatli bir    şekilde    gözlemleyin.    Söylediklerinizle    neyi ima  ettiğinizi  not  edin.  Başkalarının  imalarını  da  not  edin. Söylediklerinize   başkaları   nasıl   tepki   veriyor?   Başkaları ile   konuşmadan   önce   kelimelerinizi   dikkatli   bir   şekilde seçeceğinize söz verin.

İmaları ve sonuçları hedefleyen sorular:

•   Eğer    X    eylemini    yapmaya    karar    verirsem    ne    olması muhtemeldir?

•   Eğer   X   eylemini   yapmamaya   karar   verirsem   ne   olması muhtemeldir?

•   Eğer biz bu kararı verirsek ne olması muhtemeldir? Daha önceki benzer kararlarda sonuçlar neler olmuştu?

•   Belirli  bir  sorunu  görmezden  gelmenin  sonuçları  nelerdir? (örneğin, yakın bir ilişkide veya ebeveynlikte)

•   Eğer  geçmişteki  gibi  yaşamaya  devam  edersem  muhtemelen hangi sonuçlarla karşılaşırım?