Taylandlı Müslümanların günlük hayatının özeti: Phuket

Tayland Müslümanları - 3. Bölüm

Tayland'ın en büyük adası Phuket, diğer güney bölgeleri gibi nisbeten yoğun bir Müslüman nüfusa ev sahipliği yapmakta. Phuket adası, Malakka Boğazına açılan bir ada.

Malakka Boğazı ise ismini 15. Yüzyıla ilmi, sanatsal, kültürel ve ticari anlamda damgasını vuran Malakka Malay Sultanlığından almaktaydı. Toprakları Malay Yarımadası'nın çoğunu, Riau Adaları'nı, Singapur’u ve Endonezya'nın kuzey Sumatra kıyısını kapsamaktaydı. Bu boğazda Açe ile karşılıklı iki yakada yer alan Phuket adası; Arabistan, Hindistan, Çin ve Avrupa'dan gelen tüccarların yerel Malaylar ve Siyam ile iş yaptığı güvenli bir liman olarak köklü bir tarihi geçmişe sahip.

Adadaki yerli nüfusunun %30’unu oluşturan Müslüman nüfusu doğal olarak artışta; ayrıca turizm ve ticaret sebebiyle Phuket’te ikamet eden diğer şehir sakinleriyle %40’ı aşmakta. 

Adanın Kamala bölgesi, Patani’den sonra en yoğun Taylandlı Müslümana sahip yer olarak biliniyor. Kamala, Rawai ve kuzey bölümü başta olmak üzere Phuket’in dört bir yanında geleneksel kıyafetleri içinde yerli Müslümanlar görmek mümkün, hele de Cuma vaktiyse. 

Phuket adası “Andaman Denizi'nin incisi”, “en güzel ada” sıfatlarıyla tarif edilen, Tayland'ın en çok ziyaret edilen yerlerinden biri.  

Ada, meşhur tropikal ağaçların altın gibi bir kuma ve turkuaz bir denize sarktığı huzur veren manzarası, teknelerle adalar arasında sunulan tabiat gezileri ile tanınıyor. 

Phuket Müslümanları uyumlu, kendi kültürünü koruyan, kimseden beklentisi olmayan, kendi halinde ticari meşgalesini sürdüren insanlar. Asya insanının genelinde olduğu gibi güleryüzlü ve sıcakkanlı, sakin ve sabırlı insanlar. Karşılaşırken de ayrılırken de selam verme adetleri bulunuyor. Her işlerini aheste görüyor, hiç aceleye getirmiyorlar. Mütevazi oldukları gibi sessizler de. Çoğu Müslüman isminin yanı sıra Tayca ve İngilizceye uyarlanabilen ikinci bir isim kullanıyor. Mesela resmi ve mesleki işlerde kendisini Bibi olarak tanıtan bir tur operatörü, Müslüman mahallesinde Habib olarak anılıyor.

Taylandlı Müslümanların geleneksel kıyafetleri Malayları andırıyor; Erkeklerde takke ve uzun entari, hanımlarda uzun pratik başörtü, namaz kılarken el ve ayakları örten elbise.

Phuket sokaklarında motorsiklet ve “tuk-tuk” minibüsler oldukça yaygın. Bunlar sepetleriyle her türlü eşyayı taşımak için kullanılıyor. Çıkmaz sokaklarda yer alan derme çatma bahçeli evlere ulaşımı kolaylaştırıyor, bu evlerin bahçelerine park edebiliyor. Evlerin içinde mutfak olmadığı gibi pek fazla mobilya da bulunmuyor.

Gündüz yerde oturulduğu gibi gece dinlenme vakitlerinde de ince şilteler üzerinde sert zeminde yatılıyor. Yerleşim mahallerinde sokak aralarında küçük paketlerde yemek, gıda ve temizlik malzemeleri satıldığı gibi, plastik şişeler içinde yakıt da satılıyor. Evlerin çoğunda çamaşır makinası bulunmadığı için mahalle aralarında çamaşır otomatları bulunuyor. Mahalle berberinin vitrinine asılmış “hacamat yapılır” ilanı sürdürdükleri geleneksel hayat tarzının işaretlerinden bir diğeri.

Phuket ve çevresinde Müslümanlar çoğunlukla tur ve restoran işletmeciliği yahut seyyar satıcılık yapmakta. Dünyaca ünlü Tay mutfağı yemeklerinin evlerin mutfağında pişmemesi ilgi çekici. Zira Tay evlerinde mutfak bulunmuyor. Yemekler daima dışarıda yeniliyor. Gün erken başlıyor, güneş doğmadan motorların sepetindeki seyyar tezgahlarda yiyecekler yerini alıyor, sabah namazıyla birlikte siftah ediliyor.

Herhangi bir caminin yakınında esnaf lokantaları yahut seyyar tezgahlar öğün ve namaz vakitlerinde gözleri ve mideleri şenlendiriyor. Makul fiyata taze pişmiş leziz yiyeceklerle karın doyurmak mümkün oluyor. Kahvaltı kültürü bulunmayan ülkede halk; pirinç, soslu çöp şiş et, kızarmış balık, tropik meyvelerle atıştırarak günde 7-8 öğünü bulabiliyor.

