18.Komşu Hakkı

KOMŞU HAKKI

Komşu hakkı; Cebrail Aleyhisselam’ın vasiyeti…

Mekke’nin fethi sırasında, Hz. Peygamber üç kez; “Vallahi iman etmemiştir” der. Meraklanan sahabiler, “Kim, ya Rasulallah?” diye sorduklarında, Hz. Peygamber, “Komşusunun, kendisine kötülük yapabileceği kaygısından kurtulamadığı kimse…” cevabını verir. Komşularına kötülük yapabileceği kaygısı yaşatan bir kimsenin cennete giremeyeceğini dile getiren ve iyi bir komşuyu mutluluk kaynağı olarak gören Sevgili Peygamberimiz, komşuya yapılan eziyeti ise şiddetle reddetmektedir. Nitekim bir hadisinde şöyle buyurmuştur: “Allah’a ve ahiret gününe iman eden, ya hayır söylesin ya da sussun! Allah’a ve ahiret gününe iman eden, komşusuna eziyet etmesin! Allah’a ve ahiret gününe iman eden, misafirine ikrâm etsin!”

Allah Resulü; “Sana komşu olanlara güzel davran ki Müslüman olasın”, bir başka rivayette, “Komşuna iyilik yap ki, mümin olasın” buyurmak suretiyle, güzel komşuluğun Müslüman için vazgeçilemez bir davranış olduğuna dikkatleri çekmiştir. Sevgili Peygamberimiz, bu güzel hasletin terkini ise bozulmanın bir tezahürü olarak görmüş ve kıyamet alâmeti olarak nitelemiştir.

Öte yandan kendisine yöneltilen sorulara verdiği cevaplarda; “Nafile olarak çok fazla oruç tutmasa, namaz kılmasa veya sadaka vermese bile, komşusunu rahatsız etmeyen kişinin cennete gideceğini, çok namaz kıldığı, oruç tuttuğu ve sadaka dağıttığı halde, komşusuna eziyet eden kimsenin ise cehenneme gideceğini” belirterek, bir başka açıdan güzel komşuluğun önemine dikkatleri çekmiştir.

İnsanlar her zaman aynı varlık ve imkân içerisinde olmasalar da, Hz. Peygamber onları komşularına ikrâm etmeye teşvik etmiştir. Yine komşu tarafından yapılan ikrâmın küçümsenmemesi gerektiğine de vurgu yapan Allah Resulü, evi idare eden kadınlara hitaben şöyle buyurmuştur: “Ey mümin hanımlar! Sizden biri (pişirilirken) yanmış koyun paçası bile olsa, komşusu tarafından kendisine ikrâm edilen şeyi küçümsemesin.”

Komşuya yapılacak ikrâm konusunda da, Rahmet Peygamberi’nin Hz. Ebu Zerr’e yaptığı tavsiye son derece dikkat çekicidir: “Çorba pişirdiğinde suyunu biraz fazla koy, sonra komşularına bak, uygun bir şekilde çorbandan onlara da ikrâm et.”

Söz konusu tavsiyelerin ne kadar anlamlı olduğuna vurgu yapmak ve komşunun gözetilmesini sağlamak isteyen Allah Resulü, “Yanı başındaki komşusu açken, tok yatan kimse iman etmemiştir” uyarısını yapmakta, komşuya ihsanda bulunulmasını ve hediyelerle de gönlünün alınmasını istemektedir. Komşuyla iyi ilişkilerin sürdürülmesini tavsiye eden Efendimiz (s.a.v.), “Kendisi için istediğini kardeşi/komşusu için istemeyen kimsenin (gerçek mânâda) iman etmiş olmayacağını” belirtmiştir.

Komşuya eziyet verecek ve onu rahatsız edecek sözlü ya da fiilî her tür davranıştan kaçınılmasını tavsiye eden Sevgili Peygamberimiz, “Allah katında komşuların en hayırlısı, komşusuna karşı en güzel davranandır” buyurmuş, hatta kişinin komşusu tarafından hayırla yâd edilmesinin, Yüce Mevlâ tarafından günahlarının affına vesile olabileceğini belirtmiştir.