Bebeklerin dünyaya geldiklerinde anneleriyle ilk bağ kurdukları, beslendikleri yegane besin olan anne sütü, içerdiği vitaminler ve sağladığı faydalarla mucizevi bir gıda kaynağı olarak görülüyor.
İlk besin, anne sütü
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Meliha Aksoy, “Bebekler için en uygun beslenme şeklinin kendi annesi tarafından emzirilmesi olduğu tüm otoriteler tarafından kabul edilmekte. Bebek beslenmesinde ilk seçenek bebeğin kendi annesi tarafından emzirilmesi ya da kendi annesinden alınan sütün kaşık, bardak, biberon ile uygun bir şekilde verilmesidir. Anne sütünün hiç olmadığı durumlarda ancak diğer beslenme yöntemlerine başvurulmalıdır. Bebeklerin doğumdan itibaren ilk 6 ay boyunca sadece anne sütü ile beslenmeleri, 6. aydan sonra ek besinlerle beraber emzirmenin 2 yaşa kadar sürdürülmesi önerilmekte." diyor.
Anne sütünün içeriği
Aksoy, “Anne sütünün içeriğinde doğum sonrası ilk bir ay içinde önemli değişiklikler ortaya çıkmakta. Annelerin vücut yapıları ve beslenme alışkanlıkları nedeniyle farklılık olabildiği gibi bebeğin gebelik haftasına, gününe ve emzirmenin başından sonuna doğru da bu içerik, bebeğin faydasına olacak şekilde değişkenlik göstermekte.
Erken doğum yapan annelerin sütünün içeriği erken doğan bebeklere uygun olacak şekilde protein, yağ ve sodyum açısından daha zengindir, ilerleyen haftalarda bu oranlar zamanında doğan bebeğe uygun olacak şekilde değişiklik gösterir” diyerek anne sütünün içeriğini şöyle açıklıyor:
“Doğum sonrası ilk 5 günde salgılanan ve miktarı, görünümü, içeriği farklı olan süte ‘kolostrum’ adı verilir. Kıvamı ve rengi daha koyu olan bu süt, bebeğin vücut savunma sistemini destekleyen bileşiklerden, bazı mineraller açısından daha zengindir ve ‘mekonyum’ adı verilen bebeğin ilk tuvaletini kolaylaştıracak özelliklere sahiptir. Aslında bu ilk günlerin sütü, bebeğin enfeksiyonlarla mücadele edebilmesi için gerekli ilk doğal aşısı gibidir.
Anne sütünün vitamin ve mineral içeriği, annenin beslenmesi ve depolarına göre değişkenlik göstermekte (A, D ve B vitaminleri, iyot, demir gibi). Anne diyeti her zaman yeterli olmadığından, anneye emzirme süresince çoklu vitamin desteği verilmesi önerilmektedir. Anne beslenmesinden ayrı olarak sütteki K ve D vitaminlerinin miktarı çok düşük olduğundan erken dönemde desteklenmesi önerilmektedir.
Anne sütü yağları bebeğin ana enerji kaynağını oluşturur. Anne sütündeki yağlar; sindirimi kolaylaştıracak, ideal beyin ve göz gelişimini sağlayacak ayrıca kalp hastalıklarına zemin hazırlayan damar tıkanıklıklarını önleyecek özelliklere sahiptir.
Anne sütü inek sütünden daha düşük düzeyde protein içermesine rağmen, anne sütündeki bu kaliteli protein yapısı hem sindirimi kolaylaştırır, hem de bebeği enfeksiyonlara karşı korur. Anne sütünün içeriği, kemik gelişimi için gerekli kalsiyumun vücut tarafından kullanımını kolaylaştırır.”
Anne sütünün faydaları nelerdir?
1- Anne sütü içerisinde tüm organ ve dokuların gelişimini düzenleyen büyüme faktörleri bulunmaktadır.
2- Anne sütünde bulunan moleküller, bağışıklıkla ilgili aktivitelerde haberci görevi görürler.
3- Anne sütü ile beslenme yenidoğan döneminde bağırsakları ciddi şekilde etkileyen nekrotizan enterokolitten ve ani bebek ölümü sendromundan bebeği korur. Daha sonraki dönemlerde gelişebilecek orta kulak iltihabı, alt solunum yolu enfeksiyonları, bakteriyel menenjit, idrar yolu enfeksiyonları da anne sütü alan bebeklerde daha az oranda görülmektedir.
4- Emzirme bebeğin çene ve diş gelişimini olumlu yönde etkiler. Anne ve bebek ilişkisini kuvvetlendirir.
5- Anne sütü ile beslenmenin sinir sistemi üzerine olumlu etkileri özellikle erken doğan bebeklerde daha belirgindir. Bu etki doza bağlı olarak artabileceği için anne sütünün her damlası kıymetli bir maden değerindedir.
6- Anne bebeğini ilk emzirmeye başladığı zaman karbonhidrattan zengin, sonunda ise yağdan zengin bir süt üretilmektedir. Yağ açısından zengin olan bu son sütün alımı bebekte hem bir tokluk hissi sağlar, hem de bebeğin sindirim sistemini olumlu şekilde etkileyerek kolik gelişimini azaltır.
7- Son yıllarda erken bebeklik beslenmesinin ileri yaşları önemli ölçüde etkilediği anlaşılmıştır. Beslenme ile kronik hastalıklar arasında bir ilişki olduğu da bilinmektedir.
8- Bazı çalışmalarda anne sütü alan bebeklerin almayanlara göre boy uzamasının daha iyi olduğu gösterilmiştir.
9- Anne sütü ile beslenmenin ileri yaşlarda gelişen kalp - damar hastalıkları, bağışıklık sistemi bozukluğuyla giden otoiimün hastalıklar, diyabet, metabolik sendrom, allerjik hastalıklar, astım gibi birçok hastalığa karşı koruyucu olduğu yapılan çalışmalarda gösterilmiştir.
10- Anne sütündeki kanser gelişimini önleyici özellikler sayesinde anne sütüyle beslenen bebeklerde lösemi, lenfoma gibi kanserler daha az oranda görülmektedir.
Emzirmenin anne sağlığına 5 faydası