22.Kunut, Kanaat

KUNUT

Kunut; Allah’ın huzurunda duaya varmak…

Enes b. Malik hazretleri şöyle demiştir: “Peygamber Efendimiz (s.a.v.) kurra denilen “âlim ve hafızlardan” oluşan bir birliği dini anlatmaları için Necd’e göndermiş ve onlar Maüne Kuyusu başında pusuya düşürülüp öldürülmüşlerdi. Ben, Hz. Peygamber’in onların öldürülmelerine üzüldüğü kadar hiçbir şeye üzüldüğünü görmedim. O kadar ki bir ay sabah namazında, kıyamda kunut okudu…”

Peygamber Efendimiz’in namaz esnasında kıyamda iken yapmış olduğu münacât “kunut” diye isimlendirilmektedir. Kunut; itaat etmek, sükût etmek, namazda kıyam halinde iken dua etmek demektir. Kunut; zorda, darda kalan kulun, aczini, derdini, şikâyetini namaz içinde dua şeklinde Allah’a arz etmesidir. Kudret sahibi Rabbine olan güvenini dile getirdikten sonra O’na sığınıp O’ndan yardım talep etmesidir.

Allah Resulü’nün okuduğu kunut duaları her zaman aynı içerikte olmamıştır. Ancak içeriklerinde farklılık olmakla birlikte özü itibariyle hepsinde azap, kötülük ve düşmandan Allah’a sığınarak O’ndan yardım ve af dilemek esastır.

KANAAT

Kanaat; Payına razı olmak…

Kanaat, kişinin azla yetinip elindekine razı olması, kendisinin ve sorumluluğu altında bulunanların ihtiyaçlarını asgari ölçüde karşılayabileceği maddi imkânlarla iktifa edip başkalarının elindeki şeylere göz dikmemesi, aşırı kazanma hırsından kurtulması” şeklinde açıklanmakta; hırs, tamah, hazlara düşkünlük ve gelecek kaygısı gibi kavramlarla ifade edilen mal ve dünya tutkusunun kalpten silinmesiyle kazanılan ahlâkî bir erdem olarak değerlendirilmektedir.

Hz. Peygamber’in kanaatkârlığı bir iffet, tok gözlülük ve gönül zenginliği olarak değerlendirdiği; İslâm’la hidayete kavuşup yeterli miktarda rızka sahip olan ve buna kanaat eden kişiyi övgüyle andığı; “Asıl zenginlik mal çokluğu değil gönül zenginliğidir” dediği kanaatkârlığı şükrün en ileri derecesi saydığı bildirilmektedir.

Hırs ve tamahkârlıktan kurtulup kanaat erdemini kazanabilmek için zihnî ve ahlâkî bazı değişimlerden geçmek gerektiğini söyleyen Gazzâlî bunları şu şekilde sıralar: Harcamaları olabildiğince kısarak zorunlu ihtiyaçları karşılamakla yetinmek, Allah’ın her canlının rızkını tekeffül ettiği yönündeki vaadine güvenerek gelecekle ilgili kaygı taşımamak, asıl zenginliğin kanaatkârlıkta olduğuna, hırs ve tamahkârlığın kişiyi zillete düşüreceğine inanmak, zenginliğin bir şeref ölçüsü olmadığını bilmek, fazla malın çeşitli risk ve gailelerinin olacağını düşünmek. Bununla birlikte kanaatkârlık mutlaka yoksulluk anlamına gelmez; kanaat sahiplerinin zengin olmaları da mümkündür; bu durumda olanların cömertlik göstererek imkânlarını başkalarıyla paylaşmaları gerekir; zira cömertlik peygamberlerin erdemlerindendir.