17.Gün - Arzularına Hakim Ol

“Kendine hâkim olamayan kimse asla özgür olamaz”

—Pisagor

Hayatınıza   hâkim   olmak   istiyorsanız hareketlerinize  yön  veren  istek  ve  arzularınızı yönetmek zorundasınız. Aksi takdirde, başkalarına hükmetme arzusu gibi hem size hem de diğerlerine zarar verecek mantıksız isteklerin peşine düşmeniz kaçınılmazdır. İstediğiniz şeyleri gerçekten düşünüp incelemediğiniz zaman kendinizi, sebebini bilmediğiniz halde saçma istek ve arzuların peşinden koşarken bulursunuz.

Bununla  birlikte,  öz  yargılayıcı  düşünme  (öz  eleştiri)  konusunda kendinizi geliştirdiğiniz takdirde saçma olan istek ve arzuları saçma olmayanlardan, haklı olan istekleri haklı olmayanlardan ayırt edebilirsiniz. Sonunda acı çekmenize neden olacak istekleri reddeder ve size  zarar  veren  alışkanlıklarınızdan  kurtulursunuz.  Mutlu  bir  hayat sürmenize yardımcı olacak alışkanlıklar edinirsiniz. Hırs, güç ve beğenilme arzusunun mutsuzluk getirdiğini bilerek kendinizde bulunan bu  doğal  ama  zararlı  insani  istek  ve  arzuları  kontrol  edebilirsiniz. Hayatınızı  sadeleştirebilir,  mantıksız  istek  ve  arzularınızın  çoğunun bilinç  dışı  düşünme  seviyesinde  bulunduğunu  fark  ederek  bunları bilinç seviyesine taşıyıp irdeleyebilirsiniz. Amaçlarınızı, hedeflerinizi ve dürtülerinizi açıkça formüle edebilir ve böylece onları daha kolay değerlendirebilirsiniz.

İstek ve arzuların, duygu ve düşüncelerle ilişkili olduğunu anlamak önemlidir. İsteklerin olduğu yerde bu isteklere yol açan düşünceler vardır. Bu isteklere göre hareket ettiğiniz zaman bazı duyguları hissedersiniz. Örneğin, başka bir işe geçmeyi istiyorsanız, yeni işin mevcut işinizden daha üstün olacağını düşünüyorsunuzdur. Yeni işe başladığınızda da birtakım duygular hissedersiniz (memnuniyet, memnuniyetsizlik, tatmin veya hayal kırıklığı gibi). Eğer memnuniyetsizlik hissediyorsanız kararınızı gözden geçirmeye yönelip eski işinize dönmeyi deneyebilirsiniz. Bu böylece devam eder.

Yani, zihnin üç işlevinden her biri (düşünceler, hisler ve duygular) sürekli  etkileşim  halindedir  ve  birbirlerine  tesir  ederler.  Kritik  düşünürler düşünceler, duygular ve arzular arasındaki ilişkiyi anlarlar. Davranışlarına yön veren isteklerini düzenli olarak değerlendirirler. Bu istekleri doğuran düşünceleri analiz ederler.

Bugün dikkat edeceğiniz şey: İstek ve arzular

İnsanların ne sıklıkla mantıksız istek ve arzularının peşinden gittiğine dikkat edin. Hangi arzularınızı itiraf ettiğinizi ve hangilerini gizlemeye çalıştığınızı belirleyin. İnsanın, benliğine hizmet eden arzularını ne sıklıkla haklı çıkarmaya çalıştığını görün. Oysa insanlar, başkalarının kendi menfaatlerine hizmet eden arzu ve isteklerine karşı çıkarlar. Hayatınızdaki istek ve arzuların etkilerine yakından bakın. Her arayışın bir bedeli vardır. Zenginlik, güç, statü ve şöhret peşinde koşmanın yaşam kalitesini nasıl etkilediğine dikkat edin. Birçok acının ve adaletsizliğin bencil ve mantıksız arzulardan doğduğunu hatırlayın. Bu arzulara boyun eğiyorsanız asla mantıklı veya adil bir kişi olamazsınız.

İstek ve arzuları kontrol altına alma stratejileri:

•   Yaptığınız her hareket sahip olduğunuz bir amaç veya isteğin sonucudur. Yaptığınızda sizi küçük düşüren, üzen, acı çektiren veya faydasız olan davranışların bir listesini yapın. Listenizdeki her  davranış  için  bu  davranışı  neden  yaptığınıza  dair  detaylı bir  açıklama  yazın.  Her  birini  sorgulayın.  Sizi  motive  eden şey nedir? Burada biraz araştırma yapmanız gerekebilir çünkü benmerkezci zihniniz mantıksız arzularınız olmadığına sizi ikna etmeye çalışır.

•   Listelediğiniz  her  davranışın  sonuçlarını  derinlemesine  düşünün.

Her davranışa ait sonucun neler olduğunu veya olabileceğini detaylı bir  biçimde  yazın.  Mümkün  olduğunca  açık  olun.  Gerçeklerden kaçmayın.

•   Faydasız   ve   boş   davranışlarınızı   değiştirmek   için   acilen yapabileceğiniz şeyleri sıralayın. Unutmayın ki davranışlarınız isteklerinizin bir    sonucudur.    Davranışınız    muhtemelen içinde   bulunduğunuz   durumdan   etkileniyordur.   Düşünün. Bulunduğunuz   durumla   ilgili   değiştirmeniz   gereken   şeyler var  mı?  Harekete  geçmeniz  gerekiyor  mu?  Kötü  bir  ilişkiden kurtulmanız gerekiyor mu? Daha iyi başa çıkma stratejileri mi öğrenmeniz  gerekiyor?  Mantıksız  arzuları  hedef  alan  faydalı stratejileri hatırlamak için bu bölümdeki fikirleri haftada bir okumanız gerekiyor mu?

•   Faydasız ve boş davranışlarınızı değiştirmek için detaylı bir plan yapın. Planınız ne kadar detaylı olursa o kadar işe yarayacaktır.