14.Gün - Artık Kritik Düşünür Olduğunu Düşünüyorsan Tekrar Düşün

“Kolaylıkla yapmayı umduğumuz her şeyi, önce özenle yapmayı öğrenmeliyiz.”

—Samuel Johnson

Sağduyulu kritik düşünebilen toplumların oluşmasındaki  en  büyük  engellerden  biri herkesin  kendisini  sağduyulu  kritik  düşünürler   olarak   görmesidir.  Yeri   geldiğinde herkes kendini doğrunun asıl kaynağı olarak görür. Bu, eğer doğruya ve gerçeğe ulaşmak istiyorsan sadece bana sor demektir. Düşünme tarzımızın en iyisi, değerlerimizin en yüksek ve bakış açımızın en kapsamlı olduğunu kabul ederiz. Öğretmenler ve idareciler, işverenler ve işçiler, karı ve koca, ebeveyn ve ergenler, hepsi kendilerini kritik düşünür olarak kabul ederler.

Daha önce de belirttiğimiz gibi cehaletimizdeki feraset eksikliği, insan zihninin bir parçasıdır. Herkes, entelektüel beceri ve kabiliyet seviyesi ne olursa olsun, bu eğilimdedir. Bu durum yüksek eğitimli tıp doktorları ve bilim adamlarından fabrika işçilerine ve çiftlik çalışanlara kadar hepimizde benzerdir.

Kritik düşünmenin gelişimi, herhangi bir karmaşık beceri setinin geliştirilmesi  gibi,  özenli  uygulama  ve  derin  bir  bağlılık  gerektirse de insanlar pratik yapmadan düşünmelerinin yeterince iyi olduğunu düşünme  eğilimindedir.  Çoğu  kişi  kendilerine  sorulduğunda,  keman çalmak için ne gerektiği hakkında ya az şey bildiklerini ya da hiçbir şey bilmediklerini kabul ederler. Bunun nedeni daha önce keman hak- kında hiç araştırma yapmamış olmalarıdır. Ancak düşünme için aynı yaklaşımı  benimsemezler.  Eğer  düşünme  hakkında  soru  sorulsaydı, araştırma yapmamış olmalarına rağmen düşünme hakkında çok az şey bildiklerini ya da hiçbir şey bilmediklerini söylemezler. Bunun yerine düşüncelerini sorgulamadan savunurlardı.

Sağduyulu  kritik  düşünmenin  toplumlarda  ciddi  bir  şekilde  ele alınmamış olması bir problemdir. “Kritik düşünme” terimi sıklıkla duyulmasına rağmen nadiren araştırılır. Çoğu kişiye kritik düşünme nedir diye sorulduğunda genellikle ortaya bir cevap koyamazlar. Kısmi veya muğlak bir cevap verebilirler. Kritik düşünmeyi problem çözmek için formülsel bir yaklaşım olarak görebilirler.

Kritik düşünme mükemmel bir şekilde anlaşılamaz çünkü her zaman başka bir katman daha vardır. Başka bir deyişle, kritik düşünme arzuladığımız ancak asla tam olarak başaramayacağımız bir şey olarak anlaşılmalıdır.  Büyük  ölçüde  benmerkezci  ve  toplummerkezci  düşünürler  olduğumuz  için  bizler  asla  usta  veya  ideal  kritik  düşünürler olamayız.

Bugün dikkat edeceğiniz şey: Kritik Düşünürlük

“Kritik  düşünme”  terimini  kullanın.  İnsanlar  çoğu  zaman  doğru olmayan inanışlarını “kritik düşünme” terimi ile ilişkilendirir. Bu gibi durumları fark edin. İnsanların kritik düşünmeden ne anladığını nadi- ren açıkladıklarını fark edin. İnsanların düşünceleri mantıksız olsa da mantıklı olduğunu varsaydıklarına dikkat edin. Kişiler, meslektaşlarının veya iş arkadaşlarının kritik düşündüklerini otomatik olarak kabul ederler. Bunun farkında olun.

Kritik düşünür olarak gelişmeyi sürdürme stratejileri:

•   Yaşamınızda kendinizi kritik bir düşünür olarak sayabileceğiniz bütün alanların bir listesini yapın. Bunların her biri için düşünme zayıflıklarınızı belirleyin. Herhangi bir şey bulamazsanız daha derine inin.

•   Kritik düşünür olmadığınız veya yaşamınızdaki diğer alanlarla karşılaştırdığınızda iyi bir kritik düşünür olmadığınız alanların bir listesini yapın. Düşünme tarzınızdaki yanlışlığın ne olduğunu tam olarak belirleyin. Ne kadar çok ayrıntı eklerseniz sorunları belirleme ve çözme olasılığı da o kadar yüksek olur.

•   Başkaları  "kritik  düşünme"  terimini  kullandığında  bunu  fark edin.  Kritik  düşünme  tanımlarının  anlamlı  olup  olmadığını belirlemek için onlara sorular sorun.

•   Kusurlu  bir  düşünür  olduğunuz  konusunda  kendinizle  uzlaşın.

Uzun vadede kademeli olarak kendinizi geliştirmeye adayın.

•   En makul iç sesinizle kendinize bir not bırakın: "Kritik düşünür olmak istiyorum. Düşüncelerimin, duygularımın ve arzularımın idaresini  ele  almak  istiyorum.  Ama  yine  de  kendimi  bunları yaparken   buluyorum...   Hâlâ   şu   akıl   almaz   davranışları yapıyorum...  Yapmaya  devam  ediyorum...  Bununla  birlikte, şunları fark etmeye başlıyorum ..."