Biruni - Yerçekimi, Dünya Keşifleri

Yaşadığı çağa damgasını vurup "Biruni Asrı" denmesine sebep olan bilgin 15 Eylül 973 tarihinde Harezmî’de doğdu. Arapça yazdığı kitaplarda sık sık Türkçe kelimeler kullanmış ve Türk bilgini olarak tanınmıştır. Biruni ya da Beyruni ismiyle ün yapmış olup, batı dünyasında Ali Boron adıyla bilinmektedir. Harezmşahların himayesinde ve saray terbiyesinde yetişmiştir. Bu aileden bilhassa Mansur, Biruni'nin çok iyi bir eğitim alabilmesi için her imkânı sağlamıştır. 

Yaşadığı çağa “Biruni Asrı” dedirten bir âlimdir. Araştırmacı ruhu, öğrenme hırsı ve sönmeyen azmiyle birleşince 17 yaşında eser vermeye, astronomi alanındaki çalışmalarına ise 995 yılında, daha 22 yaşında iken Güneş’in ve gezegenlerin eğimini saptayarak başladı. 

Me'munilerin başkent Kas'ı alıp Harezmşahları tarihten silmeleriyle Biruni'nin çalışmaları biraz aksasa da ünlü bilgin Ebü'l Vefa ile buluşup rasat çalışmaları yapmaya başladı. 

Daha sonra Me'munilerin hükümdarlarından Ebü'l Abbas, sarayında Biruni’ye bir daire tahsis edip, müşavir ve vezir olarak görevlendirdi. Bu durum, hükümdarların ilme duydukları derin saygının göstergesi, ilim adamının da devlet başkanları yanındaki yüksek itibarının belgesiydi.

Gazneli Mahmud Hindistan'ı alınca hocalarıyla Biruni'yi de oraya götürdü ve liyakatini bildiği Biruni'yi Hazine Genel Müdürlüğü'ne tayin etti. Kendisine sağlanan imkânlarla siyasi ve ilmi araştırmalarına devam etti.

Üstad diye saygıyla yâd edilen, yalnız İslam âleminin değil tüm dünyada çağının en büyük bilgini olan Biruni, 1051 yılında 78 yaşında Gazne‘de hayata gözlerini yumdu. 

Arapça, Farsça, İbranice, Rumca, Süryanice, Yunanca ve Çince gibi daha birçok lisan biliyordu. Matematik, Astronomi, Geometri, Fizik, Kimya, Tıp, Eczacılık, Tarih, Coğrafya, Filoloji, Etnoloji, Jeoloji, Dinler ve Mezhepler Tarihi gibi 30 kadar ilim dalında çalışmalar yaptı.

Vefatından sonra çoğu batı dillerine çevrilmiş ve defalarca basılmış 200 civarında eser bırakmış, bunlardan ancak 22 tanesi günümüze kadar gelebilmiştir. 

Günümüzde, özellikle Batı bilim dünyasında yer çekimi kanununun İngiliz bilim adamı Newton tarafından keşfedildiği kabul edilse de bu konuda ilk defa fikir ortaya atıp incelemelerde bulunan Biruni’dir. Ayrıca çağımızda daha yeni yeni sözü edilebilen karaların kuzeye doğru kayma fikrini 9,5 asır önce dile getirmişti. İçinde bulunduğu çağda Ümit Burnu’nun varlığından ilk bahseden âlim olan Biruni, Kuzey Asya ve Kuzey Avrupa’dan da detaylı bilgiler vermiş, ayrıca Kristof Kolomb’dan beş asır önce Amerika kıtasından ve Japonya’dan söz etmişti.