Yöresel yiyecek, Khao Tom Mat

Güler yüzlü insanlardan yöre usulünce pazarlıkla alışveriş yapmak, hizmet aldıktan sonra yine yöre usulünce bahşiş bırakmak, tezgahın köşesinde çoğunlukla bir helal logosunun yer aldığını görmek gülümsetiyor. 

Yılın 12 ayı sıcaklığın 30 derece civarında seyrettiği, nemin de bir hayli yüksek olduğu bu topraklarda çay ve kahve çoğu zaman buzlu içiliyor. 

Phuket'teki helal restoranlarda deniz ürünleri, özgün Tay mutfağı ve uluslararası lezzetler bulmak mümkün. Adanın kuzeydoğu yakasında Bang Rong Müslüman mahallesindeki gibi “yüzer restoranlar” hem salaş hem gözde mekanlar. Yine şehrin biraz kuzeyinde, Laem Hin'de başka bir Müslüman balıkçı topluluğu bulunuyor. Buradan birkaç yüzer restorana geleneksel uzun kuyruklu teknelerle gidilebiliyor.

Yöresel yemeklerin hemen hepsinde Hindistan cevizi, tropik meyveler ve acı soslar kullanılmakta. Taptaze hazırlanmış yeşil papaya salatası 'som tam' biraz acılı, ama çok leziz. Deniz ürünleriyle yahut tavukla yapılan, Hindistan cevizi sütlü 'tom yam' çorbası da hakeza. Tropik meyvelerden mango her öğüne girebiliyor; çiğ de yeniliyor, salatası ve tatlısı da yapılıyor, buzlu meyve püresi de içiliyor. Yüksek ateşte kavrulmuş erişte “pad thai”, kızarmış pilav “kaho pad”, muz yaprağına sarılmış hindistan cevizi sütlü tatlı pirinç lapası “Khao Tom Madt”, Hindistan cevizi dondurması “Itim Kati” de denemeye değer. 

Phuket'te Müslüman işletmeleri yaygın olduğu gibi uluslararası helal sertifikalı işletmeler de oldukça yaygın. Zira Tayland helal gıda ihracatı da yapan bir ülke. Her sene fuar alanında düzenlenen meşhur helal festivali, turistler kadar, farklı kültürel altyapıdan gelen yerlilerden de ilgi görmekte. Yüzlerce tezgahta el sanatları, yöresel kıyafetler, yöresel müzikler, tezgahların bazılarının çevresinde eski tarz geleneksel bambu ve dokuma kulübeler; çeşit çeşit yöresel ikramlar; ızgara tavuklar, taze börekler, erişteler, sütlü çay, soya sütü, meyve püreleri.

Phuket'te her mahallede bir ya da birkaç camiye, yerel tabirle mescide rastlamak mümkün. Balıkçı köylerinde, turistik mekanlarda, yerli mahallelerde, kısacası adanın her köşesinde yerli üslupla inşa edilmiş bir cami bulunmakta. İhtiyacınız olduğu anda bir cami bulmak hiç zor değil. Ana yolda giderken trafik tabelaları yakınınızda bir cami olup olmadığını size Tay, Cavi ve Latin alfabeleriyle haber veriyor. 

Mescitler hayatın merkezinde, Taylandlı Müslümanlar, ibadet, eğitim, sohbet etme, yeme-içme, dinlenme ihtiyaçlarını mescitlerde görebilmekte, her vakit açık olan lavabolarda yıkanmak bile mümkün. Mesela Darul Ehsan Cami; geniş avlusu yanı başında medresesiyle hizmet vermekte. İslam inanç esasları, ibadet ve ahlaka dair eğitim verilen bir kurum burası. 

Darul Ehsan Mescidi

Şehrin önde gelen diğer camilerinden bazıları Ya Me Yah Camii, Karul İslam Camii, Mescid-i Medine Phuket, Kamala Camii. Rawai Saiyuan mahallesinde Nurul Ibadah Mescidi, Nuruddeeneeyah (Dinin Nuru) Mescidi, Kathu Mahallesinde Nurul İslam Mescidi, Bang Tao Mahallesinde Darul Ehsan Mescidi, samimi cemaatiyle görülmeye değer. Jamek mescidi namı diğer Yameay camii ise Phuket şehir merkezine yakın olan ve daha ziyade Taylandlı Hui nüfusa sahip olan bir cami. Camilere Cuma namazına bembeyaz entari, çoğunlukla beyaz takke ile, kah bir araya gelerek motorlarıyla kah yürüyerek geliyor Taylandlı Müslümanlar. 

Nureddeeneeyah (Dinin Nuru) Cami

Phuket adasının doğu yakasına deniz motoruyla 45 dakika mesafede yer alan Panyi adası da Phuket’in doğal ve kültürel zenginliğini yansıtan bir başka köşesi. Panyi adasına teknelerle yolculuk yaparken turkuvaz deniz ve onunla bütünleşen irili ufaklı tepeler eşsiz bir manzara ziyafeti sunuyor.

­Tayland Müslümanları - 4. Bölüm

© İzinsiz ve kaynak gösterilmeden kullanılamaz.