Zilhicce ayı ve faziletleri

Hicri takvimin son ayı olan Zilhicce ayı başladı.

Peki Zilhicce ne anlama geliyor? Bu ayda yapılan ibadetler nelerdir? Bu ayın ilk on gününün kıymeti nereden gelmektedir? Ayrıntılar haberimizde:

Zilhicce ayı ve anlamı

Sözlükte “hac ayı” anlamındaki zilhicce kamerî yılın zilkadeden sonra gelen son ayıdır. Zilhicce hac ibadetinin yerine getirildiği aydır.

1444 Hicri takvime göre 19 Haziran 2023 itibarıyla Zilhicce ayı başlarken 27 Haziran Salı arefe günü ve 28 Haziran 2023 Çarşamba günü de Kurban Bayramının birinci günü olarak idrak edilecek.

Bu ayda yapılan ibadetler

Zilhicce ayının ilk on gününde yapılan ibadetlerin kıymeti çoktur.

Zilhiccenin ilk on günü, Beytullah'ı ziyaret günleridir. Namaz, oruç, sadaka ve hac gibi temel ibadetlerin bir araya geldiği günlerdir. Bu sebeple o günlerde yapılacak farzlar, diğer günlerdeki farzlardan, nâfileler de  diğer günlerde yapılacak nâfilelerden daha değerlidir. 

Zilhicce ayında 10. gün ile başlayan bayram günlerinde kurban kesimiyle kurban ibadeti yerine getirilirken bu günlerin bir başka önemi ise Hac ibadetinin yapıldığı günler olmasıdır.

Ayrıca arefe günü ile birlikte bayramın dördüncü günü ikindi namazı sonuna kadar farz namazlardan sonra teşrik tekbirleri getirilir.

Zilhicce ayı ile ilgili hadis-i şerifler

Hz. Peygamber’in, “Allah katında ibadet edilecek -sâlih amel işlenecek- günler içinde zilhiccenin ilk on gününden daha hayırlısı yoktur” (Buhârî, “ʿÎdeyn”, 11; Tirmizî, “Ṣavm”, 52; Ebû Dâvûd, “Ṣavm”, 61);

“Allah katında zilhiccenin ilk on gününde yapılan amellerden daha değerlisi yoktur; bugünlerde tesbihi çok yapın; tahmîdi, tehlîli ve tekbiri çok söyleyin” buyurduğu nakledilir (Şevkânî, Neylü’l-evṭâr, III, 354).

Resûl-i Ekrem zilhiccenin ilk dokuz günü sürekli oruç tuttuğu için bu günlerde oruç tutmak müstehaptır. Yorgun düşmeleri ihtimali bulunan hacıların zilhiccenin sekizinci ve dokuzuncu günlerinde, özellikle vakfenin yapıldığı arefe gününde oruç tutmaları mekruh sayılmıştır.

Zilhicce ayının onuncu günü kurban bayramının birinci günüdür. Bayram'da oruç tutmak, haramdır. Fakat ilk  9 günde oruç tutmanın fazileti büyüktür.

Nitekim Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in hanımlarından birinin şöyle dediği rivâyet edilmiştir.

"Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem, Zilhiccenin dokuz gününü, aşûre gününü ve her aydan ilk Pazartesi ve Perşembe günleri olmak üzerre, üç gün oruç tutardı."  (Ebû Dâvûd,)

Hac günleri ve Kurban ibadeti

Hac, kutsal kabul edilen mekânları dinî maksatla ziyaret etmektir ve İslam'ın beş şartından biridir.

Haccın ifasına başlandığı zilhiccenin sekizinci günü “terviye”, dokuzuncu günü “arefe” ismiyle anılır. Kurban bayramı zilhiccenin onuncu günü başlar ve dört gün devam eder. 

Hac yapacak Müslümanlar Zilhicce’nin sekizinde Mekke civarındaki Mina’ya gelir, burada Peygamber Efendimizin sünneti üzere öğle, ikindi, akşam, yatsı ve ertesi arefe gününün (Zilhicce’nin dokuzuncu gününün) sabah namazını kılar, Arafat’a doğru, “Lebbeyk Allâhümme lebbeyk... emrettin, geliyorum, tekrar tekrar sana itaat ve icabetimi arz ediyorum ya Rab!” diye diye, aşk ile şevk ile gözyaşlarıyla, haşyet ve huşu ile edep ile seller gibi akar giderler.

Arefe günü akşam namazından sonra hacılar Arafat’tan Mekke tarafına doğru Müzdelife denilen mübarek mevkiye gelirler, geceyi orada geçirir, bayram sabahı namazını orada kılarlar, dua eder, vakfe yapar, sonra Mina’ya doğru akarlar; varsa oradaki çadırlarına gelir, “Cemre-i Akâbe” (büyük şeytan taşlama) vazifesini yapar, kurban kesmesi gerekenler kurban keser, sonra saçlarını tıraş eder, ihramdan kısmen çıkarlar.­­

Zilhicce ayında yaşanan önemli olaylar

İslâm tarihinde zilhicce ayında meydana gelen önemli olaylar arasında Birinci ve İkinci Akabe biatları (621-622), Hudeybiye Antlaşması (6/628), Hz. Peygamber’in oğlu İbrâhim’in doğumu (8/630), Hz. Osman’ın şehid edilmesi (35/656) zikredilebilir.

Türk din mûsikisinde şevval, zilkade ve zilhicce aylarında genellikle güftelerinde hac, Kâbe sevgisi ve Kâbe hasreti terennüm edilen hac ilâhileri okunur. ­